S&DK Deel 2
Hoofdstuk 2: De verdachte.....................................................................................................................1
Hoofdstuk 3: Taak van de politie.............................................................................................................9
Hoofdstuk 4..........................................................................................................................................12
Hoofdstuk 8..........................................................................................................................................12
Hoofdstuk 2: De verdachte
2.2 Wettelijke omschrijving, artikel 27
In de meeste gevallen mag de politie alleen een dwangmiddel toepassen als er een verdachte is. Met
andere woorden: het opsporingsonderzoek kan vaak pas starten als er een verdachte is.
Artikel 27 geeft twee omschrijvingen van dit begrip. In lid 2 wordt gezegd dat de verdachte degene is
tegen wie de vervolging is gericht. De vervolging begint op het moment dat er een rechter bij de zaak
wordt betrokken. Op het begrip ‘vervolging’ komen we in hoofdstuk 14 terug.
De tweede definitie, in lid 1 van artikel 27, is voor de politiepraktijk veel belangrijker. In feite bepaalt
deze omschrijving het verschil tussen ‘gewone’ burgers en verdachten. Artikel 27 lid 1 beschrijft hoe
je moet vaststellen of iemand een verdachte is. Op basis van feiten of omstandigheden moet er een
redelijk vermoeden van schuld aan enig strafbaar feit ontstaan.
Feiten of omstandigheden
Vermoeden gebaseerd op feiten of omstandigheden
Het vermoeden dat de verdachte zich schuldig heeft gemaakt aan enig strafbaar feit moet
voortvloeien uit feiten of omstandigheden. Dit wil zeggen dat de verdenking is gebaseerd op concrete
aanwijzingen dat een bepaalde persoon een strafbaar feit heeft gepleegd. In het proces-verbaal dient
de opsporingsambtenaar precies aan te geven op basis van welke feiten of omstandigheden hij
vermoedt dat de verdachte betrokken is bij een strafbaar feit.
Hierna volgen enkele voorbeelden uit de jurisprudentie waarbij de rechter heeft bepaald of er wel of
niet voldoende feiten of omstandigheden aanwezig waren om iemand als verdachte aan te merken.
Redelijk vermoeden
Vermoeden moet redelijk zijn
De feiten of omstandigheden moeten objectief gezien voldoende aanleiding vormen om de
betrokken persoon te verdenken van een strafbaar feit. Het vermoeden dient redelijk te zijn, dit wil
zeggen dat een gemiddeld mens het verband moet kunnen zien tussen de feiten of omstandigheden
en het vermoeden dat daardoor ontstaat dat de verdachte een strafbaar feit heeft gepleegd. Het
, moet dus gaan om een concrete waarneming c.q. wetenschap, op dat moment, ten aanzien van de
persoon die je voor je hebt.
Schuld aan enig strafbaar feit
verdenking richt zich op strafbaar feit
‘Schuld’ betekent in artikel 27 ‘het gedaan hebben’. ‘Enig strafbaar feit’ wil zeggen dat de verdenking
zich op een concreet strafbaar feit moet richten. De verdenking moet echt gericht zijn op een bepaald
strafbaar feit: diefstal in een woning, verkrachting van een vrouw enzovoort. Van de
opsporingsambtenaar wordt niet verwacht dat hij op het moment van verdenking al precies weet om
welk strafbare feit het gaat. Zo is het voldoende als duidelijk is dat de verdachte zich wederrechtelijk
goederen heeft toegeëigend. Of dat nu door diefstal (art. 310 of 312 WvSr) of afpersing (art. 317
WvSr) is gebeurd, blijkt later tijdens het onderzoek wel.
Samenvattend: de omschrijving van artikel 27 maakt duidelijk dat iemand pas een verdachte is als de
politie hem op redelijke gronden en op basis van concrete gegevens verdenkt van een bepaald
strafbaar feit.
2.3 Meldingen, ervaring en feiten van algemene bekendheid
De feiten of omstandigheden op basis waarvan bij de politie een verdenking ontstaat, kunnen worden
ondersteund door kennis en ervaring van de politie, door feiten van algemene bekendheid en door
meldingen en aangiften van burgers.
Kennis en ervaring van de politie
Opleiding, kennis en ervaring ter plaatse
Kan een agent op grond van zijn opleiding en ervaring zien of iemand verslaafd is? Ja, dat is mogelijk.
Opleiding, ervaring en bekendheid ter plaatse mogen meewegen bij de vraag of iemand verdacht kan
worden van een strafbaar feit. Zo kan een politiefunctionaris vanwege zijn bekendheid ter plaatse
verklaren dat in een bepaald pand veelvuldig in verdovende middelen wordt gehandeld of dat
iemand bekendstaat als handelaar op de zwarte markt. Wel moet de politie heel nauwkeurig in het
proces-verbaal aangeven welke kennis en ervaring meewogen bij de verdenking en hoe die kennis en
ervaring zijn verkregen.
Feiten van algemene bekendheid
Geen specifieke kennis agent
Feiten die bij iedereen bekend zijn mogen eveneens meewegen bij de verdenking van de verdachte.
Voorbeelden van feiten van algemene bekendheid: (1) verdovende middelen worden veelal in
dubbele bodems en deksels van koffers vervoerd, (2) onder handelaren van verdovende middelen is
het gebruikelijk om verdovende middelen niet zelf te halen of te bewaren doch dit door anderen te
laten doen en (3) in de omgeving van de Amsterdamse Zeedijk worden veelvuldig verdovende
middelen verhandeld.
Feiten van algemene bekendheid berusten niet zozeer op de speciale kennis van een politieman maar
zijn bij iedereen bekend.
Aangiften, meldingen en tips
Informatie van burgers
Hoofdstuk 2: De verdachte.....................................................................................................................1
Hoofdstuk 3: Taak van de politie.............................................................................................................9
Hoofdstuk 4..........................................................................................................................................12
Hoofdstuk 8..........................................................................................................................................12
Hoofdstuk 2: De verdachte
2.2 Wettelijke omschrijving, artikel 27
In de meeste gevallen mag de politie alleen een dwangmiddel toepassen als er een verdachte is. Met
andere woorden: het opsporingsonderzoek kan vaak pas starten als er een verdachte is.
Artikel 27 geeft twee omschrijvingen van dit begrip. In lid 2 wordt gezegd dat de verdachte degene is
tegen wie de vervolging is gericht. De vervolging begint op het moment dat er een rechter bij de zaak
wordt betrokken. Op het begrip ‘vervolging’ komen we in hoofdstuk 14 terug.
De tweede definitie, in lid 1 van artikel 27, is voor de politiepraktijk veel belangrijker. In feite bepaalt
deze omschrijving het verschil tussen ‘gewone’ burgers en verdachten. Artikel 27 lid 1 beschrijft hoe
je moet vaststellen of iemand een verdachte is. Op basis van feiten of omstandigheden moet er een
redelijk vermoeden van schuld aan enig strafbaar feit ontstaan.
Feiten of omstandigheden
Vermoeden gebaseerd op feiten of omstandigheden
Het vermoeden dat de verdachte zich schuldig heeft gemaakt aan enig strafbaar feit moet
voortvloeien uit feiten of omstandigheden. Dit wil zeggen dat de verdenking is gebaseerd op concrete
aanwijzingen dat een bepaalde persoon een strafbaar feit heeft gepleegd. In het proces-verbaal dient
de opsporingsambtenaar precies aan te geven op basis van welke feiten of omstandigheden hij
vermoedt dat de verdachte betrokken is bij een strafbaar feit.
Hierna volgen enkele voorbeelden uit de jurisprudentie waarbij de rechter heeft bepaald of er wel of
niet voldoende feiten of omstandigheden aanwezig waren om iemand als verdachte aan te merken.
Redelijk vermoeden
Vermoeden moet redelijk zijn
De feiten of omstandigheden moeten objectief gezien voldoende aanleiding vormen om de
betrokken persoon te verdenken van een strafbaar feit. Het vermoeden dient redelijk te zijn, dit wil
zeggen dat een gemiddeld mens het verband moet kunnen zien tussen de feiten of omstandigheden
en het vermoeden dat daardoor ontstaat dat de verdachte een strafbaar feit heeft gepleegd. Het
, moet dus gaan om een concrete waarneming c.q. wetenschap, op dat moment, ten aanzien van de
persoon die je voor je hebt.
Schuld aan enig strafbaar feit
verdenking richt zich op strafbaar feit
‘Schuld’ betekent in artikel 27 ‘het gedaan hebben’. ‘Enig strafbaar feit’ wil zeggen dat de verdenking
zich op een concreet strafbaar feit moet richten. De verdenking moet echt gericht zijn op een bepaald
strafbaar feit: diefstal in een woning, verkrachting van een vrouw enzovoort. Van de
opsporingsambtenaar wordt niet verwacht dat hij op het moment van verdenking al precies weet om
welk strafbare feit het gaat. Zo is het voldoende als duidelijk is dat de verdachte zich wederrechtelijk
goederen heeft toegeëigend. Of dat nu door diefstal (art. 310 of 312 WvSr) of afpersing (art. 317
WvSr) is gebeurd, blijkt later tijdens het onderzoek wel.
Samenvattend: de omschrijving van artikel 27 maakt duidelijk dat iemand pas een verdachte is als de
politie hem op redelijke gronden en op basis van concrete gegevens verdenkt van een bepaald
strafbaar feit.
2.3 Meldingen, ervaring en feiten van algemene bekendheid
De feiten of omstandigheden op basis waarvan bij de politie een verdenking ontstaat, kunnen worden
ondersteund door kennis en ervaring van de politie, door feiten van algemene bekendheid en door
meldingen en aangiften van burgers.
Kennis en ervaring van de politie
Opleiding, kennis en ervaring ter plaatse
Kan een agent op grond van zijn opleiding en ervaring zien of iemand verslaafd is? Ja, dat is mogelijk.
Opleiding, ervaring en bekendheid ter plaatse mogen meewegen bij de vraag of iemand verdacht kan
worden van een strafbaar feit. Zo kan een politiefunctionaris vanwege zijn bekendheid ter plaatse
verklaren dat in een bepaald pand veelvuldig in verdovende middelen wordt gehandeld of dat
iemand bekendstaat als handelaar op de zwarte markt. Wel moet de politie heel nauwkeurig in het
proces-verbaal aangeven welke kennis en ervaring meewogen bij de verdenking en hoe die kennis en
ervaring zijn verkregen.
Feiten van algemene bekendheid
Geen specifieke kennis agent
Feiten die bij iedereen bekend zijn mogen eveneens meewegen bij de verdenking van de verdachte.
Voorbeelden van feiten van algemene bekendheid: (1) verdovende middelen worden veelal in
dubbele bodems en deksels van koffers vervoerd, (2) onder handelaren van verdovende middelen is
het gebruikelijk om verdovende middelen niet zelf te halen of te bewaren doch dit door anderen te
laten doen en (3) in de omgeving van de Amsterdamse Zeedijk worden veelvuldig verdovende
middelen verhandeld.
Feiten van algemene bekendheid berusten niet zozeer op de speciale kennis van een politieman maar
zijn bij iedereen bekend.
Aangiften, meldingen en tips
Informatie van burgers
