Gemeenschapsgericht werken Pagina 1 van 66 1ste semester - 2de ORTHO
Gemeenschapsgericht werken
2de jaar ORTHO
1. Vermaatschappelijking
2. Formele-informele zorg
3. Mantelzorg
4. Outreachend werken
5. Netwerkversterking en netwerkontwikkeling
6. Case management
7. Kwartiermaken
8. Inclusie vanuit de residentie
9. Professionele competenties
© Eveline Vandenberghe
,Gemeenschapsgericht werken Pagina 2 van 66 1ste semester - 2de ORTHO
Overzicht te kennen stof (PPT’s en leeswijzers)
• H1: Vermaatschappelijking v/d zorg
• H2: Formele-informele zorg
• H3: Mantelzorg
• H4: Outreachend werken
• H5: Netwerkversterking en netwerkontwikkeling
• H6: Case Management
• H7: Kwartiermaken
• H8: Inclusie vanuit de residentie
• H9: Professionele competenties
© Eveline Vandenberghe
, Gemeenschapsgericht werken Pagina 3 van 66 1ste semester - 2de ORTHO
Leerdoelen en exameninfo
• Meerkeuzevragen
• 2 open vragen (vragen die reeds via de leeswijzer al gesteld zullen zijn)
• Examenleerstof Kwartiermaken
- vnl. PPT
- Basisprincipes kwartiermaken - verdieping via videos ook begrijpen
- Vero en Dave interview belangrijk
- Discrepanties mogelijk bij omschrijving van “kwartiermaken”, complexiteit gewoon begrijpen
- Vragen zoals: “welke vorm van ondersteuning is dit vb. Casemanagement, Kwartiermaken,…
- MC vragen
• Vermaatschappelijking
- het concept vermaatschappelijking van de zorg in eigen woorden uit te leggen;
- minstens twee socio-historische bewegingen naar vermaatschappelijking en gemeenschapsgericht werken in
eigen woorden beschrijven;
- het onderscheid te verwoorden tussen ‘koude’ en ‘warme’ solidariteit;
- minstens drie mogelijke uitdagingen en valkuilen te beschrijven die verbonden zijn aan een te eenzijdige focus
op ‘warme solidariteit’;
- een voorbeeld te geven van hoe de huidige klemtoon op en invulling van vermaatschappelijking een positieve
impact kan hebben op de hedendaagse interpretatie van zorg;
- een voorbeeld te geven van hoe de huidige klemtoon op en invulling van vermaatschappelijking ook mogelijke
risico’s of valkuilen in zich draagt;
- je bewust te zijn van het belang van ervaringen als evenwaardige kennisbron, naast wetenschappelijke en
professionele expertise;
- het onderscheid tussen ervaring, ervaringskennis en ervaringsdeskundigheid te herkennen in een casus
- op basis van een voorbeeld/casus te herkennen wat mogelijke knelpunten of randvoorwaarden zijn als gewerkt
wordt met ervaringskennis en ervaringsdeskundigheid.
- je een gepaste, respectvolle houding aan te meten in het omgaan met ervaringskennis.
• Mantelzorg
- uit te leggen wat bedoeld wordt met mantelzorg en mantelval;
- minstens vijf verschillen tussen mantelzorg en vrijwilligerswerk te benoemen;
- vier verklaringen te geven voor het ontstaan van een steunparadox;
- op basis van ervaringskennis re ecteren over randvoorwaarden die de steunparadox en mantelval kunnen
vermijden;
- op basis van een bestaand model (informal care model, triadisch model, SOFA-model, Samenspraak,…) ideeën
aanreiken om het samenspel tussen professionals en mantelzorgers te versterken.
• Outreachend Werken
- redenen te geven waarom ingezet wordt op outreachend werken;
- op basis van ervaringen van cliënten en outreachers de meerwaarde uit te drukken van outreachend werken;
- een de nitie te geven van outreachend werken;
- kenmerkende randvoorwaarden van outreachend werken te benoemen;
- op basis van een casus af te leiden of er al dan niet sprake is van outreachend werken;
- diverse types van outreach van elkaar te onderscheiden;
- valkuilen bij outreachend werken te beschrijven;
- in eigen woorden uit te leggen hoe de inzet van outreachende praktijken zich verhouden tot discussies over
toegang en toegankelijkheid;
- zich bewust te zijn van spanningsvelden die gepaard gaan met de klemtoon op outreachend werken in een
context van vermaatschappelijking van de zorg
• Sociale en persoonlijke netwerkversterking
- Kernbegrippen in eigen woorden te de niëren (bv. in eigen woorden uit te leggen wat bedoeld wordt met
'sociale netwerkversterking')
- Functies van sociale netwerken en sociale netwerkversterking te benoemen
- Werkmodellen te beschrijven die worden ingezet om sociale netwerken te versterken
- Elk werkmodel te verbinden aan een voorbeeld van een concreet netwerkversterkend initiatief
- Voordelen te benoemen van de inzet op netwerkversterking in maatschappelijk kwetsbare situaties
- Kanttekeningen te benoemen bij de inzet op netwerkversterking in maatschappelijk kwetsbare situaties
- Op basis van een voorbeeld te beschrijven welke randvoorwaarden essentieel zijn om netwerkversterkend te
kunnen werken
© Eveline Vandenberghe
fi fl fi
, Gemeenschapsgericht werken Pagina 4 van 66 1ste semester - 2de ORTHO
• Kwartiermaken
- In eigen woorden te benoemen wat een herstelacademie is
- In eigen woorden te benoemen welke de doelstellingen van een herstelacademie zijn
- In eigen woorden de link van een herstelacademie naar vermaatschappelijking en herstel toe te benoemen
- Enkele risico’s van herstelacademies en de huidige organisatie ervan kunnen benoemen
- In eigen woorden kunnen benoemen wat kwartiermaken is
- Kunnen benoemen aan de hand van een aantal voorbeelden hoe we aan kwartiermaken kunnen doen
- Enkele voordelen kunnen duiden van kwartiermaken
- Enkele valkuilen kunnen benoemen van kwartiermaken
- De meerwaarde van betrekken van ervaringswerk in kwartiermaken kunnen benoemen.
- De toekomstacademie te kunnen kaderen als een voorbeeld van een toepassing van kwartiermaken, ook buiten
de GGZ sector
- Kunnen schetsen hoe kwartiermaken kan ingebed worden in het operationele werk van een wijkwerker (cfr
interview met Wim)
• Crustatieve zorg
- Begrijpt de pijlers van crustatieve zorg en kan deze praktisch toepassen op diverse situaties in het werkveld van
de geestelijke gezondheidszorg en de orthopedagogie.
- Kan kritisch nadenken over de meerwaarde, valkuilen en uitdagingen van crustatieve zorg, vergelijken met
andere herstelgerichte benaderingen.
- Kan crustatieve zorg in een bredere context plaatsen, nadenken over de culturele en ethische implicaties, en
re ecteren op de rol van een crustatieve zorgbenadering in hun toekomstige werk als orthopedagoog.
© Eveline Vandenberghe
fl
Gemeenschapsgericht werken
2de jaar ORTHO
1. Vermaatschappelijking
2. Formele-informele zorg
3. Mantelzorg
4. Outreachend werken
5. Netwerkversterking en netwerkontwikkeling
6. Case management
7. Kwartiermaken
8. Inclusie vanuit de residentie
9. Professionele competenties
© Eveline Vandenberghe
,Gemeenschapsgericht werken Pagina 2 van 66 1ste semester - 2de ORTHO
Overzicht te kennen stof (PPT’s en leeswijzers)
• H1: Vermaatschappelijking v/d zorg
• H2: Formele-informele zorg
• H3: Mantelzorg
• H4: Outreachend werken
• H5: Netwerkversterking en netwerkontwikkeling
• H6: Case Management
• H7: Kwartiermaken
• H8: Inclusie vanuit de residentie
• H9: Professionele competenties
© Eveline Vandenberghe
, Gemeenschapsgericht werken Pagina 3 van 66 1ste semester - 2de ORTHO
Leerdoelen en exameninfo
• Meerkeuzevragen
• 2 open vragen (vragen die reeds via de leeswijzer al gesteld zullen zijn)
• Examenleerstof Kwartiermaken
- vnl. PPT
- Basisprincipes kwartiermaken - verdieping via videos ook begrijpen
- Vero en Dave interview belangrijk
- Discrepanties mogelijk bij omschrijving van “kwartiermaken”, complexiteit gewoon begrijpen
- Vragen zoals: “welke vorm van ondersteuning is dit vb. Casemanagement, Kwartiermaken,…
- MC vragen
• Vermaatschappelijking
- het concept vermaatschappelijking van de zorg in eigen woorden uit te leggen;
- minstens twee socio-historische bewegingen naar vermaatschappelijking en gemeenschapsgericht werken in
eigen woorden beschrijven;
- het onderscheid te verwoorden tussen ‘koude’ en ‘warme’ solidariteit;
- minstens drie mogelijke uitdagingen en valkuilen te beschrijven die verbonden zijn aan een te eenzijdige focus
op ‘warme solidariteit’;
- een voorbeeld te geven van hoe de huidige klemtoon op en invulling van vermaatschappelijking een positieve
impact kan hebben op de hedendaagse interpretatie van zorg;
- een voorbeeld te geven van hoe de huidige klemtoon op en invulling van vermaatschappelijking ook mogelijke
risico’s of valkuilen in zich draagt;
- je bewust te zijn van het belang van ervaringen als evenwaardige kennisbron, naast wetenschappelijke en
professionele expertise;
- het onderscheid tussen ervaring, ervaringskennis en ervaringsdeskundigheid te herkennen in een casus
- op basis van een voorbeeld/casus te herkennen wat mogelijke knelpunten of randvoorwaarden zijn als gewerkt
wordt met ervaringskennis en ervaringsdeskundigheid.
- je een gepaste, respectvolle houding aan te meten in het omgaan met ervaringskennis.
• Mantelzorg
- uit te leggen wat bedoeld wordt met mantelzorg en mantelval;
- minstens vijf verschillen tussen mantelzorg en vrijwilligerswerk te benoemen;
- vier verklaringen te geven voor het ontstaan van een steunparadox;
- op basis van ervaringskennis re ecteren over randvoorwaarden die de steunparadox en mantelval kunnen
vermijden;
- op basis van een bestaand model (informal care model, triadisch model, SOFA-model, Samenspraak,…) ideeën
aanreiken om het samenspel tussen professionals en mantelzorgers te versterken.
• Outreachend Werken
- redenen te geven waarom ingezet wordt op outreachend werken;
- op basis van ervaringen van cliënten en outreachers de meerwaarde uit te drukken van outreachend werken;
- een de nitie te geven van outreachend werken;
- kenmerkende randvoorwaarden van outreachend werken te benoemen;
- op basis van een casus af te leiden of er al dan niet sprake is van outreachend werken;
- diverse types van outreach van elkaar te onderscheiden;
- valkuilen bij outreachend werken te beschrijven;
- in eigen woorden uit te leggen hoe de inzet van outreachende praktijken zich verhouden tot discussies over
toegang en toegankelijkheid;
- zich bewust te zijn van spanningsvelden die gepaard gaan met de klemtoon op outreachend werken in een
context van vermaatschappelijking van de zorg
• Sociale en persoonlijke netwerkversterking
- Kernbegrippen in eigen woorden te de niëren (bv. in eigen woorden uit te leggen wat bedoeld wordt met
'sociale netwerkversterking')
- Functies van sociale netwerken en sociale netwerkversterking te benoemen
- Werkmodellen te beschrijven die worden ingezet om sociale netwerken te versterken
- Elk werkmodel te verbinden aan een voorbeeld van een concreet netwerkversterkend initiatief
- Voordelen te benoemen van de inzet op netwerkversterking in maatschappelijk kwetsbare situaties
- Kanttekeningen te benoemen bij de inzet op netwerkversterking in maatschappelijk kwetsbare situaties
- Op basis van een voorbeeld te beschrijven welke randvoorwaarden essentieel zijn om netwerkversterkend te
kunnen werken
© Eveline Vandenberghe
fi fl fi
, Gemeenschapsgericht werken Pagina 4 van 66 1ste semester - 2de ORTHO
• Kwartiermaken
- In eigen woorden te benoemen wat een herstelacademie is
- In eigen woorden te benoemen welke de doelstellingen van een herstelacademie zijn
- In eigen woorden de link van een herstelacademie naar vermaatschappelijking en herstel toe te benoemen
- Enkele risico’s van herstelacademies en de huidige organisatie ervan kunnen benoemen
- In eigen woorden kunnen benoemen wat kwartiermaken is
- Kunnen benoemen aan de hand van een aantal voorbeelden hoe we aan kwartiermaken kunnen doen
- Enkele voordelen kunnen duiden van kwartiermaken
- Enkele valkuilen kunnen benoemen van kwartiermaken
- De meerwaarde van betrekken van ervaringswerk in kwartiermaken kunnen benoemen.
- De toekomstacademie te kunnen kaderen als een voorbeeld van een toepassing van kwartiermaken, ook buiten
de GGZ sector
- Kunnen schetsen hoe kwartiermaken kan ingebed worden in het operationele werk van een wijkwerker (cfr
interview met Wim)
• Crustatieve zorg
- Begrijpt de pijlers van crustatieve zorg en kan deze praktisch toepassen op diverse situaties in het werkveld van
de geestelijke gezondheidszorg en de orthopedagogie.
- Kan kritisch nadenken over de meerwaarde, valkuilen en uitdagingen van crustatieve zorg, vergelijken met
andere herstelgerichte benaderingen.
- Kan crustatieve zorg in een bredere context plaatsen, nadenken over de culturele en ethische implicaties, en
re ecteren op de rol van een crustatieve zorgbenadering in hun toekomstige werk als orthopedagoog.
© Eveline Vandenberghe
fl
