PERSOONSGERICHTE
ONDERSTEUNINGSPLANNING
INTRODUCTIE
- waarom methodisch handelen belangrijk is bij personen op maat te ondersteunen
ORTHOPEDAGOGIEK: EEN HANDELINGSWETENSCHAP
- orthopedagogiek
- handelingswetenschap die doelgericht onderzoekt hoe we de kwaliteit van leven,
inclusie en participatie in de maatschappij van alle betrokkenen kunnen verbeteren
- Erik broekaert
- totaliteit van het opvoedingsgebeuren te onderzoeken en te doorgronden
- handelen als zinvol en doelmatig beschouwd
- orthopedagogiek
- het in wijsheid samen kiezen en zinvol handelen, het integreren van voelen, willen en
denken in moeilijke opvoedings-en leefsituaties en dit op een planmatige wijze
- methodisch handelen
- basiskenmerk van orthopedagogisch handelen
- bewust omgaan met opgedane kennis, inzichten en vaardigheden
- bewust van effecten en invloeden van je handelen op de ander
- ondersteunen personen om gewenste doelen voorop te stellen
- samen met persoon aan de slag om dichter bij de doelen te komen
- altijd vertrekken vanuit vraag van de persoon
- functionele relatie hebben met de persoon
- 4 centrale kenmerken
- handelt doelgericht
- ondersteunen van persoon en netwerk
- voor persoon gewenste doelen voorop te stellen
- samen denken op welke manier in de richting te werken
- persoon zelf heeft regie
- handelt bewust
- afvragen welke invloed jouw gedrag heeft
- duiden waarom je met de persoon op die manier handelt
- handelt systematisch
- handelt stap voor stap
- elke stap in richting van de gewenste verandering
- afvragen wat volgende stap is
- handelt procesmatig
- voortdurend afvragen of je in de juiste richting erkt
- afvragen of er bijsturing nodig is
- binnen organisaties verschillende soorten plannen
- beleidsplan
- organisatie
1
, - beschrijft visie, missie, doelstellingen en werkwijze van organisatie
- afdelingsplan
- onderdeel organisatie
- specifieke orthopedagogische en agogische doelen en werkzaamheden
- voor de vooropgestelde doelstellingen uit beleidsplan te bereiken
- persoonlijk ondersteuningsplan
- individu
- specifieke ondersteuning van één specifieke persoon
VAN HANDELINGSPLANNING NAAR EEN PERSOONSGERICHT ONDERSTEUNINGSPROCES
- sinds jaren 80
- handelingsplanning een centraal begrip binnen orthopedagogiek
- definitie Rink
- “Handelingsplanning is het gebeuren in de instelling waarbij functionarissen
zich beraden over de manier waarop de leefsituatie van hun cliënten
verbeterd kan worden ten gevolge van hun eigen optreden naar die cliënten
toe .”
- klemtoon op dynamiek, de betrokkenheid en permanent karakter van het
proces
- ‘het gebeuren’
- handelingsplan zien als iets dynamisch
- permanent gebeuren
- ons handelen stopt nooit
- ‘de instelling’, waar
- residentieel
- ambulant
- outreachend
- ‘functionarissen’
- enkel deskundigen houden zich met handelingsplannen bezig
- wie in voorziening beschouwd als deskundig
- Klomp onderscheidt tussen drie verschillende modellen
- deskundigheidsmodel
- opstellen plan is taak van de deskundige
- orthopedagoog, psycholoog, psychiater, ..
- vervolgens vertalen naar degene die de persoon
dagelijks ondersteunen
- betrokkenheidsmodel
- ervaring van de professionals die dagelijkse
ondersteuning beiden
- professionals die dichts bij de persoon staan
- kunnen beroep doen op de deskundigen
- participatiemodel
- persoon zelf en die nauw betrokken zijn
- vertrokken vanuit het dagelijkse leven
- nemen als volwaardige partners deel aan hele proces
- ‘leefsituatie’
- persoon in specifieke context
- wie is de persoon, het netwerk/ de context rond de persoon
- ‘hun eigen optreden’
2
, - samen handelen met de persoon
- soorten modellen
- handelen gebeurt obv de regulatieve cyclus van Strien
- assessment, planning, monitoring, evaluatie
- zorgen voor bijsturing
- Broekaert en van Hove
- beeldvorming, planning, handelen, evaluatie
- Knorth en Smith
- diagnostiek, besluitvorming, planning, uitvoering, evaluatie
- op ieder moment kunnen teruggaan naar vorige fase
- cyclisch proces met 4 fasen
- fase van de beeldvorming
- wie is de persoon en wat heeft hij/zij nodig
- fase van de planning
- waar werken we naartoe en op welke manier
- welke ondersteuning nodig
- monitoring en uitvoeren
- handelen, acties uitvoeren, opvolgen
- goed bewaken of ondersteuning goed is
- niet zo → bijsturen
- fase van evalueren
- zijn de vooropgestelde doelen bereikt
- sinds 1990 → paradigma omslag
- zicht krijgen op persoon in totaliteit
- oog krijgen voor mogelijkheden, sterktes en veerkracht
- netwerk rond persoon centrale rol
- met familieleden, vrienden en kennissen in dialoog
- focus meer en meer op kwaliteit van leven
- van zorg-naar ondersteuningsdenken
- persoon centraal en heeft regie over zijn leven
- geïndividualiseerde ondersteuning
- evoluties zien we terug in de naamgeving voor het proces
- prijsgeven over manier waarop we naar personen kijken
- ‘persoonsgerichte ondersteuningsproces’
- persoon zelf centraal
- ondersteuning vertrekt vanuit de noden van de persoon
- ‘persoonlijk ondersteuningsplan’ (POP)
- nadruk leggen op persoonsgerichte benadering bij het plannen van
ondersteuning
- onderscheid tussen ‘persoonsgerichte ondersteuningsproces’ en POP
- persoonsgerichte ondersteuningsproces
- hele cyclisch proces dat ons orthopedagogisch handelen aanstuurt
- POP
- neergeschreven product van dit doorlopen proces
- praktijk
- elke organisatie eigen manier van werken
- aangepast aan eigenheid van haar werking en personen die ze ondersteunt
UITDAGINGEN
3
, - drie niveaus
- economisch niveau
- schaarste aan middelen
- niet voldoende tegemoetkomen aan groeiende vraag
- dienstverlening en ondersteuning
- sociaal-politiek niveau
- nadruk op sociale en maatschappelijke voordelen die voortvloeien uit
persoonsgerichte ondersteuning
- combi met dat organisatie efficiënter en effectiever moet werken
- maw: organisaties moeten zich richten op hardmaken en staven van
verhoogde persoonlijke uitkomsten, vergrote organisatie-uitkomsten, efficiënt
middelengebruik
- professioneel niveau
- verschuiving van algemene dienstverlening naar geïndividualiseerde
ondersteuning
- focus op zelfbepaling en empowerment
DE UITDAGING OP ORGANISATIENIVEAU: GEÏNDIVIDUALISEERDE ONDERSTEUNING
- nieuwe kwaliteitsdecreet
- aandacht voor brede visie op kwaliteit
- kwaliteit van leven en kwaliteit van zorg
- centraal
- participatie van de persoon, samen formuleren van doelstellingen en
transparantie van kwaliteit van zorg en hele proces daartoe
- organisatie zichtbaar maken op welke manier ze doelgerichte ondersteuning
aanbieden
- persoonsgerichte ondersteuningsproces en POP kunnen hier helpen
- maar dit is dubbel
- enerzijds focus op doelstelling van voorziening
- anderzijds focus op persoon
DE UITDAGINGEN VOOR PROFESSIONALS
- Hoe maken we een bruikbaar (haalbaar) POP dat bijdraagt tot de kwaliteit van leven van de
persoon?
- Hoe kunnen we de persoon zelf actief betrekken binnen dit hele proces?
- Hoe kunnen we vlot samenwerken met alle betrokkenen uit het persoonlijk en professionele
netwerk van de persoon?
- meer dialooggestuurd werken
STOF TOT NADENKEN
- what's in the name
- welke term gebruiken jullie binnen de organisatie voor de personen die jullie
ondersteunen, zie je de link met de visie?
- welke plannen gebruiken jullie
- welke naam wordt in jouw organisatie aan het POP gegeven, zie je de link met de
visie
- proces
4
ONDERSTEUNINGSPLANNING
INTRODUCTIE
- waarom methodisch handelen belangrijk is bij personen op maat te ondersteunen
ORTHOPEDAGOGIEK: EEN HANDELINGSWETENSCHAP
- orthopedagogiek
- handelingswetenschap die doelgericht onderzoekt hoe we de kwaliteit van leven,
inclusie en participatie in de maatschappij van alle betrokkenen kunnen verbeteren
- Erik broekaert
- totaliteit van het opvoedingsgebeuren te onderzoeken en te doorgronden
- handelen als zinvol en doelmatig beschouwd
- orthopedagogiek
- het in wijsheid samen kiezen en zinvol handelen, het integreren van voelen, willen en
denken in moeilijke opvoedings-en leefsituaties en dit op een planmatige wijze
- methodisch handelen
- basiskenmerk van orthopedagogisch handelen
- bewust omgaan met opgedane kennis, inzichten en vaardigheden
- bewust van effecten en invloeden van je handelen op de ander
- ondersteunen personen om gewenste doelen voorop te stellen
- samen met persoon aan de slag om dichter bij de doelen te komen
- altijd vertrekken vanuit vraag van de persoon
- functionele relatie hebben met de persoon
- 4 centrale kenmerken
- handelt doelgericht
- ondersteunen van persoon en netwerk
- voor persoon gewenste doelen voorop te stellen
- samen denken op welke manier in de richting te werken
- persoon zelf heeft regie
- handelt bewust
- afvragen welke invloed jouw gedrag heeft
- duiden waarom je met de persoon op die manier handelt
- handelt systematisch
- handelt stap voor stap
- elke stap in richting van de gewenste verandering
- afvragen wat volgende stap is
- handelt procesmatig
- voortdurend afvragen of je in de juiste richting erkt
- afvragen of er bijsturing nodig is
- binnen organisaties verschillende soorten plannen
- beleidsplan
- organisatie
1
, - beschrijft visie, missie, doelstellingen en werkwijze van organisatie
- afdelingsplan
- onderdeel organisatie
- specifieke orthopedagogische en agogische doelen en werkzaamheden
- voor de vooropgestelde doelstellingen uit beleidsplan te bereiken
- persoonlijk ondersteuningsplan
- individu
- specifieke ondersteuning van één specifieke persoon
VAN HANDELINGSPLANNING NAAR EEN PERSOONSGERICHT ONDERSTEUNINGSPROCES
- sinds jaren 80
- handelingsplanning een centraal begrip binnen orthopedagogiek
- definitie Rink
- “Handelingsplanning is het gebeuren in de instelling waarbij functionarissen
zich beraden over de manier waarop de leefsituatie van hun cliënten
verbeterd kan worden ten gevolge van hun eigen optreden naar die cliënten
toe .”
- klemtoon op dynamiek, de betrokkenheid en permanent karakter van het
proces
- ‘het gebeuren’
- handelingsplan zien als iets dynamisch
- permanent gebeuren
- ons handelen stopt nooit
- ‘de instelling’, waar
- residentieel
- ambulant
- outreachend
- ‘functionarissen’
- enkel deskundigen houden zich met handelingsplannen bezig
- wie in voorziening beschouwd als deskundig
- Klomp onderscheidt tussen drie verschillende modellen
- deskundigheidsmodel
- opstellen plan is taak van de deskundige
- orthopedagoog, psycholoog, psychiater, ..
- vervolgens vertalen naar degene die de persoon
dagelijks ondersteunen
- betrokkenheidsmodel
- ervaring van de professionals die dagelijkse
ondersteuning beiden
- professionals die dichts bij de persoon staan
- kunnen beroep doen op de deskundigen
- participatiemodel
- persoon zelf en die nauw betrokken zijn
- vertrokken vanuit het dagelijkse leven
- nemen als volwaardige partners deel aan hele proces
- ‘leefsituatie’
- persoon in specifieke context
- wie is de persoon, het netwerk/ de context rond de persoon
- ‘hun eigen optreden’
2
, - samen handelen met de persoon
- soorten modellen
- handelen gebeurt obv de regulatieve cyclus van Strien
- assessment, planning, monitoring, evaluatie
- zorgen voor bijsturing
- Broekaert en van Hove
- beeldvorming, planning, handelen, evaluatie
- Knorth en Smith
- diagnostiek, besluitvorming, planning, uitvoering, evaluatie
- op ieder moment kunnen teruggaan naar vorige fase
- cyclisch proces met 4 fasen
- fase van de beeldvorming
- wie is de persoon en wat heeft hij/zij nodig
- fase van de planning
- waar werken we naartoe en op welke manier
- welke ondersteuning nodig
- monitoring en uitvoeren
- handelen, acties uitvoeren, opvolgen
- goed bewaken of ondersteuning goed is
- niet zo → bijsturen
- fase van evalueren
- zijn de vooropgestelde doelen bereikt
- sinds 1990 → paradigma omslag
- zicht krijgen op persoon in totaliteit
- oog krijgen voor mogelijkheden, sterktes en veerkracht
- netwerk rond persoon centrale rol
- met familieleden, vrienden en kennissen in dialoog
- focus meer en meer op kwaliteit van leven
- van zorg-naar ondersteuningsdenken
- persoon centraal en heeft regie over zijn leven
- geïndividualiseerde ondersteuning
- evoluties zien we terug in de naamgeving voor het proces
- prijsgeven over manier waarop we naar personen kijken
- ‘persoonsgerichte ondersteuningsproces’
- persoon zelf centraal
- ondersteuning vertrekt vanuit de noden van de persoon
- ‘persoonlijk ondersteuningsplan’ (POP)
- nadruk leggen op persoonsgerichte benadering bij het plannen van
ondersteuning
- onderscheid tussen ‘persoonsgerichte ondersteuningsproces’ en POP
- persoonsgerichte ondersteuningsproces
- hele cyclisch proces dat ons orthopedagogisch handelen aanstuurt
- POP
- neergeschreven product van dit doorlopen proces
- praktijk
- elke organisatie eigen manier van werken
- aangepast aan eigenheid van haar werking en personen die ze ondersteunt
UITDAGINGEN
3
, - drie niveaus
- economisch niveau
- schaarste aan middelen
- niet voldoende tegemoetkomen aan groeiende vraag
- dienstverlening en ondersteuning
- sociaal-politiek niveau
- nadruk op sociale en maatschappelijke voordelen die voortvloeien uit
persoonsgerichte ondersteuning
- combi met dat organisatie efficiënter en effectiever moet werken
- maw: organisaties moeten zich richten op hardmaken en staven van
verhoogde persoonlijke uitkomsten, vergrote organisatie-uitkomsten, efficiënt
middelengebruik
- professioneel niveau
- verschuiving van algemene dienstverlening naar geïndividualiseerde
ondersteuning
- focus op zelfbepaling en empowerment
DE UITDAGING OP ORGANISATIENIVEAU: GEÏNDIVIDUALISEERDE ONDERSTEUNING
- nieuwe kwaliteitsdecreet
- aandacht voor brede visie op kwaliteit
- kwaliteit van leven en kwaliteit van zorg
- centraal
- participatie van de persoon, samen formuleren van doelstellingen en
transparantie van kwaliteit van zorg en hele proces daartoe
- organisatie zichtbaar maken op welke manier ze doelgerichte ondersteuning
aanbieden
- persoonsgerichte ondersteuningsproces en POP kunnen hier helpen
- maar dit is dubbel
- enerzijds focus op doelstelling van voorziening
- anderzijds focus op persoon
DE UITDAGINGEN VOOR PROFESSIONALS
- Hoe maken we een bruikbaar (haalbaar) POP dat bijdraagt tot de kwaliteit van leven van de
persoon?
- Hoe kunnen we de persoon zelf actief betrekken binnen dit hele proces?
- Hoe kunnen we vlot samenwerken met alle betrokkenen uit het persoonlijk en professionele
netwerk van de persoon?
- meer dialooggestuurd werken
STOF TOT NADENKEN
- what's in the name
- welke term gebruiken jullie binnen de organisatie voor de personen die jullie
ondersteunen, zie je de link met de visie?
- welke plannen gebruiken jullie
- welke naam wordt in jouw organisatie aan het POP gegeven, zie je de link met de
visie
- proces
4
