Wondzorg: Een Multidisciplinaire Aanpak
Wondzorg omvat zowel somatische als niet-somatische aspecten en
vereist een holistische benadering van de patiënt.
Wettelijk Kader
B1-prestaties (zonder voorschrift): wondzorg bij wieken, drains,
en stoma's.
B2-prestaties (met voorschrift): hechtingen verwijderen,
staalafnames, en gebruik van lichtbronnen.
C-handeling: debridement, bij voorkeur door een
referentieverpleegkundige.
Anatomie en Fysiologie van de Huid
De huid beschermt tegen schadelijke invloeden zoals bacteriën,
chemicaliën en temperatuurveranderingen.
Bestaat uit de epidermis, dermis en subcutaan vetweefsel.
Huidlagen en structuren zoals talgklieren, zenuwen en bloedvaten
spelen een cruciale rol in wondgenezing.
Definitie van een Wonde
Een wond is een verbreking van de anatomische en functionele
samenhang van weefsels. Dit kan veroorzaakt worden door:
Exogene factoren: mechanisch, thermisch, chemisch of elektrisch
trauma.
Endogene factoren: onderliggende aandoeningen zoals slechte
doorbloeding.
Fasen in de wondgenezing:
1. Stollingsfase (Coagulatiefase) – Direct na verwonding
Deze fase start onmiddellijk na een verwonding en duurt enkele minuten
tot enkele uren. Het doel is bloedverlies te stoppen en een voorlopige
barrière tegen infecties te vormen.
Belangrijke processen in deze fase:
Vasoconstrictie: Bloedvaten trekken samen om bloedverlies te
beperken.
Activatie van de stollingscascade: Trombocyten (bloedplaatjes)
worden geactiveerd en hechten zich aan de beschadigde
, bloedvaten. Dit leidt tot de vorming van een fibrinenetwerk dat de
wond afdekt.
Vrijzetting van groeifactoren en cytokines:
o Groeifactoren stimuleren de groei van epitheelcellen en
fibroblasten.
o Cytokines = boodschappers van het afweersysteem
Witachtig wondvocht (exsudaat) wordt gevormd: Dit bevat eiwitten
en cellen die helpen bij de opruiming van dode cellen en micro-
organismen.
2. Inflammatiefase (Reinigingsfase) – Dag 1-4
Dit is de ontstekingsfase waarin de wond wordt gereinigd van bacteriën
en dode cellen. Het immuunsysteem speelt hier een centrale rol.
Belangrijke processen in deze fase:
Bloedcellen migreren naar de wonde:
o Neutrofielen (eerste 24-48 uur): Opruimen van bacteriën en
dode cellen via fagocytose.
o Monocyten/macrofagen (na 48 uur): Produceren cytokines en
groeifactoren om de volgende fase in te zetten.
o Mestcellen: Veroorzaken vaatverwijding (vasodilatatie) en
zwelling door histamine-afgifte.
Tekenen van ontsteking verschijnen:
o Roodheid (rubor) door vasodilatatie.
o Warmte (calor) door vasodilatatie en vascularisatie.
o Zwelling (tumor) door lekkage van vocht uit bloedvaten =
excudaat.
o Pijn (dolor) door prikkeling van zenuwuiteinden.
o Functieverlies (functio laesa) bij ernstige ontsteking.
Opruiming van micro-organismen:
o Bacteriën worden vernietigd en wonddebris wordt verwijderd.
o Macrofagen geven signalen af om fibroblasten en
epitheelcellen te activeren voor de volgende fase.
Wondzorg omvat zowel somatische als niet-somatische aspecten en
vereist een holistische benadering van de patiënt.
Wettelijk Kader
B1-prestaties (zonder voorschrift): wondzorg bij wieken, drains,
en stoma's.
B2-prestaties (met voorschrift): hechtingen verwijderen,
staalafnames, en gebruik van lichtbronnen.
C-handeling: debridement, bij voorkeur door een
referentieverpleegkundige.
Anatomie en Fysiologie van de Huid
De huid beschermt tegen schadelijke invloeden zoals bacteriën,
chemicaliën en temperatuurveranderingen.
Bestaat uit de epidermis, dermis en subcutaan vetweefsel.
Huidlagen en structuren zoals talgklieren, zenuwen en bloedvaten
spelen een cruciale rol in wondgenezing.
Definitie van een Wonde
Een wond is een verbreking van de anatomische en functionele
samenhang van weefsels. Dit kan veroorzaakt worden door:
Exogene factoren: mechanisch, thermisch, chemisch of elektrisch
trauma.
Endogene factoren: onderliggende aandoeningen zoals slechte
doorbloeding.
Fasen in de wondgenezing:
1. Stollingsfase (Coagulatiefase) – Direct na verwonding
Deze fase start onmiddellijk na een verwonding en duurt enkele minuten
tot enkele uren. Het doel is bloedverlies te stoppen en een voorlopige
barrière tegen infecties te vormen.
Belangrijke processen in deze fase:
Vasoconstrictie: Bloedvaten trekken samen om bloedverlies te
beperken.
Activatie van de stollingscascade: Trombocyten (bloedplaatjes)
worden geactiveerd en hechten zich aan de beschadigde
, bloedvaten. Dit leidt tot de vorming van een fibrinenetwerk dat de
wond afdekt.
Vrijzetting van groeifactoren en cytokines:
o Groeifactoren stimuleren de groei van epitheelcellen en
fibroblasten.
o Cytokines = boodschappers van het afweersysteem
Witachtig wondvocht (exsudaat) wordt gevormd: Dit bevat eiwitten
en cellen die helpen bij de opruiming van dode cellen en micro-
organismen.
2. Inflammatiefase (Reinigingsfase) – Dag 1-4
Dit is de ontstekingsfase waarin de wond wordt gereinigd van bacteriën
en dode cellen. Het immuunsysteem speelt hier een centrale rol.
Belangrijke processen in deze fase:
Bloedcellen migreren naar de wonde:
o Neutrofielen (eerste 24-48 uur): Opruimen van bacteriën en
dode cellen via fagocytose.
o Monocyten/macrofagen (na 48 uur): Produceren cytokines en
groeifactoren om de volgende fase in te zetten.
o Mestcellen: Veroorzaken vaatverwijding (vasodilatatie) en
zwelling door histamine-afgifte.
Tekenen van ontsteking verschijnen:
o Roodheid (rubor) door vasodilatatie.
o Warmte (calor) door vasodilatatie en vascularisatie.
o Zwelling (tumor) door lekkage van vocht uit bloedvaten =
excudaat.
o Pijn (dolor) door prikkeling van zenuwuiteinden.
o Functieverlies (functio laesa) bij ernstige ontsteking.
Opruiming van micro-organismen:
o Bacteriën worden vernietigd en wonddebris wordt verwijderd.
o Macrofagen geven signalen af om fibroblasten en
epitheelcellen te activeren voor de volgende fase.
