Vak:
orthopedagogie
1 ste graduaat in de orthopedagogische begeleiding
Docent Jan Defever
,Vak: orthopedagogie.................................................................1
1 ste graduaat in de orthopedagogische begeleiding.................1
................................................................................................ 1
1 Wat betekent orthopedagogie?...............................................4
1.1 Pedagogiek en pedagogie..........................................................4
1.1.1 De relatie tussen opvoedingsfiguur en kind.......................................................5
1.1.2 Orthopedagogiek en orthopedagogie................................................................5
1.1.3 Orthopedagogiek en ortho- agogie....................................................................6
1.2 Orthopedagogiek en maatschappijvisie.......................................6
1.2.1 Visie separatie................................................................................................... 6
1.2.2 Visie: Integratie................................................................................................. 7
1.2.3 Visie: Normalisatie............................................................................................. 7
1.2.4 Empowerment................................................................................................... 7
1.2.5 Visie: Inclusie..................................................................................................... 7
1.3 Verschillende begeleidingsmodellen...........................................8
1.3.1 Het medisch model............................................................................................ 8
1.3.2 Sociologisch model............................................................................................ 8
1.3.3 Leertheoretisch model.......................................................................................9
1.3.4 Het psychoanalytisch model..............................................................................9
1.3.5 Het humanistisch model..................................................................................10
1.3.6 Interactiemodel............................................................................................... 10
1.3.7 Systeemdenken...............................................................................................10
1.3.8 Orthopedagogisch model.................................................................................11
2 Agogisch handelen...............................................................12
2.1 Het zorgproces........................................................................12
2.2 Professioneel handelen: agogische cyclus al basis voor
methodisch handelen.....................................................................12
2.3 Intuïtief handelen....................................................................17
2.4 Uitgangspunt bij het agogisch handelen: de cliënt.....................17
3 Actoren...............................................................................19
3.1 De cliënt..................................................................................19
3.2 Sociaal netwerk.......................................................................20
3.3 De begeleider en het team.......................................................21
3.3.1 De begeleider..................................................................................................21
3.3.2 Het team *....................................................................................................... 24
4 Visies..................................................................................26
4.1 De opvoedkundige vaardigheden van G.R. Patterson.................26
4.2 Het pedagogisch concept van Ter Horst....................................28
4.2.1 Belangrijke begrippen......................................................................................28
4.2.2 Het pedagogisch concept van ter Horst...........................................................32
, 4.2.3 Het orthopedagogisch concept van Ter Horst..................................................33
4.2.4 De aanpak van een POS..................................................................................34
4.3 De theorie van Kok...................................................................34
4.3.1 Uitgangspunten Kok........................................................................................34
4.3.2 De drie componenten van ontwikkeling vraagstelling.....................................35
4.3.3 De drie componenten van opvoeding vraagstelling.........................................37
4.3.4 De orthopedagogische strategie......................................................................37
4.4 Gentle teaching van John Mc Gee..............................................38
4.4.1 Wat is Gentle teaching?...................................................................................38
4.4.2 Uitgangspunten van Gentle teaching...............................................................39
4.4.3 De relatie als uitgangspunt..............................................................................39
4.5 De presentietheorie van Andries Baart......................................40
4.5.1 Methodische kenmerken van de presentietheorie...........................................41
4.5.2 Skiede companionship.....................................................................................42
5 Oplossingsgericht denken en werken....................................43
5.1 Inleiding van oplossingsgericht werken.....................................43
5.2 Verlangen, moeilijkheden en problemen....................................44
5.2.1 Problemen....................................................................................................... 44
5.2.2 Vertalen van probleem naar moeilijkheid en verlangen...................................44
5.3 De kern van het oplossingsgericht werken................................44
5.4 De uitgangspunten van oplossingsgericht werken.....................45
5.5 Het oplossingsgericht zes-stappenplan.....................................45
5.5.1 STAP 1: Contact maken...................................................................................46
5.5.2 Stap 2: Verhelderen veranderbehoefte............................................................46
5.5.3 Stap 3: Doelen formuleren op basis van gewenste situatie.............................46
5.5.4 Stap 4: Analyseren van eerder succes en positieve uitzonderingen................46
5.5.5 Stap 5: Stap vooruit.........................................................................................47
5.5.6 Stap 6: Voortgang monitoren...........................................................................47
5.6 Oplossingsgerichte accenten....................................................47
5.6.1 Complimenteren..............................................................................................47
5.6.2 Keuze............................................................................................................... 47
5.6.3 Hoop................................................................................................................ 47
5.7 De rol van de begeleider...........................................................47
5.8 Enkele concrete voorbeelden van oplossingsgerichte technieken48
5.8.1 Stel” vragen..................................................................................................... 48
5.8.2 Mirakelvraag.................................................................................................... 48
5.8.3 Schaalvragen................................................................................................... 48
5.9 Signs of safety.........................................................................48
5.9.1 Drie belangrijke elementen binnen de methodiek...........................................49
, HFDST 1: Orthopedagogie als
wetenschap
1 Wat betekent orthopedagogie?
1.1 Pedagogiek en pedagogie
‘Pedagogiek’ = Wetenschap rond het klassieke opvoeden als
object en het denken over opvoeden staat centraal
Pedagogie: uitvoering, het handelen, uitvoeren, praktijk van het
opvoeden
Opvoeden = ontwikkelen, leren en veranderen als proces
Geleidelijk Uniek via in relatie gaan
van opvoedingsfiguren en
kind
In evolutie van eenzijdige naar meervoudige beïnvloeding
= niet enkel beïnvloeding door ouders
Innerlijke factoren heeft
betrekking op aanleg zoals: talenten, interesses, IQ, erfelijke ziektes (vb. blind/doof),
karakter dat je wordt doorgegeven (stuk ook je temperament)
Uiterlijke factoren heeft betrekking op waar je opgevoed wordt en de
omstandigheden waarin je opgroeit. Kenmerken zoals: cultuur(internaat/thuis)
geloof/godsdienst, drugsgebruik of alcoholgebruik ouders, misbruik, financiële
situatie ouders
orthopedagogie
1 ste graduaat in de orthopedagogische begeleiding
Docent Jan Defever
,Vak: orthopedagogie.................................................................1
1 ste graduaat in de orthopedagogische begeleiding.................1
................................................................................................ 1
1 Wat betekent orthopedagogie?...............................................4
1.1 Pedagogiek en pedagogie..........................................................4
1.1.1 De relatie tussen opvoedingsfiguur en kind.......................................................5
1.1.2 Orthopedagogiek en orthopedagogie................................................................5
1.1.3 Orthopedagogiek en ortho- agogie....................................................................6
1.2 Orthopedagogiek en maatschappijvisie.......................................6
1.2.1 Visie separatie................................................................................................... 6
1.2.2 Visie: Integratie................................................................................................. 7
1.2.3 Visie: Normalisatie............................................................................................. 7
1.2.4 Empowerment................................................................................................... 7
1.2.5 Visie: Inclusie..................................................................................................... 7
1.3 Verschillende begeleidingsmodellen...........................................8
1.3.1 Het medisch model............................................................................................ 8
1.3.2 Sociologisch model............................................................................................ 8
1.3.3 Leertheoretisch model.......................................................................................9
1.3.4 Het psychoanalytisch model..............................................................................9
1.3.5 Het humanistisch model..................................................................................10
1.3.6 Interactiemodel............................................................................................... 10
1.3.7 Systeemdenken...............................................................................................10
1.3.8 Orthopedagogisch model.................................................................................11
2 Agogisch handelen...............................................................12
2.1 Het zorgproces........................................................................12
2.2 Professioneel handelen: agogische cyclus al basis voor
methodisch handelen.....................................................................12
2.3 Intuïtief handelen....................................................................17
2.4 Uitgangspunt bij het agogisch handelen: de cliënt.....................17
3 Actoren...............................................................................19
3.1 De cliënt..................................................................................19
3.2 Sociaal netwerk.......................................................................20
3.3 De begeleider en het team.......................................................21
3.3.1 De begeleider..................................................................................................21
3.3.2 Het team *....................................................................................................... 24
4 Visies..................................................................................26
4.1 De opvoedkundige vaardigheden van G.R. Patterson.................26
4.2 Het pedagogisch concept van Ter Horst....................................28
4.2.1 Belangrijke begrippen......................................................................................28
4.2.2 Het pedagogisch concept van ter Horst...........................................................32
, 4.2.3 Het orthopedagogisch concept van Ter Horst..................................................33
4.2.4 De aanpak van een POS..................................................................................34
4.3 De theorie van Kok...................................................................34
4.3.1 Uitgangspunten Kok........................................................................................34
4.3.2 De drie componenten van ontwikkeling vraagstelling.....................................35
4.3.3 De drie componenten van opvoeding vraagstelling.........................................37
4.3.4 De orthopedagogische strategie......................................................................37
4.4 Gentle teaching van John Mc Gee..............................................38
4.4.1 Wat is Gentle teaching?...................................................................................38
4.4.2 Uitgangspunten van Gentle teaching...............................................................39
4.4.3 De relatie als uitgangspunt..............................................................................39
4.5 De presentietheorie van Andries Baart......................................40
4.5.1 Methodische kenmerken van de presentietheorie...........................................41
4.5.2 Skiede companionship.....................................................................................42
5 Oplossingsgericht denken en werken....................................43
5.1 Inleiding van oplossingsgericht werken.....................................43
5.2 Verlangen, moeilijkheden en problemen....................................44
5.2.1 Problemen....................................................................................................... 44
5.2.2 Vertalen van probleem naar moeilijkheid en verlangen...................................44
5.3 De kern van het oplossingsgericht werken................................44
5.4 De uitgangspunten van oplossingsgericht werken.....................45
5.5 Het oplossingsgericht zes-stappenplan.....................................45
5.5.1 STAP 1: Contact maken...................................................................................46
5.5.2 Stap 2: Verhelderen veranderbehoefte............................................................46
5.5.3 Stap 3: Doelen formuleren op basis van gewenste situatie.............................46
5.5.4 Stap 4: Analyseren van eerder succes en positieve uitzonderingen................46
5.5.5 Stap 5: Stap vooruit.........................................................................................47
5.5.6 Stap 6: Voortgang monitoren...........................................................................47
5.6 Oplossingsgerichte accenten....................................................47
5.6.1 Complimenteren..............................................................................................47
5.6.2 Keuze............................................................................................................... 47
5.6.3 Hoop................................................................................................................ 47
5.7 De rol van de begeleider...........................................................47
5.8 Enkele concrete voorbeelden van oplossingsgerichte technieken48
5.8.1 Stel” vragen..................................................................................................... 48
5.8.2 Mirakelvraag.................................................................................................... 48
5.8.3 Schaalvragen................................................................................................... 48
5.9 Signs of safety.........................................................................48
5.9.1 Drie belangrijke elementen binnen de methodiek...........................................49
, HFDST 1: Orthopedagogie als
wetenschap
1 Wat betekent orthopedagogie?
1.1 Pedagogiek en pedagogie
‘Pedagogiek’ = Wetenschap rond het klassieke opvoeden als
object en het denken over opvoeden staat centraal
Pedagogie: uitvoering, het handelen, uitvoeren, praktijk van het
opvoeden
Opvoeden = ontwikkelen, leren en veranderen als proces
Geleidelijk Uniek via in relatie gaan
van opvoedingsfiguren en
kind
In evolutie van eenzijdige naar meervoudige beïnvloeding
= niet enkel beïnvloeding door ouders
Innerlijke factoren heeft
betrekking op aanleg zoals: talenten, interesses, IQ, erfelijke ziektes (vb. blind/doof),
karakter dat je wordt doorgegeven (stuk ook je temperament)
Uiterlijke factoren heeft betrekking op waar je opgevoed wordt en de
omstandigheden waarin je opgroeit. Kenmerken zoals: cultuur(internaat/thuis)
geloof/godsdienst, drugsgebruik of alcoholgebruik ouders, misbruik, financiële
situatie ouders
