ARRESTEN
AANSPRAKELIJKHEIDSRECHT OU
Inhoudsopgave
Leereenheid 2: aansprakelijkheid voor eigen gedrag deel 1............................................4
HR 10 juni 1910, w. 9038 (Zutphense juffrouw), zoals besproken in nr. 21 van hartlief
e.a. 2024 en in g.e. Van maanen, ‘lindenbaum/cohen’, ars aequi 2009/11, p. 778-780.
..................................................................................................................................... 4
HR 31 januari 1919, nj 1919/161 (lindenbaum/Cohen), zoals besproken in nr. 22 van
hartlief e.a. 2024 en in g.e. Van maanen, ‘lindenbaum/cohen’, ars aequi 2009/11, p.
778-780........................................................................................................................ 4
HR 5 november 1965, nj 1966/136 (Kelderluik)............................................................4
HR 16 februari 1973, nj 1973/463 (Maas/Willems), zoals besproken in nr. 36 van
hartlief e.a. 2024.......................................................................................................... 5
HR 22 april 1994, nj 1994/624 (Taxus).........................................................................5
HR 9 december 1994, nj 1996/403 (Zwiepende tak)....................................................6
HR 28 juni 1991, nj 1992/622 (Natraparrest)................................................................6
HR 6 oktober 1995, nj 1998/190 (Disloquerende turnster)...........................................6
HR 12 mei 2000, nj 2001/300 (Jansen-Jansen)..............................................................7
HR 2 maart 2001, nj 2001/649 (Medisch protocol Leeuwarden of trombose)...............7
HR 28 mei 2004, nj 2005/105 (Jetblast)........................................................................8
Rb. Den haag 26 mei 2021, ecli:nl:rbdha:2021:5337 (Milieudefensie/shell), zoals
besproken in e.h.p. brans en m.w. scheltema, 'aansprakelijkheid shell voor
klimaatverandering. Een ‘carbon major’ geconfronteerd met een
reductiebevel', milieu en recht 2021/80, par. 1-4, 7.....................................................8
Leereenheid 3: aansprakelijkheid voor eigen gedrag deel 2............................................9
HR 17 januari 1958, ecli:nl:hr:1958:ag2051, nj 1961/568 (tandartsen), zoals
besproken in nr. 63 van hartlief e.a. 2024....................................................................9
HR 11 november 1983, nj 1984/331 (Meppelse ree), zoals besproken in nr. 69 van
hartlief e.a. 2024.......................................................................................................... 9
HR 27 januari 1984, nj 1984/536 (verstekeling), zoals besproken in nr. 64 van hartlief
e.a. 2024.................................................................................................................... 10
HR 7 mei 2004, nj 2006/281 (duwbak Linda)..............................................................10
HR 13 april 2007, nj 2008/576 (Iraanse vluchtelinge), zoals besproken in nr. 59 van
hartlief e.a. 2024........................................................................................................ 11
HR 23 september 2007, nj 2008/492 (zeilweekend), zoals besproken in nr. 64 van
hartlief e.a. 2024........................................................................................................ 11
Leereenheid 4: kwalitatieve aansprakelijkheid voor zaken en dieren............................12
HR 24 februari 1984, nj 1984, 415 (Zeug geel-113), zoals besproken in nrs. 124 en
126 van hartlief e.a. 2024.......................................................................................... 12
HR 6 december 1996, nj 197/219 (Du Pont/Hermans), zoals besproken in nr. 150 van
hartlief e.a. 2024........................................................................................................ 12
HR 22 oktober 1999, nj 2000/159 (Koolhaas c.s./Rockwool), zoals besproken in nrs.
150 en 151 van hartlief e.a. 2024...............................................................................13
,Arresten aansprakelijkheidsrecht OU – 2024 – Schakelzone recht
HR 8 oktober 2010, nj 2011/465 (Hangmat), zoals besproken in nrs. 112 en 128 van
hartlief e.a. 2024........................................................................................................ 13
HR 17 december 2010, nj 2012/155 (Wilnis), zoals besproken in nr. 110 van hartlief
e.a. 2024.................................................................................................................... 14
HR 29 januari 2016, nj 2016/173 (Paard imagine), zoals besproken in nr. 128 van
hartlief e.a. 2024........................................................................................................ 14
Leereenheid 5: kwalitatieve aansprakelijkheden voor personen...................................15
HR 20 september 1996, nj 1997/198 (Pollemans/Hoondert), zoals besproken in nr.
189 van hartlief e.a. 2024.......................................................................................... 15
HR 9 november 2002, nj 2002/79 (Van Doesburg/Tan), zoals besproken in nrs. 92 en
189 van hartlief e.a. 2024.......................................................................................... 16
HR 21 december 2001, nj 2002/75 (Delfland stoeterij), zoals besproken in nr. 93 van
hartlief e.a. 2024........................................................................................................ 16
HR 11 november 2005, nj 2008/460 (Bayar/Wijnen), zoals besproken in nr. 188 van
hartlief e.a. 2024........................................................................................................ 17
HR 9 november 2007, nj 2007/658 (Brand tijdens personeelsfeest), zoals besproken
in nrs. 88 en 90 van hartlief e.a. 2024.......................................................................18
HR 18 juni 2010, nj 2010/389 (Koeman/Sijm agro), zoals besproken in nr. 93 van
hartlief e.a. 2024........................................................................................................ 18
Leereenheid 6: eigen schuld en verkeersaansprakelijkheid...........................................19
HR 6 februari 1987, nj 1988/57 (Saskia Mulder), zoals besproken in nr. 162 van
hartlief e.a. 2024........................................................................................................ 19
HR 8 december 1989, nj 1990/778 (Lars Ruröde), zoals besproken in nr. 229 van
hartlief e.a. 2024........................................................................................................ 20
HR 1 juni 1990, nj 1991/720 (Ingrid Kolkman), zoals besproken in nrs. 156 en 158 van
hartlief e.a. 2024........................................................................................................ 20
HR 31 mei 1991, nj 1991/721 (Marbeth van Uitregt)..................................................21
HR 28 februari 1992, nj 1993/566 (IZA-Vrerink).........................................................21
HR 22 mei 1992, nj 1992/527 (ABP-Winterthur).........................................................22
HR 24 december 1993, nj 1995/236 (Anja Kellenaers), zoals besproken in nr. 158 van
hartlief e.a. 2024........................................................................................................ 23
Leereenheid 7: causaliteit............................................................................................. 23
HR 8 februari 1985, nj 1986/137 (Renteneurose), zoals besproken in nr. 222 van
hartlief e.a. 2024........................................................................................................ 23
HR 4 november 1988, nj 1986/136 (ABP/Van Stuyvenberg), zoals besproken in nr. 222
van hartlief e.a. 2024................................................................................................. 24
HR 9 oktober 1992, nj 1994/535 (Des), zoals besproken in nrs. 238 en 239 van hartlief
e.a. 2024.................................................................................................................... 25
HR 13 januari 1995, nj 1997/175 (De Heel/Korver), zoals besproken in nr. 222 van
hartlief e.a. 2024........................................................................................................ 25
HR 2 maart 2001, nj 2001/649 (Medisch protocol Leeuwarden of trombose).............26
HR 31 maart 2006, nj 2011, 250 (Nefalit-Karamus)....................................................27
HR 20 september 2019, nj 2020/233 (Schietincident Alphen aan den Rijn), zoals
besproken in nr. 218 van hartlief e.a. 2024................................................................28
Leereenheid 8: remedies, schadevergoeding en verjaring............................................29
HR 28 januari 2005, nj 2008/55 (Rally Parijs/Dakar), zoals besproken in nr. 201 van
hartlief e.a. 2024........................................................................................................ 30
HR 18 maart 2005, NJ 2006/606 (Wrongful life), zoals besproken in nr. 206 van
Hartlief e.a. 2024........................................................................................................ 30
,Arresten aansprakelijkheidsrecht OU – 2024 – Schakelzone recht
HR 9 oktober 1998, NJ 1998/853 (Jeffrey), zoals besproken in nr. 330 van Hartlief e.a.
2024........................................................................................................................... 31
HR 28 april 2000, ECLI:NL:HR:2000:AA5635, NJ 2000/430 (Van Hese/Schelde), zoals
besproken in nr. 337a van Hartlief e.a. 2024..............................................................32
HR 31 oktober 2003, ECLI:NL:HR:2003:AL8168, NJ 2006, 112 (Saelman), zoals
besproken in nrs. 335a en 335c van Hartlief e.a. 2024..............................................32
Leereenheid 9: Immateriele schade en de positie van derden......................................33
HR 20 september 2002, NJ 2004/112 (Coma), zoals besproken in nr. 248 van Hartlief
e.a. 2024.................................................................................................................... 33
HR 15 maart 2019, NJ 2019/162 (EBI).........................................................................34
HR 19 juli 2019, NJ 2020/391 (Gaswinning Groningen), zoals besproken in nr. 248 van
Hartlief e.a. 2024........................................................................................................ 34
HR 21 oktober 2001, NJ 2002/216 (Oogmerk), zoals besproken in nrs. 248 en 251 van
Hartlief e.a. 2024........................................................................................................ 35
HR 22 februari 2002, NJ 2002/240 (Taxibus)..............................................................36
HR 10 april 2009, NJ 2009/386 (Philip Morris-X)..........................................................36
HR 28 juni 2022, ECLI:NL:HR:2022:958,NJ 2023/285 (Hoogeveen).............................37
, Arresten aansprakelijkheidsrecht OU – 2024 – Schakelzone recht
Leereenheid 2: aansprakelijkheid voor eigen gedrag deel 1
HR 10 juni 1910, w. 9038 (Zutphense juff rouw ), zoals besproken in nr. 21
van hartlief e.a. 2024 en in g.e. Van maanen, ‘lindenbaum/cohen’, ars
aequi 2009/11, p. 778-780.
Feiten: Juffrouw De Vries woont boven het pakhuis van Nijhuis. In de nacht van 4 op 5
januari 1909 springt een waterleiding in het pakhuis door vorst, waardoor leer wordt
beschadigd. De hoofdkraan zit in de woning van De Vries. Zij weigert aanvankelijk Nijhuis
toegang tot haar woning, maar stemt later toch in. Door deze vertraging ontstaat
ernstige schade aan het leer. Nijhuis vordert schadevergoeding wegens onrechtmatige
daad.
Rechtsvraag: Is het handelen van juffrouw De Vries aan te merken als een
onrechtmatige daad?
Overweging: De kantonrechter wijst de vordering af. De rechtbank kent wél
schadevergoeding toe, met als overweging dat ook gedrag dat getuigt van een gebrek
aan eerbied voor andermans persoon of goederen onrechtmatig kan zijn.
De Hoge Raad vernietigt dit oordeel: alleen een inbreuk op een recht of schending van
een wettelijke plicht valt onder art. 1401/1402 BW (oud). Onbetamelijk gedrag op zichzelf
is onvoldoende.
Rechtsregel: Onder art. 1401/1402 BW (oud) levert alleen schending van een wettelijke
plicht of inbreuk op andermans recht een onrechtmatige daad op. Louter maatschappelijk
onbetamelijk gedrag is onvoldoende.
Let op: deze opvatting is verlaten met het arrest HR Lindenbaum/Cohen (1919).
Relevante artikelen: Art. 1401 en 1402 BW (oud); art. 6:162 BW (nieuw).
HR 31 januari 1919, nj 1919/161 (lindenbaum/Cohen), zoals besproken in
nr. 22 van hartlief e.a. 2024 en in g.e. Van maanen, ‘lindenbaum/cohen’, ars
aequi 2009/11, p. 778-780.
Feiten: Cohen en Lindenbaum hebben beide een drukkerij in Amsterdam. Cohen liet een
werknemer van Lindenbaum tegen betaling vertrouwelijke offerte-informatie doorspelen,
zodat hij lagere prijzen kon aanbieden en meer opdrachten kon verkrijgen. Lindenbaum
ontdekte dit en vorderde schadevergoeding wegens onrechtmatige daad.
Rechtsvraag: Is het handelen van Cohen aan te merken als een onrechtmatige daad?
Overweging: De rechtbank wees de vordering toe. Het hof wees deze af: er was geen
wettelijke norm overtreden. De Hoge Raad oordeelde echter dat ook handelen in strijd
met goede zeden of zorgvuldigheid jegens een ander onrechtmatig kan zijn. Daarmee
werd het begrip onrechtmatige daad verruimd. De gedraging van Cohen werd als
onrechtmatig aangemerkt.
Rechtsregel: Sinds dit arrest (HR Lindenbaum/Cohen, 1919) valt niet alleen strijd met de
wet, maar ook strijd met ongeschreven zorgvuldigheidsnormen (zoals goede zeden of
maatschappelijke betamelijkheid) onder het begrip onrechtmatige daad.
HR 5 november 1965, nj 1966/136 (Kelderluik)
Feiten: Sjouwerman, werknemer van Coca-Cola, liet tijdens een levering bij café De Munt
in Amsterdam een kelderluik openstaan in de doorgang naar het toilet. Bezoeker