1
Abdomen 1 partim spijsvertering
Mondeling examen (3 vragen over 3 verschillende onderdelen, op alle vragen voldoende
halen, vragenlijst wordt gegeven) + MCQ met giscorrectie over fysiologie
Inhoudsopgave
De splanchnische circulatie.......................................................................................................... 2
Fysiologie van de lever .................................................................................................................. 4
Portale hypertensie ...................................................................................................................... 9
Semiologie van leveraandoeningen ..............................................................................................15
Evaluatie patiënt met leverziekte .................................................................................................21
Leverfalen – Cirrose .....................................................................................................................25
Lever & alcohol ............................................................................................................................26
Fysiologie en pathofysiologie van de galsecretie ...........................................................................28
Icterus en cholestase – gestoorde levertests ................................................................................29
Slokdarmpathologie motiliteit ......................................................................................................29
GERD (gastro-oesofageale reflux ziekte) .......................................................................................32
Abdominale pijn ..........................................................................................................................34
Maag ...........................................................................................................................................35
Histologie ...................................................................................................................................44
Fysiologie & pathofysiologie pancreas ..........................................................................................58
Regeling en organisatie van digestieve tractus ..............................................................................65
Infectieuze diarree.......................................................................................................................69
Ileus en obstructie .......................................................................................................................73
Darm in beweging ........................................................................................................................76
Semiologie partim Gastro-enterologie ..........................................................................................83
Digestie en absorptie ...................................................................................................................89
Nucleaire geneeskunde ...............................................................................................................93
Radio-isotopen in GI-tractus ........................................................................................................94
, 2
De splanchnische circulatie
3 assen uit abdominale aorta= onder diafragma (venen en art niet
volledig parallel in GI systeem)
- Truncus coeliacus
- A mesenterica inf
- A mesenterica sup
Nog enkele andere kleinere art die van
diafragma komen die bv naar
leverkapsel kunnen gaan (minder
belangrijk)
Truncus coeliacus A hepatica (niet enkel lever, ook naar
duodenum en pancreas) + A gastrica
sinistra (naar maag, kleine curvatuur) + A
splenica/ lienalis (milt+ aftakking naar
grote curvatuur maag = A gastro-epiploica
sinistra)
A hepatica communis→ A hepatica
propria + A cystica + A gastro-epiploica
dextra
!! veel verbindingen zorgen voor moeilijk
krijgen van ischemie in GI systeem, ook
tussen 3 grote assen
A mesenterica sup dunne darm (ileum en jejenum),
verbinding met gastro-duodenalis,
pancreas, deel colon ascendens en
transversus
Arcade van Riolon
Bepaald groot stuk systemische
weerstand door precapillaire sphincters
A mesenterica inf distale colon+ rectum
Verbinding via arcade van Riolon tussen a
colica sinistra en dextra
Splenische hoek van colon→ komt
meeste ischemie van IG systeem voor
Rectum iliaca interna + A mesenterica inf →
belangrijk voor veneuze drainage die ook
langs 2 kanten weg kan (bv bij tumor 2
mogelijke richtingen voor metastase)
!! Kunnen ook spieren over vaten lopen en als deze te prominent zijn kan dit problemen
geven voor de doorbloeding
, 3
Anastomen= verbindingen tussen verschillende vaatgebeiden→ tot op slijmvlies niveau
Verder= in villi= eindarterien
Bij ischemie eerste dat afsterft, is top van de darm
Groot deel van cardiac output gaat naar abdominale aorta (4500 van 7000 in rust, bij eten
nog meer)
Veneuze drainage: vena porta via lever naar hart→ primaire metastases naar lever bij GI-
systeem
Bij impact op algemene doorbloeding, ook impact op splanchnische doorbloeding
Eerste impact op oppervlakkige lagen (kan volledig herstellen= restitutio ad integrum, wel
klachten zoals pijn en bloederige diarree)
Spierlagen aangetast→ geen volledig herstel, fibrotisch weefsel waardoor spieren nauwer
worden= darm wordt smaller
Serosa→ perforatie= transmurale necrose, chirurg nodig + peritonitis= sepsis gevaar
Darminfarct= transmurale necrose, volledig afgesloten→ trombose, embool, daling
algemeen hartdebiet, vasospasme bv door medicatie (ergotaminedericaten, digitalis,
vasopressine)
Fase 1 pijn, braken, bloederige diarree, discrepatie met klinische onderzoek
Fase 2 peritonitis, shock
Labo resultaten: ontstekingsparameters
CT + arteriografie
Segmentaire ischemie= spierlagen of enkel opp→ Strangulatie, embool, thrombus,
vasculitis, trauma, radiatie
Acute pijn, ileus, melena, rectorrhagie, stenose mogelijk
Beeldvorming voor diagnose
Angor abdominalis= onvoldoende doorbloeding, enkel pijnklachten, geen ischemie→
atheromatose, vooral na maaltijd
Abdominale pijn, vaak in combinatie met angor pectoris, vermagering door niet
meer eten door pijn = sitofobie
Diagnose door uitsluiting + beeldvorming bloedvaten (veel connectie dus verwacht
dit niet, op 2 grote assen moet er een stenose zijn van +50%)
Ischemische colitis→ klinische beeld hangt samen met verschillende lagen van
aantasting
- Gangreneus
- Niet-gangreneus→ mucosa en niet-mucosa
- Ischemische strictuur
Diagnose door beeldvorming + endoscopie (voor uitsluiting van andere ziektes)
, 4
Therapie: heelkunde voor gangreneus en ischemische strictuur, conservatief voor niet-
gangreneus
Fysiologie van de lever
Gal geproduceerd door de lever (in platen), via galwegen gecollecteerd, verlaat lever
Galblaas: onderkant lever, verbonden met galwegsysteem
Afvoer gal uit galblaas: ductus systicus
Ductus choledocus→ ductus systicus samen met ductus hepaticus
Mondt uit in papil van Vater, Gal stroomt weg van zone 3
Celtypen en functie kennen:
1. Hepatocyten→ gestructureerd in platen met dubbele aanvoer van bloed (vena
porta & a hepatica)→ vloeien samen in capillairen van de lever
2. Endotheelcellen capillairen: hebben fenestrae → bloedlumen rechtstreeks
verbonden met subendotheliaal lumen
Geen BM (zou functie fenestrae verhinderen)
Capillairen worden ook wel sinusoiden genoemd → LSEC (liver sinusoidal
endothelial cells)
Fenestrae kunnen verdwijnen bij verschillende leverziekten (geen defenestratie=
iemand uit het raam gooien)
3. Stelaatcel tussen endotheel en plaat van levercellen = ruimte van Disse
→ opslagen van vit A in vetdruppels
4. Macrofagen in lumen bloed hangen en aan endotheel hangen, zitten permanent in
lever → scavenger functie→ potentieel schadelijke substanties uit bloed filteren
= Kupfercellen
Zone 1 bij vena porta→ meer enzymes voor metabole functie + veel zuurstof→
minder gevoelig hypoxie en toxische stoffen, vaker immunologische schade
Zone 2 midden plaat
Zone 3 plaat waar veneus bloed zich verzameld→ vaker schade voor toxische stoffen
en hypoxie
→ functionele verschillen, andere zuurstofconcentratie, verschil in
concentratie van (voedings)stoffen in bloed (voeding, bacterien…)
Microscopisch: 6 hoeken = Lobulus van Kiernan→ Volgens vorm
Acinus van Rappaport= volgens functie (Rechts)
Kanaal van Hering: pluripotente cellen
Mature hepatocyten kunnen nog delen (maar gebeurt weinig)
Groot levercelverlies vooral door pluripotente cellen
Abdomen 1 partim spijsvertering
Mondeling examen (3 vragen over 3 verschillende onderdelen, op alle vragen voldoende
halen, vragenlijst wordt gegeven) + MCQ met giscorrectie over fysiologie
Inhoudsopgave
De splanchnische circulatie.......................................................................................................... 2
Fysiologie van de lever .................................................................................................................. 4
Portale hypertensie ...................................................................................................................... 9
Semiologie van leveraandoeningen ..............................................................................................15
Evaluatie patiënt met leverziekte .................................................................................................21
Leverfalen – Cirrose .....................................................................................................................25
Lever & alcohol ............................................................................................................................26
Fysiologie en pathofysiologie van de galsecretie ...........................................................................28
Icterus en cholestase – gestoorde levertests ................................................................................29
Slokdarmpathologie motiliteit ......................................................................................................29
GERD (gastro-oesofageale reflux ziekte) .......................................................................................32
Abdominale pijn ..........................................................................................................................34
Maag ...........................................................................................................................................35
Histologie ...................................................................................................................................44
Fysiologie & pathofysiologie pancreas ..........................................................................................58
Regeling en organisatie van digestieve tractus ..............................................................................65
Infectieuze diarree.......................................................................................................................69
Ileus en obstructie .......................................................................................................................73
Darm in beweging ........................................................................................................................76
Semiologie partim Gastro-enterologie ..........................................................................................83
Digestie en absorptie ...................................................................................................................89
Nucleaire geneeskunde ...............................................................................................................93
Radio-isotopen in GI-tractus ........................................................................................................94
, 2
De splanchnische circulatie
3 assen uit abdominale aorta= onder diafragma (venen en art niet
volledig parallel in GI systeem)
- Truncus coeliacus
- A mesenterica inf
- A mesenterica sup
Nog enkele andere kleinere art die van
diafragma komen die bv naar
leverkapsel kunnen gaan (minder
belangrijk)
Truncus coeliacus A hepatica (niet enkel lever, ook naar
duodenum en pancreas) + A gastrica
sinistra (naar maag, kleine curvatuur) + A
splenica/ lienalis (milt+ aftakking naar
grote curvatuur maag = A gastro-epiploica
sinistra)
A hepatica communis→ A hepatica
propria + A cystica + A gastro-epiploica
dextra
!! veel verbindingen zorgen voor moeilijk
krijgen van ischemie in GI systeem, ook
tussen 3 grote assen
A mesenterica sup dunne darm (ileum en jejenum),
verbinding met gastro-duodenalis,
pancreas, deel colon ascendens en
transversus
Arcade van Riolon
Bepaald groot stuk systemische
weerstand door precapillaire sphincters
A mesenterica inf distale colon+ rectum
Verbinding via arcade van Riolon tussen a
colica sinistra en dextra
Splenische hoek van colon→ komt
meeste ischemie van IG systeem voor
Rectum iliaca interna + A mesenterica inf →
belangrijk voor veneuze drainage die ook
langs 2 kanten weg kan (bv bij tumor 2
mogelijke richtingen voor metastase)
!! Kunnen ook spieren over vaten lopen en als deze te prominent zijn kan dit problemen
geven voor de doorbloeding
, 3
Anastomen= verbindingen tussen verschillende vaatgebeiden→ tot op slijmvlies niveau
Verder= in villi= eindarterien
Bij ischemie eerste dat afsterft, is top van de darm
Groot deel van cardiac output gaat naar abdominale aorta (4500 van 7000 in rust, bij eten
nog meer)
Veneuze drainage: vena porta via lever naar hart→ primaire metastases naar lever bij GI-
systeem
Bij impact op algemene doorbloeding, ook impact op splanchnische doorbloeding
Eerste impact op oppervlakkige lagen (kan volledig herstellen= restitutio ad integrum, wel
klachten zoals pijn en bloederige diarree)
Spierlagen aangetast→ geen volledig herstel, fibrotisch weefsel waardoor spieren nauwer
worden= darm wordt smaller
Serosa→ perforatie= transmurale necrose, chirurg nodig + peritonitis= sepsis gevaar
Darminfarct= transmurale necrose, volledig afgesloten→ trombose, embool, daling
algemeen hartdebiet, vasospasme bv door medicatie (ergotaminedericaten, digitalis,
vasopressine)
Fase 1 pijn, braken, bloederige diarree, discrepatie met klinische onderzoek
Fase 2 peritonitis, shock
Labo resultaten: ontstekingsparameters
CT + arteriografie
Segmentaire ischemie= spierlagen of enkel opp→ Strangulatie, embool, thrombus,
vasculitis, trauma, radiatie
Acute pijn, ileus, melena, rectorrhagie, stenose mogelijk
Beeldvorming voor diagnose
Angor abdominalis= onvoldoende doorbloeding, enkel pijnklachten, geen ischemie→
atheromatose, vooral na maaltijd
Abdominale pijn, vaak in combinatie met angor pectoris, vermagering door niet
meer eten door pijn = sitofobie
Diagnose door uitsluiting + beeldvorming bloedvaten (veel connectie dus verwacht
dit niet, op 2 grote assen moet er een stenose zijn van +50%)
Ischemische colitis→ klinische beeld hangt samen met verschillende lagen van
aantasting
- Gangreneus
- Niet-gangreneus→ mucosa en niet-mucosa
- Ischemische strictuur
Diagnose door beeldvorming + endoscopie (voor uitsluiting van andere ziektes)
, 4
Therapie: heelkunde voor gangreneus en ischemische strictuur, conservatief voor niet-
gangreneus
Fysiologie van de lever
Gal geproduceerd door de lever (in platen), via galwegen gecollecteerd, verlaat lever
Galblaas: onderkant lever, verbonden met galwegsysteem
Afvoer gal uit galblaas: ductus systicus
Ductus choledocus→ ductus systicus samen met ductus hepaticus
Mondt uit in papil van Vater, Gal stroomt weg van zone 3
Celtypen en functie kennen:
1. Hepatocyten→ gestructureerd in platen met dubbele aanvoer van bloed (vena
porta & a hepatica)→ vloeien samen in capillairen van de lever
2. Endotheelcellen capillairen: hebben fenestrae → bloedlumen rechtstreeks
verbonden met subendotheliaal lumen
Geen BM (zou functie fenestrae verhinderen)
Capillairen worden ook wel sinusoiden genoemd → LSEC (liver sinusoidal
endothelial cells)
Fenestrae kunnen verdwijnen bij verschillende leverziekten (geen defenestratie=
iemand uit het raam gooien)
3. Stelaatcel tussen endotheel en plaat van levercellen = ruimte van Disse
→ opslagen van vit A in vetdruppels
4. Macrofagen in lumen bloed hangen en aan endotheel hangen, zitten permanent in
lever → scavenger functie→ potentieel schadelijke substanties uit bloed filteren
= Kupfercellen
Zone 1 bij vena porta→ meer enzymes voor metabole functie + veel zuurstof→
minder gevoelig hypoxie en toxische stoffen, vaker immunologische schade
Zone 2 midden plaat
Zone 3 plaat waar veneus bloed zich verzameld→ vaker schade voor toxische stoffen
en hypoxie
→ functionele verschillen, andere zuurstofconcentratie, verschil in
concentratie van (voedings)stoffen in bloed (voeding, bacterien…)
Microscopisch: 6 hoeken = Lobulus van Kiernan→ Volgens vorm
Acinus van Rappaport= volgens functie (Rechts)
Kanaal van Hering: pluripotente cellen
Mature hepatocyten kunnen nog delen (maar gebeurt weinig)
Groot levercelverlies vooral door pluripotente cellen
