Samenvatting toets: proces en kwaliteitsmanagement
De te bestuderen stof
R. Stuive (2022). Basisboek Procesmanagement (3e druk) Noordhoff
Uitgevers (al aangeschaft in Propedeuse)
Hoofdstuk 7 en 8
De Vaal. K, Van Schijndel. B, Pijl. O (2023). Kwaliteitsmanagement in de
praktijk (3e druk). Hilversum: Concept Uitgeefgroep (ook voor de module
KWALRI01)
Hoofdstuk 1, 3 en 6
R.C.G. van Velzen R.C.G, Jos.N.A. van Oosten, drs. Th. Snijders, dr.ing. T.W.
Hardjono, SqEME, Taal en Tekens. De Stichting SqEME Volledig (boekje is
digitaal beschikbaar op Brightspace)
Online reader Toelichting modellen Slack et al. (zie Brightspace)
Materiaal op Brightspace
Het tentamen bestaat uit ca. 9 Multiplechoice-vragen en 7 open vragen
Onderdeel A: Weet wat procesmanagement, procesdenken en wat de filosofie
achter de SqEME-methode is.
Onderdeel B: Kan de SqEME-methode op een juiste manier toepassen.
Onderdeel C: Weet wat operations- en kwaliteitsrisicomanagement is en wat zijn
betekenen voor organisaties.
,Procesmanagement Rienk Stuive:
Hoofdstuk 7 procesmanagement in een productieomgeving.
7.1 productieprocessen
Input output
Grondvormen van productievormen.
1. Stukproductie: Wanneer er stuk voor stuk geproduceerd wordt. Denk
hierbij aan bruggen, wegen, kerken of kunstwerken maar ook producten
die op bestelling worden gemaakt. De kenmerken zijn een hoge kostprijs
en unieke specificaties. Stukproductie kan arbeidsintensief zijn je spreekt
in dit geval over project gestuurd werken. Kenmerken: Machines zijn
veelzijdig en niet gespecialiseerd, machines staan in functionele opstelling,
vakmanschap, gevarieerd werkpatroon en flexibel omstellen.
2. Serieproductie: Gaat om producten die in serie worden gemaakt. In een
keer 10, 50, of 10.000 stuks bijvoorbeeld boten, huizen of maaltijden. Daar
kunnen vaak duurdere machines worden ingezet die grotere aantallen
efficiënter draaien. Daardoor daalt de kostprijs maar is er geen ruimte voor
specifieke wensen.
Kenmerken: discontinue productiepatroon, dit betekent dat het
productieproces af en toe moet worden onderbroken om van het ene
product over te schakelen op het andere product. Productiekosten zijn laag
en niet heel erg arbeidsintensief.
3. Massaproductie: De productie van grote hoeveelheden
standaardproducten. Er wordt vaak gebruik gemaakt van transportbanden
om het product naar de medewerker te verplaatsen. Daarnaast is het erg
kapitaalintensief en moet er een grote afzetmarkt zijn om het product
überhaupt lonend te maken. Onderhoudskosten kunnen hoog zijn maar de
prijs per product is relatief laag omdat de machines een hoge
productiviteit hebben. Kenmerken: Veel herhaling, personeel is
gespecialiseerd.
4. Continue productie: Een productieproces dat vrijwel nooit stopt ook wel
flow productie genoemd. Vaak draait dit proces zeven dagen per week en
24 uur per dag. Hierbij gaat het altijd om bulkproducten zoals in de
petrochemische industrie en hoogovens maar ook suiker en de verwerking
van melk. Enorme volumes spelen hierbij een rol. Vaak zijn deze fabrieken
geheel toegespitst op het maken van een enkel product en ook werken er
vaak weinig medewerkers. Na de begin investeringen zijn de arbeids- en
operatiekosten per product laag. Daarom moet er ook veel geproduceerd
worden om het rendabel te maken. Er is sprake van een lijn opstelling van
de machines
Een productiesysteem wordt bepaald door:
1. Of eindproducten op voorraad of op order worden geproduceerd.
2. Of materialen beschikbaar zijn of pas worden besteld als ze nodig zijn.
Er zijn verschillende productiesystemen:
, Productie op order: Productie start na een klantorder, zonder voorraad.
Voorbeelden: maatwerkauto's.
Productie op voorraad: Eindproducten worden vooraf geproduceerd en
op voorraad gehouden. Voorbeelden: massaproductie bij Unilever.
Materialen voor elke order besteld: Materialen worden pas gekocht na
een bestelling. Voorbeelden: bouw van een huis.
Materialen beschikbaar: Alle benodigde materialen zijn al op voorraad.
Voorbeelden: fabrikant van plastic huishoudelijke apparaten.
Het Klantorder-Ontkoppelpunt (KOOP): is
het punt in de productie waar klantspecifieke
wensen de verdere productiewijze bepalen.
Voor het KOOP kunnen processen beter
gepland en gestandaardiseerd worden, terwijl
na het KOOP maatwerk wordt toegepast. De
positie van het KOOP was afhankelijk van het
product en de productie; bij
gestandaardiseerde producten ligt het verder
achter in het proces, terwijl het bij
gepersonaliseerde producten eerder in het
proces voorkomt (ook bij massaproductie).
(Het KOOP scheidt het op planning
gebaseerde deel van productie van het deel
dat gebaseerd is op een klantorder).
7.2 productiemanagement
Productiemanagement richt zich op het ontwerpen en aansturen van systemen
voor de productie van goederen en diensten. Dit omvat alle
managementactiviteiten die bijdragen aan de totstandkoming van een product of
dienst. Een manager operations fungeert als procesmanager die waarde toevoegt
binnen een dynamisch technisch proces.
Doelstellingen van productiemanagement: (produceren primaire functie).
1. Klanttevredenheid: Leveren wat de klant wil, op de juiste plaats en tijd
(effectief).
2. Kwaliteit: Vermindering van fouten en uitval, wat leidt tot hogere
klanttevredenheid.
3. Optimalisatie van middelen: Efficiënt gebruik van materialen, personeel en
machines (efficiëntie).
Belangrijke activiteiten binnen materiaalbeheer:
Prognoses maken, Opstellen van productieplannen, Afhandeling van
klantorders, Kiezen van leveranciers, Interne logistiek,
Assemblage plannen
Materiaalbeheer zorgt ervoor dat grondstoffen en halffabricaten op
het juiste moment beschikbaar zijn in de productie, wat essentieel
is voor een efficiënt beheerde goederenstroom. (Klanttevredenheid,
kwaliteit, optimalisatie van middelen). Bij materials management
, gaat het erom de grondstoffen- en halffabricatenstromen zo efficiënt mogelijk
door het productieproces te voeren.
Strategisch productiemanagement: Gaat vooral over de continuïteit van de
organisatie en is sterk gefocust op de omgeving en de positie van de organisatie
daarbinnen. Strategisch productiemanagement neemt bijvoorbeeld beslissingen
over productassortiment en productielocatie. Het vindt plaats op
ondernemingsniveau en houdt zich bezig met het vaststellen van prestatie
indicatoren zoals kwaliteit, levertijd, leveringsbetrouwbaarheid, flexibiliteit en
kosten per eenheid.
Tactisch productiemanagement: Het tactisch niveau gaat over alle
organisatievraagstukken over productie. Hoe richten we de productielocatie in?
Welke productiemiddelen gebruiken we? Daarnaast denkt men op tactisch niveau
na over: levertijden, voorraden en optimale seriegroottes. Het vindt plaats op
fabriek niveau en houdt zich bezig met afstemming tussen productie en verkoop
om een realistisch verkoopplan te krijgen. Op fabrieksniveau houdt de
productiemanager zich bezig met zaken als orderacceptatie, levertijdsafgifte,
capaciteitsplanning en werkorder vrijgave.
Operationeel productiemanagement: Op dit niveau gaat het met name over
de uitvoering. Een operationele manager houdt zich bezig met het uitvoeren van
productieruns, het afstemmen en omstellen van machines, het maken van
personeelsplanningen en machinebezetting. Ook houdt hij zich bezig met het
afhandelen van orders. Productiemanagement vindt plaats op afdelingsniveau.
De productiemanager houdt zich bezig met capaciteitsvariatie, werkorder
detailplanning en werkuitgifte.
Capaciteitsmanagement zorgt voor doorlooptijd optimaliseren en omvat:
- Capaciteitsplanning
- Het toewijzen van de aanwezige capaciteit van mensen en
machines.
- Het bijhouden van de bezetting daarvan.
- Het zorgen voor capaciteitsvariatie.
Voor capaciteitsmanagement zijn de volgende systemen van toepassing:
JIT-systeem: In dit systeem probeert de procesmanager onderdelen en
grondstoffen op het juiste moment op de juiste plaats te krijgen, wordt just in
time of JIT genoemd. Het wordt voornamelijk gebruikt in de massa- en
procesproductie. Belangrijk voorwaarde zijn:
- Regelmatige en betrouwbare leveringen van leveranciers.
- De aanwezigheid van interne systemen om de betreffende
componenten just-in-time te krijgen.
Planning (scheduling): draait om het plannen en aanpassen van logistieke
stromen met productiemiddelen. Dit is vooral belangrijk bij stuk- en
serieproductie, op tactisch en operationeel niveau, waar productieprocessen
flexibel moeten worden gepland. Productiemanagers gebruiken software om
vooraf te stellen en werkorders op de juiste volgorde in te plannen.
De te bestuderen stof
R. Stuive (2022). Basisboek Procesmanagement (3e druk) Noordhoff
Uitgevers (al aangeschaft in Propedeuse)
Hoofdstuk 7 en 8
De Vaal. K, Van Schijndel. B, Pijl. O (2023). Kwaliteitsmanagement in de
praktijk (3e druk). Hilversum: Concept Uitgeefgroep (ook voor de module
KWALRI01)
Hoofdstuk 1, 3 en 6
R.C.G. van Velzen R.C.G, Jos.N.A. van Oosten, drs. Th. Snijders, dr.ing. T.W.
Hardjono, SqEME, Taal en Tekens. De Stichting SqEME Volledig (boekje is
digitaal beschikbaar op Brightspace)
Online reader Toelichting modellen Slack et al. (zie Brightspace)
Materiaal op Brightspace
Het tentamen bestaat uit ca. 9 Multiplechoice-vragen en 7 open vragen
Onderdeel A: Weet wat procesmanagement, procesdenken en wat de filosofie
achter de SqEME-methode is.
Onderdeel B: Kan de SqEME-methode op een juiste manier toepassen.
Onderdeel C: Weet wat operations- en kwaliteitsrisicomanagement is en wat zijn
betekenen voor organisaties.
,Procesmanagement Rienk Stuive:
Hoofdstuk 7 procesmanagement in een productieomgeving.
7.1 productieprocessen
Input output
Grondvormen van productievormen.
1. Stukproductie: Wanneer er stuk voor stuk geproduceerd wordt. Denk
hierbij aan bruggen, wegen, kerken of kunstwerken maar ook producten
die op bestelling worden gemaakt. De kenmerken zijn een hoge kostprijs
en unieke specificaties. Stukproductie kan arbeidsintensief zijn je spreekt
in dit geval over project gestuurd werken. Kenmerken: Machines zijn
veelzijdig en niet gespecialiseerd, machines staan in functionele opstelling,
vakmanschap, gevarieerd werkpatroon en flexibel omstellen.
2. Serieproductie: Gaat om producten die in serie worden gemaakt. In een
keer 10, 50, of 10.000 stuks bijvoorbeeld boten, huizen of maaltijden. Daar
kunnen vaak duurdere machines worden ingezet die grotere aantallen
efficiënter draaien. Daardoor daalt de kostprijs maar is er geen ruimte voor
specifieke wensen.
Kenmerken: discontinue productiepatroon, dit betekent dat het
productieproces af en toe moet worden onderbroken om van het ene
product over te schakelen op het andere product. Productiekosten zijn laag
en niet heel erg arbeidsintensief.
3. Massaproductie: De productie van grote hoeveelheden
standaardproducten. Er wordt vaak gebruik gemaakt van transportbanden
om het product naar de medewerker te verplaatsen. Daarnaast is het erg
kapitaalintensief en moet er een grote afzetmarkt zijn om het product
überhaupt lonend te maken. Onderhoudskosten kunnen hoog zijn maar de
prijs per product is relatief laag omdat de machines een hoge
productiviteit hebben. Kenmerken: Veel herhaling, personeel is
gespecialiseerd.
4. Continue productie: Een productieproces dat vrijwel nooit stopt ook wel
flow productie genoemd. Vaak draait dit proces zeven dagen per week en
24 uur per dag. Hierbij gaat het altijd om bulkproducten zoals in de
petrochemische industrie en hoogovens maar ook suiker en de verwerking
van melk. Enorme volumes spelen hierbij een rol. Vaak zijn deze fabrieken
geheel toegespitst op het maken van een enkel product en ook werken er
vaak weinig medewerkers. Na de begin investeringen zijn de arbeids- en
operatiekosten per product laag. Daarom moet er ook veel geproduceerd
worden om het rendabel te maken. Er is sprake van een lijn opstelling van
de machines
Een productiesysteem wordt bepaald door:
1. Of eindproducten op voorraad of op order worden geproduceerd.
2. Of materialen beschikbaar zijn of pas worden besteld als ze nodig zijn.
Er zijn verschillende productiesystemen:
, Productie op order: Productie start na een klantorder, zonder voorraad.
Voorbeelden: maatwerkauto's.
Productie op voorraad: Eindproducten worden vooraf geproduceerd en
op voorraad gehouden. Voorbeelden: massaproductie bij Unilever.
Materialen voor elke order besteld: Materialen worden pas gekocht na
een bestelling. Voorbeelden: bouw van een huis.
Materialen beschikbaar: Alle benodigde materialen zijn al op voorraad.
Voorbeelden: fabrikant van plastic huishoudelijke apparaten.
Het Klantorder-Ontkoppelpunt (KOOP): is
het punt in de productie waar klantspecifieke
wensen de verdere productiewijze bepalen.
Voor het KOOP kunnen processen beter
gepland en gestandaardiseerd worden, terwijl
na het KOOP maatwerk wordt toegepast. De
positie van het KOOP was afhankelijk van het
product en de productie; bij
gestandaardiseerde producten ligt het verder
achter in het proces, terwijl het bij
gepersonaliseerde producten eerder in het
proces voorkomt (ook bij massaproductie).
(Het KOOP scheidt het op planning
gebaseerde deel van productie van het deel
dat gebaseerd is op een klantorder).
7.2 productiemanagement
Productiemanagement richt zich op het ontwerpen en aansturen van systemen
voor de productie van goederen en diensten. Dit omvat alle
managementactiviteiten die bijdragen aan de totstandkoming van een product of
dienst. Een manager operations fungeert als procesmanager die waarde toevoegt
binnen een dynamisch technisch proces.
Doelstellingen van productiemanagement: (produceren primaire functie).
1. Klanttevredenheid: Leveren wat de klant wil, op de juiste plaats en tijd
(effectief).
2. Kwaliteit: Vermindering van fouten en uitval, wat leidt tot hogere
klanttevredenheid.
3. Optimalisatie van middelen: Efficiënt gebruik van materialen, personeel en
machines (efficiëntie).
Belangrijke activiteiten binnen materiaalbeheer:
Prognoses maken, Opstellen van productieplannen, Afhandeling van
klantorders, Kiezen van leveranciers, Interne logistiek,
Assemblage plannen
Materiaalbeheer zorgt ervoor dat grondstoffen en halffabricaten op
het juiste moment beschikbaar zijn in de productie, wat essentieel
is voor een efficiënt beheerde goederenstroom. (Klanttevredenheid,
kwaliteit, optimalisatie van middelen). Bij materials management
, gaat het erom de grondstoffen- en halffabricatenstromen zo efficiënt mogelijk
door het productieproces te voeren.
Strategisch productiemanagement: Gaat vooral over de continuïteit van de
organisatie en is sterk gefocust op de omgeving en de positie van de organisatie
daarbinnen. Strategisch productiemanagement neemt bijvoorbeeld beslissingen
over productassortiment en productielocatie. Het vindt plaats op
ondernemingsniveau en houdt zich bezig met het vaststellen van prestatie
indicatoren zoals kwaliteit, levertijd, leveringsbetrouwbaarheid, flexibiliteit en
kosten per eenheid.
Tactisch productiemanagement: Het tactisch niveau gaat over alle
organisatievraagstukken over productie. Hoe richten we de productielocatie in?
Welke productiemiddelen gebruiken we? Daarnaast denkt men op tactisch niveau
na over: levertijden, voorraden en optimale seriegroottes. Het vindt plaats op
fabriek niveau en houdt zich bezig met afstemming tussen productie en verkoop
om een realistisch verkoopplan te krijgen. Op fabrieksniveau houdt de
productiemanager zich bezig met zaken als orderacceptatie, levertijdsafgifte,
capaciteitsplanning en werkorder vrijgave.
Operationeel productiemanagement: Op dit niveau gaat het met name over
de uitvoering. Een operationele manager houdt zich bezig met het uitvoeren van
productieruns, het afstemmen en omstellen van machines, het maken van
personeelsplanningen en machinebezetting. Ook houdt hij zich bezig met het
afhandelen van orders. Productiemanagement vindt plaats op afdelingsniveau.
De productiemanager houdt zich bezig met capaciteitsvariatie, werkorder
detailplanning en werkuitgifte.
Capaciteitsmanagement zorgt voor doorlooptijd optimaliseren en omvat:
- Capaciteitsplanning
- Het toewijzen van de aanwezige capaciteit van mensen en
machines.
- Het bijhouden van de bezetting daarvan.
- Het zorgen voor capaciteitsvariatie.
Voor capaciteitsmanagement zijn de volgende systemen van toepassing:
JIT-systeem: In dit systeem probeert de procesmanager onderdelen en
grondstoffen op het juiste moment op de juiste plaats te krijgen, wordt just in
time of JIT genoemd. Het wordt voornamelijk gebruikt in de massa- en
procesproductie. Belangrijk voorwaarde zijn:
- Regelmatige en betrouwbare leveringen van leveranciers.
- De aanwezigheid van interne systemen om de betreffende
componenten just-in-time te krijgen.
Planning (scheduling): draait om het plannen en aanpassen van logistieke
stromen met productiemiddelen. Dit is vooral belangrijk bij stuk- en
serieproductie, op tactisch en operationeel niveau, waar productieprocessen
flexibel moeten worden gepland. Productiemanagers gebruiken software om
vooraf te stellen en werkorders op de juiste volgorde in te plannen.
