,H1 Een inleiding in de ontwikkeling van het kind
Conceptie De grote lijnen van onze ontwikkeling worden in gang gezet tijdens onze
conceptie
4 typen 4 typen van kijken naar ontwikkeling
ontwikkeling 1. Biologische invalshoek
2. Hoe het denken in de loop van de kindertijd veranderd
3. Sociale ontwikkelingen
4. Bredere omgeving waarin kinderen opgroeien
Ontwikkelingspsychologen 1 ding gemeen: geïnteresseerd in de groei en de
Overeenkomst
verandering die een mens tijdens de jeugd, adolescentie en volwassenheid
doormaakt.
Doel ontwikkelingspsychologie: leven van mens verbeteren. Alle mensen
Doel hun potentie ten volste benutten.
Ontwikkelingspsyc
Ontwikkelingspsychologie: de wetenschappelijke studie van patronen
hologie
van groei verandering en stabiliteit bij mensen gedurende hun leven, van
conceptie tot de dood.
4 aspecten Ontwikkelingspsychologie bestaat uit 4 aspecten:
1. Wetenschappelijke benadering: bestuderen van groei,
verandering en stabiliteit in de ontwikkeling. Hypothese: gaan over aard
en verloop van het menselijk wezen
2. Menselijke ontwikkeling: invloed van cultuur, persoonlijkheid etc op
verloop van ontwikkeling.
3. Stabiliteit (naast verandering), wordt ook meegenomen.
4. Levensfases: van conceptie tot dood. Vroeger keken we alleen
naar kinderen en ontwikkeling, nu ook naar volwassenen.
Ontwikkelen ons dan ook nog (focus op levensloop)
Rijping Rijping: blijvende fysieke of psychologische veranderingen als gevolg van
biologische processen
3 ontwikkelings-
domeinen
Drie ontwikkelingsdomeinen:
1. Fysiek 1. Fysieke ontwikkeling: lichaam, hersenen, zenuwstelsel, zintuigen,
2. Cognitief behoefte aan eten, slaap.
a. De effecten van ondervoeding
3. Sociaal-
emotioneel 2. Cognitieve ontwikkeling: ontwikkeling die betrekking heeft op
intellectuele vermogens, zoals, denken, leren, herinneren en probleem
oplossen.
a. Ontwikkeling van intellectuele vermogens
b. Trauma als kind en later effect
c. Culturele verschillen in succes bij leerlingen
3. Sociaal-emotionele ontwikkeling: ontwikkeling die betrekking hebben
op sociale relaties, interacties met anderen en op het omgaan met
emoties.
a. Effecten van racisme, armoede, scheiding van ouders
b. Seksuele aspecten , stress bij homoseksuele adolescenten
Persoonlijkheids- - Persoonlijkheidsontwikkeling: ontwikkeling van duurzame
ontwikkeling gedragingen en eigenschappen (karakter) die de ene persoon van de
andere onderscheiden.
- Morele ontwikkeling: ontwikkeling van het geweten (goed en kwaad)
– valt onder persoonlijkheidsontwikkeling
Pagina 2 van 24
, Levensfases Levensfases:
• Prenatale periode: conceptie tot geboorte.
• Babytijd: geboorte tot 2 jaar.
• Peuter- en kleutertijd: 2 tot 6 jaar
• Schooltijd: 6 tot 12 jaar
• Adolescentie: 12 tot 20 jaar
Grens en overgang is onduidelijk. Bijv puber ben je na seksuele rijping
(geslachtsrijping. Is bij iedereen anders. Na rijping ben je adolescent.
Prepubertijd • Prepubertijd: periode voorafgaand aan puberteit, waar al hormonale
veranderingen in lichaam
Ontluikende optreden, maar nog niet van buitenaf zichtbaar zijn.
volwassenheid • Ontluikende volwassenheid: 18 tot 25 jaar. Iemand is niet
adolescent, maar hebben ook nog niet volledige verantwoordelijkheid
van volwassenheid op zich genomen. (ontdekken eigen identiteit staat
centraal bij ontluikende volwassenheid).
Sociale Sociale constructie: idee over de realiteit dat weliswaar breed geaccepteerd
constructie is, maar afhangt van de maatschappij en cultuur op dat moment.
Cohort Cohort: een groep mensen die in een bepaalde periode leven, waardoor zij een
deel gelijke ervaringen op doen (zoals millenials, boomers).
Naast cohort zijn er andere gebeurtenissen:
Normatieve Normatieve gebeurtenissen: gebeuren bij de meeste, vaak historisch en
gebeurtenisse leeftijdsgebonden.
n Historisch
• Normatieve historische invloeden (ook wel cohorteffecten):
specifieke maatschappelijke situatie in een historische tijd. Oorlog,
crisis, technologische ontwikkelingen.
Leeftijd - Bijv: opgroeien in Roomwijk waar vuurwerkramp was. (Corona)
• Normatieve leeftijdsgebonden invloeden: biologische en
omgevingsinvloeden die gelijk zijn voor bepaalde leeftijdsgroep
- Bijv: bereiken van de pubertijd
Sociaal- - Voor het eerst naar school gaan
cultureel -
• Normatieve sociaal-culturele invloeden: bepalen de ontwikkeling
van mensen, zoals cultuur, etniciteit, sociale klassen, subcultuur
(afgelegen in Afrika opgroeien is anders dan in Amsterdam, België vs.
Nederland ook).
Tweede wereldoorlog had op Joodse (cultuur) een andere invloed bijv.
Niet normatief Niet-normatieve gebeurtenissen: specifieke gebeurtenissen die
plaatsvinden in het leven van de persoon (en dus niet in het leven van
anderen).
- Kind dat op zijn 6de zijn ouders kwijtraakt.
- Kind wint door hard leren wetenschappelijke wedstrijd
Continue verandering: geleidelijk kwantitatieve ontwikkeling, waarbij
Continue
prestaties op een bepaald niveau voortvloeien uit die op vorige niveaus.
• Verandering loopt geleidelijk
• Prestaties op een bepaald niveau bouwen voort op voorgaand niveau
• Onderliggende ontwikkeling blijft hele leven gelijk.
- Kinderen steeds beter en sneller lezen bijvoorbeeld.
Pagina 3 van 24
Conceptie De grote lijnen van onze ontwikkeling worden in gang gezet tijdens onze
conceptie
4 typen 4 typen van kijken naar ontwikkeling
ontwikkeling 1. Biologische invalshoek
2. Hoe het denken in de loop van de kindertijd veranderd
3. Sociale ontwikkelingen
4. Bredere omgeving waarin kinderen opgroeien
Ontwikkelingspsychologen 1 ding gemeen: geïnteresseerd in de groei en de
Overeenkomst
verandering die een mens tijdens de jeugd, adolescentie en volwassenheid
doormaakt.
Doel ontwikkelingspsychologie: leven van mens verbeteren. Alle mensen
Doel hun potentie ten volste benutten.
Ontwikkelingspsyc
Ontwikkelingspsychologie: de wetenschappelijke studie van patronen
hologie
van groei verandering en stabiliteit bij mensen gedurende hun leven, van
conceptie tot de dood.
4 aspecten Ontwikkelingspsychologie bestaat uit 4 aspecten:
1. Wetenschappelijke benadering: bestuderen van groei,
verandering en stabiliteit in de ontwikkeling. Hypothese: gaan over aard
en verloop van het menselijk wezen
2. Menselijke ontwikkeling: invloed van cultuur, persoonlijkheid etc op
verloop van ontwikkeling.
3. Stabiliteit (naast verandering), wordt ook meegenomen.
4. Levensfases: van conceptie tot dood. Vroeger keken we alleen
naar kinderen en ontwikkeling, nu ook naar volwassenen.
Ontwikkelen ons dan ook nog (focus op levensloop)
Rijping Rijping: blijvende fysieke of psychologische veranderingen als gevolg van
biologische processen
3 ontwikkelings-
domeinen
Drie ontwikkelingsdomeinen:
1. Fysiek 1. Fysieke ontwikkeling: lichaam, hersenen, zenuwstelsel, zintuigen,
2. Cognitief behoefte aan eten, slaap.
a. De effecten van ondervoeding
3. Sociaal-
emotioneel 2. Cognitieve ontwikkeling: ontwikkeling die betrekking heeft op
intellectuele vermogens, zoals, denken, leren, herinneren en probleem
oplossen.
a. Ontwikkeling van intellectuele vermogens
b. Trauma als kind en later effect
c. Culturele verschillen in succes bij leerlingen
3. Sociaal-emotionele ontwikkeling: ontwikkeling die betrekking hebben
op sociale relaties, interacties met anderen en op het omgaan met
emoties.
a. Effecten van racisme, armoede, scheiding van ouders
b. Seksuele aspecten , stress bij homoseksuele adolescenten
Persoonlijkheids- - Persoonlijkheidsontwikkeling: ontwikkeling van duurzame
ontwikkeling gedragingen en eigenschappen (karakter) die de ene persoon van de
andere onderscheiden.
- Morele ontwikkeling: ontwikkeling van het geweten (goed en kwaad)
– valt onder persoonlijkheidsontwikkeling
Pagina 2 van 24
, Levensfases Levensfases:
• Prenatale periode: conceptie tot geboorte.
• Babytijd: geboorte tot 2 jaar.
• Peuter- en kleutertijd: 2 tot 6 jaar
• Schooltijd: 6 tot 12 jaar
• Adolescentie: 12 tot 20 jaar
Grens en overgang is onduidelijk. Bijv puber ben je na seksuele rijping
(geslachtsrijping. Is bij iedereen anders. Na rijping ben je adolescent.
Prepubertijd • Prepubertijd: periode voorafgaand aan puberteit, waar al hormonale
veranderingen in lichaam
Ontluikende optreden, maar nog niet van buitenaf zichtbaar zijn.
volwassenheid • Ontluikende volwassenheid: 18 tot 25 jaar. Iemand is niet
adolescent, maar hebben ook nog niet volledige verantwoordelijkheid
van volwassenheid op zich genomen. (ontdekken eigen identiteit staat
centraal bij ontluikende volwassenheid).
Sociale Sociale constructie: idee over de realiteit dat weliswaar breed geaccepteerd
constructie is, maar afhangt van de maatschappij en cultuur op dat moment.
Cohort Cohort: een groep mensen die in een bepaalde periode leven, waardoor zij een
deel gelijke ervaringen op doen (zoals millenials, boomers).
Naast cohort zijn er andere gebeurtenissen:
Normatieve Normatieve gebeurtenissen: gebeuren bij de meeste, vaak historisch en
gebeurtenisse leeftijdsgebonden.
n Historisch
• Normatieve historische invloeden (ook wel cohorteffecten):
specifieke maatschappelijke situatie in een historische tijd. Oorlog,
crisis, technologische ontwikkelingen.
Leeftijd - Bijv: opgroeien in Roomwijk waar vuurwerkramp was. (Corona)
• Normatieve leeftijdsgebonden invloeden: biologische en
omgevingsinvloeden die gelijk zijn voor bepaalde leeftijdsgroep
- Bijv: bereiken van de pubertijd
Sociaal- - Voor het eerst naar school gaan
cultureel -
• Normatieve sociaal-culturele invloeden: bepalen de ontwikkeling
van mensen, zoals cultuur, etniciteit, sociale klassen, subcultuur
(afgelegen in Afrika opgroeien is anders dan in Amsterdam, België vs.
Nederland ook).
Tweede wereldoorlog had op Joodse (cultuur) een andere invloed bijv.
Niet normatief Niet-normatieve gebeurtenissen: specifieke gebeurtenissen die
plaatsvinden in het leven van de persoon (en dus niet in het leven van
anderen).
- Kind dat op zijn 6de zijn ouders kwijtraakt.
- Kind wint door hard leren wetenschappelijke wedstrijd
Continue verandering: geleidelijk kwantitatieve ontwikkeling, waarbij
Continue
prestaties op een bepaald niveau voortvloeien uit die op vorige niveaus.
• Verandering loopt geleidelijk
• Prestaties op een bepaald niveau bouwen voort op voorgaand niveau
• Onderliggende ontwikkeling blijft hele leven gelijk.
- Kinderen steeds beter en sneller lezen bijvoorbeeld.
Pagina 3 van 24
