Samenvatting mediarecht – Auteursrechten
Waarom IER
> IER zijn ‘eilanden van exclusiviteit’
o IER zijn uitzonderingen op het basisprincipe van vrijheid van handel
en vrijheid van nabootsing en kopie
o Een idee, creatie, uitvinding, etc. dat niet beschermd is door IER zal
niet beschermd zijn en kan worden gekopieerd
> IER beschermen de investeringen van zijn/haar auteur of eigenaar
> IER bevorderen creativiteit en innovatie
> IER zijn verhandelbare (immateriële) goederen, die beschermd zijn,
kunnen worden afgedwongen, geëxploiteerd, overgedragen, in licentie
gegeven, etc.
Wie komt in aanmerking voor auteursrecht
> Menselijke creatie die uitgedrukt is in een concrete vorm en origineel is
o Bv. gedichten, toneelstukken, tekeningen, documentaires,
toegepaste kunst
o Niet beschermd bv. schelp op strand, tekening gemaakt door dier,
wetten
Uitgedrukt in een concrete vorm
> Werk moet een concrete uitdrukkingsvorm hebben, die zintuigelijk
waarneembaar is
o Niet noodzakelijk een materiële drager
> Idee of concept aan de basis van het werk, wordt niet beschermd
o Ideeën kunnen worden gekopieerd en op een andere manier
concreet gestalte gegeven worden
o Methodes ook niet beschermbaar door het auteursrecht
> Stijl van een auteur of werk wordt niet beschermd
Auteursrechten op televisieformat
> Voldoende concrete uitwerking van het idee
> Voor herhaling vatbaar zijn zodanig dat ze door de kijker als bepalend
voor dat programma worden ervaren
> De omschrijving van het concept moet een beeld geven van hoe het
eindproduct er zal uit zien
> Format moet voldoen aan de voorwaarden van auteursrecht: creatief en
origineel
Het werk moet origineel zijn
, > Werk weerspiegelt de persoonlijkheid van zijn maker
> Drempel originaliteit ligt doorgaans laag
> Niet noodzakelijk werk dat nieuw is
o Het werk moet wel een ‘onafhankelijke schepping’ zijn
o Het werk mag niet gekopieerd zijn (‘plagiaat’) van een ander werk
o Het werk mag geïnspireerd zijn op (de stijl van) een ander werk
Immaterieel recht
> Anders dan de materiële drager waarop het is vastgelegd
> Wie eigenaar wordt van een materieel voorwerp waarop een werk staat,
bezit dus niet de auteursrechten op dit werk
Wie heeft auteursrechten
> De auteur = oorspronkelijke rechthebbende
o Is ALTIJD een natuurlijke persoon
o Vermoeden (tenzij tegendeel wordt bewezen) dat wiens naam op het
werk, op een reproductie ervan, of bij een mededeling aan het
publiek wordt vermeld, de auteur is
o Vermelding van “©” niet verplicht, maar wel aanbevolen
> De afgeleide rechthebbende = de (rechts)persoon die (een deel
van) de auteursrechten verkrijgt van de auteur
o omdat de wet het bepaalt (bv. auteurs/acteurs aan producent van
audiovisuele productie)
o omdat de auteur zijn rechten heeft overgedragen via een
overeenkomst
o de uitgever van een anoniem werk of van een werk onder
pseudoniem wordt ten aanzien van derden geacht de auteur
daarvan te zijn
> 70 jaar na overlijden van de auteur vervalt het recht
Co-auteurs of mede-auteurs
> Samenwerking bij de schepping van het werk + wezenlijke bijdrage
aan het gemeenschappelijke werk
o twee scenarioschrijvers schrijven samen voor een film
o een componist en tekstschrijver maken samen een lied
o twee beeldhouwers ontwerpen een kunstwerk
> Samenwerkingsovereenkomst tussen de co-auteurs
o aandeel van de auteurs in het werk en verdeelsleutels voor de
vergoeding
o exploitatie van het werk
o hoe samenwerking stoppen?
, Hoe auteurschap bewijzen
> Zolang je idee nog geen concrete vorm heeft verkregen: hou je idee
geheim
o Als je je idee/concept moet delen met derden: niet zonder eerst een
geheimhoudingsovereenkomst te laten tekenen
(confidentialiteitsovereenkomst, non-disclosure agreement (‘NDA’)
> Zorg voor een gedateerd bewijs van creatie(concept) van je idee
Naburige rechten
> Naburige rechten = de rechten van een creatief werk die niet verbonden
zijn met de werkelijke auteur van het werk
> Uitvoerende kunstenaars: voor de interpretatie die ze tijdens een
uitvoering aan een werk geven
> Producenten van geluidswerken en films: voor de geluidswerken en
films die ze financieren (omdat zij de kosten dragen van de productie van
een film of een geluidswerk)
> Omroeporganisaties: voor de programma’s die ze uitzenden
> Naburige rechten verjaren 50 jaar na de datum van de prestatie
Morele rechten
> Moreel recht = persoonlijke rechten die de maker van een werk verbinden
met zijn werk
> Recht om het werk al dan niet bekend te maken
(openbaarmakingsrecht of divulgatierecht)
> Recht op erkenning als auteur (paterniteitsrecht of vaderschapsrecht)
> Recht om zich te verzetten tegen elke wijziging van het werk (recht op
eerbied of integriteitsrecht
> Globale afstand van de toekomstige uitoefening van morele rechten
o is nietig (ongeldig)
o wel mogelijk: specifieke afspraken m.b.t. bepaald(e) werk(en) (bv.
geen naamsvermelding, toegestane wijzigingen van het werk,
schadevergoeding als auteur zich op divulgatierecht beroept, etc.)
o de auteur behoudt steeds het recht zich te verzetten tegen elke
wijziging of aantasting van het werk dat nadeel zou kunnen
toebrengen aan zijn eer of zijn goede faam
Vermogensrechten
Waarom IER
> IER zijn ‘eilanden van exclusiviteit’
o IER zijn uitzonderingen op het basisprincipe van vrijheid van handel
en vrijheid van nabootsing en kopie
o Een idee, creatie, uitvinding, etc. dat niet beschermd is door IER zal
niet beschermd zijn en kan worden gekopieerd
> IER beschermen de investeringen van zijn/haar auteur of eigenaar
> IER bevorderen creativiteit en innovatie
> IER zijn verhandelbare (immateriële) goederen, die beschermd zijn,
kunnen worden afgedwongen, geëxploiteerd, overgedragen, in licentie
gegeven, etc.
Wie komt in aanmerking voor auteursrecht
> Menselijke creatie die uitgedrukt is in een concrete vorm en origineel is
o Bv. gedichten, toneelstukken, tekeningen, documentaires,
toegepaste kunst
o Niet beschermd bv. schelp op strand, tekening gemaakt door dier,
wetten
Uitgedrukt in een concrete vorm
> Werk moet een concrete uitdrukkingsvorm hebben, die zintuigelijk
waarneembaar is
o Niet noodzakelijk een materiële drager
> Idee of concept aan de basis van het werk, wordt niet beschermd
o Ideeën kunnen worden gekopieerd en op een andere manier
concreet gestalte gegeven worden
o Methodes ook niet beschermbaar door het auteursrecht
> Stijl van een auteur of werk wordt niet beschermd
Auteursrechten op televisieformat
> Voldoende concrete uitwerking van het idee
> Voor herhaling vatbaar zijn zodanig dat ze door de kijker als bepalend
voor dat programma worden ervaren
> De omschrijving van het concept moet een beeld geven van hoe het
eindproduct er zal uit zien
> Format moet voldoen aan de voorwaarden van auteursrecht: creatief en
origineel
Het werk moet origineel zijn
, > Werk weerspiegelt de persoonlijkheid van zijn maker
> Drempel originaliteit ligt doorgaans laag
> Niet noodzakelijk werk dat nieuw is
o Het werk moet wel een ‘onafhankelijke schepping’ zijn
o Het werk mag niet gekopieerd zijn (‘plagiaat’) van een ander werk
o Het werk mag geïnspireerd zijn op (de stijl van) een ander werk
Immaterieel recht
> Anders dan de materiële drager waarop het is vastgelegd
> Wie eigenaar wordt van een materieel voorwerp waarop een werk staat,
bezit dus niet de auteursrechten op dit werk
Wie heeft auteursrechten
> De auteur = oorspronkelijke rechthebbende
o Is ALTIJD een natuurlijke persoon
o Vermoeden (tenzij tegendeel wordt bewezen) dat wiens naam op het
werk, op een reproductie ervan, of bij een mededeling aan het
publiek wordt vermeld, de auteur is
o Vermelding van “©” niet verplicht, maar wel aanbevolen
> De afgeleide rechthebbende = de (rechts)persoon die (een deel
van) de auteursrechten verkrijgt van de auteur
o omdat de wet het bepaalt (bv. auteurs/acteurs aan producent van
audiovisuele productie)
o omdat de auteur zijn rechten heeft overgedragen via een
overeenkomst
o de uitgever van een anoniem werk of van een werk onder
pseudoniem wordt ten aanzien van derden geacht de auteur
daarvan te zijn
> 70 jaar na overlijden van de auteur vervalt het recht
Co-auteurs of mede-auteurs
> Samenwerking bij de schepping van het werk + wezenlijke bijdrage
aan het gemeenschappelijke werk
o twee scenarioschrijvers schrijven samen voor een film
o een componist en tekstschrijver maken samen een lied
o twee beeldhouwers ontwerpen een kunstwerk
> Samenwerkingsovereenkomst tussen de co-auteurs
o aandeel van de auteurs in het werk en verdeelsleutels voor de
vergoeding
o exploitatie van het werk
o hoe samenwerking stoppen?
, Hoe auteurschap bewijzen
> Zolang je idee nog geen concrete vorm heeft verkregen: hou je idee
geheim
o Als je je idee/concept moet delen met derden: niet zonder eerst een
geheimhoudingsovereenkomst te laten tekenen
(confidentialiteitsovereenkomst, non-disclosure agreement (‘NDA’)
> Zorg voor een gedateerd bewijs van creatie(concept) van je idee
Naburige rechten
> Naburige rechten = de rechten van een creatief werk die niet verbonden
zijn met de werkelijke auteur van het werk
> Uitvoerende kunstenaars: voor de interpretatie die ze tijdens een
uitvoering aan een werk geven
> Producenten van geluidswerken en films: voor de geluidswerken en
films die ze financieren (omdat zij de kosten dragen van de productie van
een film of een geluidswerk)
> Omroeporganisaties: voor de programma’s die ze uitzenden
> Naburige rechten verjaren 50 jaar na de datum van de prestatie
Morele rechten
> Moreel recht = persoonlijke rechten die de maker van een werk verbinden
met zijn werk
> Recht om het werk al dan niet bekend te maken
(openbaarmakingsrecht of divulgatierecht)
> Recht op erkenning als auteur (paterniteitsrecht of vaderschapsrecht)
> Recht om zich te verzetten tegen elke wijziging van het werk (recht op
eerbied of integriteitsrecht
> Globale afstand van de toekomstige uitoefening van morele rechten
o is nietig (ongeldig)
o wel mogelijk: specifieke afspraken m.b.t. bepaald(e) werk(en) (bv.
geen naamsvermelding, toegestane wijzigingen van het werk,
schadevergoeding als auteur zich op divulgatierecht beroept, etc.)
o de auteur behoudt steeds het recht zich te verzetten tegen elke
wijziging of aantasting van het werk dat nadeel zou kunnen
toebrengen aan zijn eer of zijn goede faam
Vermogensrechten
