Duidelijke samenvatting emotie, cognitie en gedrag deel 2

Samenvatting emotie, cognitie en gedrag

Hoorcollege 1: Het sociale brein van adolescenten

Concept of adolescence
 Fase die verschilt van de kindertijd en volwassenheid – universeel
 Begin en einde – cultureel specifiek
 Begin: puberteit (hormonale verandering)
 Eind: het bereiken van volledige volwassen rollen (flexibel, cultureel
bepaald)

Mensen vinden de jeugd in hun tijd is het ergste




Fysiek gezien zijn mensen in hun adolescentie het sterkst. Vergeleken met
de kindertijd is er een groei in moraliteit
 Vooral onbedoeld letsel, zoals motorongeluk




Morbidity is een medische
term die verwijst naar het
vóórkomen van ziekte of
aandoeningen in een bepaalde
populatie.

,Geestelijke gezondheid bij westerse adolescenten (11-19)
 Psychische stoornissen beginnen meestal in de jeugd (behalve
externe ziektes, zoals ADHD etc.)
 Episodes van een milde DSM-IV-psychische stoornis komen vaak
voor
 22% van de adolescenten heeft ten minste één ernstige stoornis
ervaren; 10% had een slechte geestelijke gezondheid
 De prevalentie van ernstige psychische stoornissen bij adolescenten
is hoger dan zelfs de meest voorkomende ernstige somatische
aandoeningen


Begin van de adolescentie: puberteit - je hoeft de hormonen niet uit je
hoofd te leren
Aanvang:
 Gonadotropine-releasing hormone
 Dit verhoogt de productie van luteïniserend hormoon en
follikelstimulerend hormoon
 Deze hormonen veroorzaken de stijging van testosteron bij jongens
en oestradiol en progesteron bij meisjes
Barendse et al. 2020




Einde van de adolescentie: ‘volwassen rollen’

,Langere duur van de adolescentie ~ langere periode van risico's en
kansen




Veranderingen in de hersenen
Puberteit en de hersenen
 Hormonen beïnvloeden de organisatie van de hersenen (testosteron
leidt bijvoorbeeld tot een toename van grijze stof in de mediale
amygdala - tijdens een gevecht bijvoorbeeld)
 Hormonen beïnvloeden de manier waarop hersencellen worden
geactiveerd als reactie op een situatie of omgeving (testosteron
neemt bijvoorbeeld toe tijdens een gevecht; muizen die een gevecht
winnen, ontwikkelen meer receptoren voor testosteron in
hersengebieden die belangrijk zijn voor beloning en sociaal gedrag)
o Ervaringen met sociale situaties beïnvloeden de organisatie
van het brein in termen van receptoren van testosteron en dit
effect is gemedieerd door de levels van testosteron
o Nummer receptoren kan de betrokkenheid en het aantal wins
in de toekomst voorspellen

Structurele veranderingen in de hersenen tijdens de adolescentie
 Grijze stof neigt tot dunner worden
 Witte stof neemt in volume toe
 Veranderingen in functionele connectiviteit
 Neuronen/synapsen prolifereren eerst en worden vervolgens
gesnoeid
 Meer dan 40% van de synapsen wordt geëlimineerd
 Veranderingen in de circuits van de frontale/basale ganglia

, Functionele hersenveranderingen tijdens de adolescentie
 Cognitieve controle: zowel toename als afname van prefrontale
activatie tijdens de adolescentie; toename in de pariëtale cortex.
Bijvoorbeeld als er medeleerlingen of ouders aanwezig zijn
 Affectieve verwerking: niet-lineair patroon met piek in subcorticale
verwerking halverwege de adolescentie
 Sociaal-cognitieve verwerking: geleidelijke toename van TPJ,
geleidelijke afname van dmPFC (anterieur-posterieure verschuiving)
van adolescentie tot volwassenheid
 Sociaal-affectieve verwerking: toegenomen respons op acceptatie en
afwijzing

Duale procesmodellen
Mismatch tussen verhoogde gevoeligheid voor emotionele stimuli in
limbische gebieden en vertraagde rijping van cognitieve controle →
risicovol gedrag

Duale procesmodellen verfijnd




 Ook pro-sociaal gedrag en het gebruik van cognitieve controle voor
het behandelen van belangrijke doelen
 Nodig om bijvoorbeeld een juist te zoeken en de wereld te
ontdekken → je identiteit te ontwikkelen

Individuele verschillen