Samenvatting toets matrijs kennistoets
participatie 24-25
,Psychische problemen en stoornissen (H1 van der Stel
2017)
Hoe en wanneer uiten deze zich?
Gaat om problemen in de ontwikkelingen van psychische functies, hierin zijn verstoringen. Psychische
functies gaat om vorming van geheugen, het denken, het voelen, het willen. Omdat psychische
functies zo verbonden zijn met leren en het dagelijks leven en omdat we ons ervan bewust kunnen
worden, is het ook mogelijk dat we merken dat het niet goed loopt. Er wordt gesproken van
psychische problemen als de persoon zijn of haar psychisch functioneren als onaangenaam en niet
gemakkelijk veranderbaar ervaart.
Het kan ontstaan doordat de hersenen op een bepaalde manier werken waardoor de normale
ontwikkeling van de persoonlijkheid niet goed verloopt of er tekorten ontstaan in het denken, het
voelen, de ontwikkeling van motivatie en/of de manier waarop iemand zich gedraagt.
Psychische problemen kunnen na verloop van tijd overgaan in een psychische stoornis. Psychische
stoornissen manifesteren zich in klachten die de persoon zelf uitspreekt en symptomen, zoals een
aanhoudende negatieve stemming of bizarre gedachten. BLZ. 21 symptomen.
Determinanten psychische stoornissen/problemen.
Wetenschappers maken onderscheid tussen mechanismen en determinanten in het onderzoek naar
de werking en de ontwikkeling van systemen. Determinanten hebben betrekking op de
omstandigheden waarbinnen of waaronder een systeem functioneert. Kennis van deze
omstandigheden is essentieel om te kunnen voorspellen of een systeem naar behoren zal
functioneren of het risico loopt op falen of ontsporing. Determinanten zijn niet op te vatten als
oorzaken maar ze spelen wel een onmisbare rol in het vinden van een oorzakelijke verklaring.
(voorbeeld: plant wordt gekenmerkt door allerlei mechanismen met betrekking tot groei en
metabolisme. Of deze adequaat verlopen is afhankelijk van determinanten als temperatuur,
luchtvochtigheid, luchtdruk en zonlicht)
Belangrijke determinanten voor het ontstaan aanhouden van psychische stress zijn: Aanhoudende
werkloosheid, discriminatie, uitgesloten zijn van deelname aan samenleving, slechte
huisvestingsituatie, gebrek aan voldoende sociale voorzieningen en een sterk gevoel van onveiligheid.
Wat de psychologische determinanten van psychische aandoeningen en problemen betreft, kan
worden gewezen op de manier waarop mensen gedachten ontwikkelen en deze wel of niet al naar
gelang hun ervaringen corrigeren.
Mensen met psychische klachten kunnen lichamelijke klachten ontwikkelen, dit werkt ook averechts.
,Indelingsmodel DSM 5 en de kritische kanttekeningen op DSM 5
DSM5 is een uitgebreid handboek dat is opgesteld door de vereniging van psychiaters in de VS en dat
systematisch alle psychische stoornissen beschrijft die nu bekend zijn en worden geaccepteerd. Het
accent ligt hierbij op de symptomen, de duur ervan en/of de frequentie waarin ze optreden. Het
lastige aan symptomen is dat ze individueel sterk van elkaar kunnen verschillen en vaak niet stabiel
zijn.
Kritiekpunten DSM5
Categorieën niet valide, ze komen niet overheen met de werkelijkheid.
Criteria die worden vermeld zijn onbetrouwbaar, zodat niet elke psychiater of klinisch
psycholoog tot eenzelfde diagnose komt.
Praktisch nut van de categorieën, er staat geen informatie in over de behandeling.
De categorieën suggereren dat er echt sprake is van aparte ziekten. er zijn goede redenen
om clusters van symptomen van elkaar te onderscheiden, en deze te benoemen als een
bepaalde stoornis. maar om te kunnen beslissen of er daadwerkelijk sprake is van een ‘aparte
ziekte’, met specifieke oorzaken, en die zich duidelijk onderscheid van een andere psychische
stoornis, is nu vaak nog onvoldoende informatie beschikbaar
Normaal en hoogstens opmerkelijk gedrag brandmerkt als ziek, als pathologisch (bijv.
homoseksualiteit).
Ontstaan van psychische problemen/stoornissen vanuit:
-biologisch perspectief
Genen kunnen de kwetsbaarheid voor het ontstaan van een psychische aandoening verhogen. Uit
onderzoek blijkt dat een genetische achtergrond wel degelijk de kwetsbaarheid kan verhogen en/of
beschermende werking heeft.
Biologische kwetsbaarheden: erfelijke kenmerken die van invloed kunnen zijn op het functioneren
van het individu (bijv. temperament of hormoonhuishouding) voeding, verzorging, veiligheid en
algemene fysieke leefomstandigheden.
Veel onderzoek naar ontstaan van psychische stoornissen gebeurt vanuit een biologisch perspectief.
Hersenwetenschappers benaderen het brein als een orgaan waarin door interne of externe invloeden
verstoringen of afwijkingen kunnen optreden die van invloed zijn op het ontstaan van een psychische
stoornis. Psychische aandoeningen hebben alles te maken met ons brein.
Genen coderen voor eiwitten, de belangrijkste bouwstof van onze organisme. Al onze cellen bevatten
hetzelfde DNA, maar in elke cel komen verschillende genen tot expressie (vaak onder invloed van
gebeurtenissen buiten zo’n cel). De wijze of patroon waarop genen tot expressie komen, kan ook
erfelijk worden overgedragen. Zo kunnen ervaringen van voorouders van invloed zijn op de wijze
waarop het nageslacht functioneert.
, Er geldt dus dat biologische factoren sterk van invloed kunnen zijn op het ontstaan van psychische
stoornissen, maar op zichzelf beschouw onvoldoende zijn om zulke gebeurtenissen te kunnen
verklaren. een combinatie en interactie met sociale, psychische en culturele omstandigheden is
noodzakelijk om het ontstaan en het beloop van een psychische stoornis te kunnen voorspellen,
verklaren en begrijpen.
Onderzoek is ook gedaan op groepen mensen, er is dus onvoldoende kennis over een specifiek
individu. En ook kunnen dingen met toeval gebeuren.
-psychologisch perspectief
Psychosociale kwetsbaarheden: psychische stress, traumatische ervaringen, ongunstig
opvoedingsklimaat en ongunstig algemeen leefklimaat.
Trauma betreft het opdoen van een verwonding in je psychische zin: de persoon heeft een negatieve
of ongunstige ervaring opgedaan die zoveel indruk heeft gemaakt dat het zijn sporen nalaat in de
wijze waarop de hersenen functioneren, het laat als het ware een wond achter.
Naast trauma is stress in veel opzichten een vergelijkbaar fenomeen. Het is een belangrijk aspect bij
de vraag of een psychische stoornis zich kan ontwikkelen en voor de wijze waarop deze zich verder
ontwikkelt
Het stresssysteem helpt bij het overleven; door het vrijkomen van hormonen bereidt het organisme
zich voor op een bijzondere, bedreigende situatie. Stress heeft verband met hartklachten, depressie
en angst en wordt ook vaak benoemd als een belangrijke factor die het beloop van psychische
problemen en stoornissen negatief kan beïnvloeden.
-sociaal perspectief
Sociale omstandigheden: een relatief lage opleiding en overeenkomstig een gering inkomen, sociaal
isolement, uitsluiting en discriminatie.
Het is belangrijk dat mensen die zich in een kwetsbare positie bevinden waar mogelijk geholpen
worden om de psychische functies, die essentieel zijn om in het dagelijks leven doelen te kunnen
bereiken en met andere mensen samen te werken, te herstellen of verder te ontwikkelen. Het
alternatief is niet gunstig: isolement, discriminatie, slechte psychische gezondheid, kortere
levensduur, eenzaamheid.
participatie 24-25
,Psychische problemen en stoornissen (H1 van der Stel
2017)
Hoe en wanneer uiten deze zich?
Gaat om problemen in de ontwikkelingen van psychische functies, hierin zijn verstoringen. Psychische
functies gaat om vorming van geheugen, het denken, het voelen, het willen. Omdat psychische
functies zo verbonden zijn met leren en het dagelijks leven en omdat we ons ervan bewust kunnen
worden, is het ook mogelijk dat we merken dat het niet goed loopt. Er wordt gesproken van
psychische problemen als de persoon zijn of haar psychisch functioneren als onaangenaam en niet
gemakkelijk veranderbaar ervaart.
Het kan ontstaan doordat de hersenen op een bepaalde manier werken waardoor de normale
ontwikkeling van de persoonlijkheid niet goed verloopt of er tekorten ontstaan in het denken, het
voelen, de ontwikkeling van motivatie en/of de manier waarop iemand zich gedraagt.
Psychische problemen kunnen na verloop van tijd overgaan in een psychische stoornis. Psychische
stoornissen manifesteren zich in klachten die de persoon zelf uitspreekt en symptomen, zoals een
aanhoudende negatieve stemming of bizarre gedachten. BLZ. 21 symptomen.
Determinanten psychische stoornissen/problemen.
Wetenschappers maken onderscheid tussen mechanismen en determinanten in het onderzoek naar
de werking en de ontwikkeling van systemen. Determinanten hebben betrekking op de
omstandigheden waarbinnen of waaronder een systeem functioneert. Kennis van deze
omstandigheden is essentieel om te kunnen voorspellen of een systeem naar behoren zal
functioneren of het risico loopt op falen of ontsporing. Determinanten zijn niet op te vatten als
oorzaken maar ze spelen wel een onmisbare rol in het vinden van een oorzakelijke verklaring.
(voorbeeld: plant wordt gekenmerkt door allerlei mechanismen met betrekking tot groei en
metabolisme. Of deze adequaat verlopen is afhankelijk van determinanten als temperatuur,
luchtvochtigheid, luchtdruk en zonlicht)
Belangrijke determinanten voor het ontstaan aanhouden van psychische stress zijn: Aanhoudende
werkloosheid, discriminatie, uitgesloten zijn van deelname aan samenleving, slechte
huisvestingsituatie, gebrek aan voldoende sociale voorzieningen en een sterk gevoel van onveiligheid.
Wat de psychologische determinanten van psychische aandoeningen en problemen betreft, kan
worden gewezen op de manier waarop mensen gedachten ontwikkelen en deze wel of niet al naar
gelang hun ervaringen corrigeren.
Mensen met psychische klachten kunnen lichamelijke klachten ontwikkelen, dit werkt ook averechts.
,Indelingsmodel DSM 5 en de kritische kanttekeningen op DSM 5
DSM5 is een uitgebreid handboek dat is opgesteld door de vereniging van psychiaters in de VS en dat
systematisch alle psychische stoornissen beschrijft die nu bekend zijn en worden geaccepteerd. Het
accent ligt hierbij op de symptomen, de duur ervan en/of de frequentie waarin ze optreden. Het
lastige aan symptomen is dat ze individueel sterk van elkaar kunnen verschillen en vaak niet stabiel
zijn.
Kritiekpunten DSM5
Categorieën niet valide, ze komen niet overheen met de werkelijkheid.
Criteria die worden vermeld zijn onbetrouwbaar, zodat niet elke psychiater of klinisch
psycholoog tot eenzelfde diagnose komt.
Praktisch nut van de categorieën, er staat geen informatie in over de behandeling.
De categorieën suggereren dat er echt sprake is van aparte ziekten. er zijn goede redenen
om clusters van symptomen van elkaar te onderscheiden, en deze te benoemen als een
bepaalde stoornis. maar om te kunnen beslissen of er daadwerkelijk sprake is van een ‘aparte
ziekte’, met specifieke oorzaken, en die zich duidelijk onderscheid van een andere psychische
stoornis, is nu vaak nog onvoldoende informatie beschikbaar
Normaal en hoogstens opmerkelijk gedrag brandmerkt als ziek, als pathologisch (bijv.
homoseksualiteit).
Ontstaan van psychische problemen/stoornissen vanuit:
-biologisch perspectief
Genen kunnen de kwetsbaarheid voor het ontstaan van een psychische aandoening verhogen. Uit
onderzoek blijkt dat een genetische achtergrond wel degelijk de kwetsbaarheid kan verhogen en/of
beschermende werking heeft.
Biologische kwetsbaarheden: erfelijke kenmerken die van invloed kunnen zijn op het functioneren
van het individu (bijv. temperament of hormoonhuishouding) voeding, verzorging, veiligheid en
algemene fysieke leefomstandigheden.
Veel onderzoek naar ontstaan van psychische stoornissen gebeurt vanuit een biologisch perspectief.
Hersenwetenschappers benaderen het brein als een orgaan waarin door interne of externe invloeden
verstoringen of afwijkingen kunnen optreden die van invloed zijn op het ontstaan van een psychische
stoornis. Psychische aandoeningen hebben alles te maken met ons brein.
Genen coderen voor eiwitten, de belangrijkste bouwstof van onze organisme. Al onze cellen bevatten
hetzelfde DNA, maar in elke cel komen verschillende genen tot expressie (vaak onder invloed van
gebeurtenissen buiten zo’n cel). De wijze of patroon waarop genen tot expressie komen, kan ook
erfelijk worden overgedragen. Zo kunnen ervaringen van voorouders van invloed zijn op de wijze
waarop het nageslacht functioneert.
, Er geldt dus dat biologische factoren sterk van invloed kunnen zijn op het ontstaan van psychische
stoornissen, maar op zichzelf beschouw onvoldoende zijn om zulke gebeurtenissen te kunnen
verklaren. een combinatie en interactie met sociale, psychische en culturele omstandigheden is
noodzakelijk om het ontstaan en het beloop van een psychische stoornis te kunnen voorspellen,
verklaren en begrijpen.
Onderzoek is ook gedaan op groepen mensen, er is dus onvoldoende kennis over een specifiek
individu. En ook kunnen dingen met toeval gebeuren.
-psychologisch perspectief
Psychosociale kwetsbaarheden: psychische stress, traumatische ervaringen, ongunstig
opvoedingsklimaat en ongunstig algemeen leefklimaat.
Trauma betreft het opdoen van een verwonding in je psychische zin: de persoon heeft een negatieve
of ongunstige ervaring opgedaan die zoveel indruk heeft gemaakt dat het zijn sporen nalaat in de
wijze waarop de hersenen functioneren, het laat als het ware een wond achter.
Naast trauma is stress in veel opzichten een vergelijkbaar fenomeen. Het is een belangrijk aspect bij
de vraag of een psychische stoornis zich kan ontwikkelen en voor de wijze waarop deze zich verder
ontwikkelt
Het stresssysteem helpt bij het overleven; door het vrijkomen van hormonen bereidt het organisme
zich voor op een bijzondere, bedreigende situatie. Stress heeft verband met hartklachten, depressie
en angst en wordt ook vaak benoemd als een belangrijke factor die het beloop van psychische
problemen en stoornissen negatief kan beïnvloeden.
-sociaal perspectief
Sociale omstandigheden: een relatief lage opleiding en overeenkomstig een gering inkomen, sociaal
isolement, uitsluiting en discriminatie.
Het is belangrijk dat mensen die zich in een kwetsbare positie bevinden waar mogelijk geholpen
worden om de psychische functies, die essentieel zijn om in het dagelijks leven doelen te kunnen
bereiken en met andere mensen samen te werken, te herstellen of verder te ontwikkelen. Het
alternatief is niet gunstig: isolement, discriminatie, slechte psychische gezondheid, kortere
levensduur, eenzaamheid.
