Samenvatting internationaal Privaatrecht
Samenvatting Boek
Week 1: inleiding & internationale bevoegdheid
Belangen bij bevoegdheidsverdeling:
1. Partijbelangen
a. bescherming van verweerder
b. Effectieve toegang eiser
c. Rechtszekerheid en voorzienbaarheid
d. Partijautonomie
e. Een rechter kiezen die het meest geschikt is
2. Procedurele efficiëntie
a. Nabijheid van bewijs
b. Toepasselijk recht
c. Geschillen die verbonden zijn aan een staat moeten worden berecht door die staat
3. kosten belangen
4. Voorkomen Forum shopping
Het doel van IPR is het doelmatige en rechtvaardige regelen van het door rechtsverscheiding
gecompliceerde internationale rechtsverkeer.
Hoofdonderdelen
1. Het internationale bevoegdheidsrecht (Het bakent de internationale bevoegdheid van de
nationale rechter af) = formeel
2. Het conflictenrecht (door welke rechtsregels worden rechtsverhoudingen met een
internationaal karakter beheerst) = materieel
3. Het recht inzake de erkenning en tenuitvoerlegging van buitenlandse rechterlijke beslissingen
(onder welke voorwaarden en welke omvang) = formeel
Het IPR is gecodificeerd in verdragen en Europese regelingen. Het wordt gekenmerkt door een grote
bronnen verscheidenheid. (ongeschreven regels, verdragen, de wet en Europese regelingen)
Bij samenloop ipr-regel van internationaal en nationaal gaat de internationale regel in
beginsel voor. (art 93 en 94 Gw)
Bij samenloop tussen internationale bronnen wordt de onderlinge rangorde bepaald door
wat de verdragen hierover zelf bepalen. 🡪 bij gebreken dergelijke voorzieningen = artikel 30
Verdrag van Wenen inzake verdragenrecht
Om vast te stellen dat er samenloop is of dat een verdrag dient te worden toegepast = kijken
naar het mtg, ftg & ttg.
1. Materiële toepassingsgebied = de onderwerpen, afbakening & ratione materiae
2. Formele toepassingsgebied = personele/territoriale criteria
3. Temporele toepassingsgebied = overgangsrechtelijke voorzieningen van de regeling
Zijn cumulatief, dus 1 niet voldaan = niet toepasselijk.
,Het internationaal bevoegdheidsrecht
● De bevoegdheid van de nationale rechter in internationaal verband
● = regels wanneer een nationale rechter bevoegd is om een privaatrechtelijke zaak met
een internationaal karakter te berechten en wanneer niet.
● Uitgangspunt = internationaal bevoegdheidsrecht is nationaal recht (elke staat heeft zijn
eigen regels betreffende internationaal recht)
● In beginsel eenzijdig karakter
o Welke belangen spelen een rol bij het internationaal bevoegdheidsrecht? / Op welke
beginselen ligt de toekenning?
▪ 1. Het belang van de staat om op zijn grondgebied orde en rust te handhaven
(een hechte band tussen het geschil en forumstaat levert een bevoegdheid
op)
● Ivm kosten belang leidt mee dat bij ontbreken van enig relevante
belang tussen staat en geschil leidt tot onbevoegdheid
▪ 2. Belang van de procespartijen dat zij bij een internationale geschiktheid
steeds een internationale rechter moeten kunnen vinden.
● Staat ten aanzien van internationaal rechtsverkeer een plicht.
● Ook het belang dat procespartijen een rechter moeten kunnen
vinden die bij hen proceskosten, economie of kwaliteit het meest
geschikt is.
▪ De belangen van de procespartij zijn ruimer. (= maar wanneer te ruim dan
van overlapping van fora en dit kan leiden tot forumshopping (de eiser kiest
eenzijdig het forum waar hij de gunstige uitspraak kan afwachten).
o Welke aanknopingspunten tussen geschil en forum zijn geschikt om bevoegdheid te
vestigen?
▪ De woon en verblijfplaats van de procespartijen
● DE RECHTER VAN HET LAND VAN DE GEDAAGDE indien in beide
andere landen. (forum rei vs. forum actoris)
● Door de bescherming van de gedaagde (staat niet vast en vermogen
is daar)
▪ Ligging van de goederen waarover het geschil gaat, rechtshandeling verricht
wordt, of is verricht/ gevolgen heeft
▪ Verhaalsmogelijkheden = aan de rechter waar de verhaalsobjecten zich
bevinden,
▪ Gezamenlijke keuze om zelf de internationaal bevoegde rechter aan te
wijzen.
, - Een aantal algemene uitzonderingen = hoewel de bevoegdheidsregel hem internationale
bevoegdheid verleent, toch onthouden van de berechting van de zaak! MAAR kan ook
andersom, dus hoewel geen bevoegdheid, dient hij de zaak toch aan zich te houden.
o 1. Forum non-conveniens : vrij om onbevoegd te verklaren indien onvoldoende
aanknopingspunten met zijn rechtssfeer = sinds 2002 geschrapt
o 2. From conveniens : juist bevoegd door voldoende aanknopingspunten met de
rechtssfeer artikel 3 sub c Rv
o 3. Forum noodzakelijk : een effectieve rechtsgang bij een buitenlandse rechter
ontbreekt of door uitzonderlijke omstandigheden, dan toch bevoegd verklaard.
Artikel 9 EVRM jo. artikel 9 Rv.
o 4. Internationale litispendentie : De zaak hangt reeds bij een buitenlandse rechter. art
29 tm 34 Brussel I bis jo artikel 12 Rv
De bevoegdheidsregeling van de Brussel I bis-verordening
- De belangrijkste ipr-regeling van Nederland.
- In welke gevallen is de Brussel 1 bis-verordening van toepassing?
o 1. Mtg = artikel 1
▪ Burgerlijke en handelszaken = dient autonoom te worden uitgelegd = aan de
hand van de doelen van het verdrag en de algemene beginselen in alle
nationale rechtsstelsels tezamen genomen (HvJEU Eurocontrol-LTU).
▪ Vindt de rechtsbetrekking evenwel haar grondslag in een regeling waarin aan
de overheidsinstantie een eigen recht is verleend, dan valt de zaak buiten
het begrip burgerlijke en handelszaken.
▪ Zie lid a t/m f die buiten het materiële toepassingsgebied behoort.
o 2. Ftg = artikel 4,5,6 betreft bevoegdheidsregel
▪ De woonplaats van de verweerder, ongeacht zijn nationaliteit, beslissend
voor de het valt binnen ftg.
● Spraken van een woonplaats? Artikel 62 + 63!
● Artikel 62 = geen woonplaats in de forumstaat = het recht van de
andere vastgestelde lidstaat
● Artikel 63 = verweerder is een rechtspersoon = geen woonplaats dan
woonplaats gezien als de hoofdvestiging.
▪ Uitzonderingen ex artikel 6 lid 1
● Consumentenovereenkomst x art 18 lid 1 e= voor het gerecht van de
staat waar de consument zijn woonplaats heeft.
● Arbeidsovereenkomsten ex art 21 lid 1 sub b = de werknemer kan
zijn werkgever dagen voor het gerecht waar hij normaal werkt of
waar zich de vestiging bevindt die hem in dienst heeft genomen.
o Ongedacht werkgever buiten EU woont = artikel 21 lid 2
Samenvatting Boek
Week 1: inleiding & internationale bevoegdheid
Belangen bij bevoegdheidsverdeling:
1. Partijbelangen
a. bescherming van verweerder
b. Effectieve toegang eiser
c. Rechtszekerheid en voorzienbaarheid
d. Partijautonomie
e. Een rechter kiezen die het meest geschikt is
2. Procedurele efficiëntie
a. Nabijheid van bewijs
b. Toepasselijk recht
c. Geschillen die verbonden zijn aan een staat moeten worden berecht door die staat
3. kosten belangen
4. Voorkomen Forum shopping
Het doel van IPR is het doelmatige en rechtvaardige regelen van het door rechtsverscheiding
gecompliceerde internationale rechtsverkeer.
Hoofdonderdelen
1. Het internationale bevoegdheidsrecht (Het bakent de internationale bevoegdheid van de
nationale rechter af) = formeel
2. Het conflictenrecht (door welke rechtsregels worden rechtsverhoudingen met een
internationaal karakter beheerst) = materieel
3. Het recht inzake de erkenning en tenuitvoerlegging van buitenlandse rechterlijke beslissingen
(onder welke voorwaarden en welke omvang) = formeel
Het IPR is gecodificeerd in verdragen en Europese regelingen. Het wordt gekenmerkt door een grote
bronnen verscheidenheid. (ongeschreven regels, verdragen, de wet en Europese regelingen)
Bij samenloop ipr-regel van internationaal en nationaal gaat de internationale regel in
beginsel voor. (art 93 en 94 Gw)
Bij samenloop tussen internationale bronnen wordt de onderlinge rangorde bepaald door
wat de verdragen hierover zelf bepalen. 🡪 bij gebreken dergelijke voorzieningen = artikel 30
Verdrag van Wenen inzake verdragenrecht
Om vast te stellen dat er samenloop is of dat een verdrag dient te worden toegepast = kijken
naar het mtg, ftg & ttg.
1. Materiële toepassingsgebied = de onderwerpen, afbakening & ratione materiae
2. Formele toepassingsgebied = personele/territoriale criteria
3. Temporele toepassingsgebied = overgangsrechtelijke voorzieningen van de regeling
Zijn cumulatief, dus 1 niet voldaan = niet toepasselijk.
,Het internationaal bevoegdheidsrecht
● De bevoegdheid van de nationale rechter in internationaal verband
● = regels wanneer een nationale rechter bevoegd is om een privaatrechtelijke zaak met
een internationaal karakter te berechten en wanneer niet.
● Uitgangspunt = internationaal bevoegdheidsrecht is nationaal recht (elke staat heeft zijn
eigen regels betreffende internationaal recht)
● In beginsel eenzijdig karakter
o Welke belangen spelen een rol bij het internationaal bevoegdheidsrecht? / Op welke
beginselen ligt de toekenning?
▪ 1. Het belang van de staat om op zijn grondgebied orde en rust te handhaven
(een hechte band tussen het geschil en forumstaat levert een bevoegdheid
op)
● Ivm kosten belang leidt mee dat bij ontbreken van enig relevante
belang tussen staat en geschil leidt tot onbevoegdheid
▪ 2. Belang van de procespartijen dat zij bij een internationale geschiktheid
steeds een internationale rechter moeten kunnen vinden.
● Staat ten aanzien van internationaal rechtsverkeer een plicht.
● Ook het belang dat procespartijen een rechter moeten kunnen
vinden die bij hen proceskosten, economie of kwaliteit het meest
geschikt is.
▪ De belangen van de procespartij zijn ruimer. (= maar wanneer te ruim dan
van overlapping van fora en dit kan leiden tot forumshopping (de eiser kiest
eenzijdig het forum waar hij de gunstige uitspraak kan afwachten).
o Welke aanknopingspunten tussen geschil en forum zijn geschikt om bevoegdheid te
vestigen?
▪ De woon en verblijfplaats van de procespartijen
● DE RECHTER VAN HET LAND VAN DE GEDAAGDE indien in beide
andere landen. (forum rei vs. forum actoris)
● Door de bescherming van de gedaagde (staat niet vast en vermogen
is daar)
▪ Ligging van de goederen waarover het geschil gaat, rechtshandeling verricht
wordt, of is verricht/ gevolgen heeft
▪ Verhaalsmogelijkheden = aan de rechter waar de verhaalsobjecten zich
bevinden,
▪ Gezamenlijke keuze om zelf de internationaal bevoegde rechter aan te
wijzen.
, - Een aantal algemene uitzonderingen = hoewel de bevoegdheidsregel hem internationale
bevoegdheid verleent, toch onthouden van de berechting van de zaak! MAAR kan ook
andersom, dus hoewel geen bevoegdheid, dient hij de zaak toch aan zich te houden.
o 1. Forum non-conveniens : vrij om onbevoegd te verklaren indien onvoldoende
aanknopingspunten met zijn rechtssfeer = sinds 2002 geschrapt
o 2. From conveniens : juist bevoegd door voldoende aanknopingspunten met de
rechtssfeer artikel 3 sub c Rv
o 3. Forum noodzakelijk : een effectieve rechtsgang bij een buitenlandse rechter
ontbreekt of door uitzonderlijke omstandigheden, dan toch bevoegd verklaard.
Artikel 9 EVRM jo. artikel 9 Rv.
o 4. Internationale litispendentie : De zaak hangt reeds bij een buitenlandse rechter. art
29 tm 34 Brussel I bis jo artikel 12 Rv
De bevoegdheidsregeling van de Brussel I bis-verordening
- De belangrijkste ipr-regeling van Nederland.
- In welke gevallen is de Brussel 1 bis-verordening van toepassing?
o 1. Mtg = artikel 1
▪ Burgerlijke en handelszaken = dient autonoom te worden uitgelegd = aan de
hand van de doelen van het verdrag en de algemene beginselen in alle
nationale rechtsstelsels tezamen genomen (HvJEU Eurocontrol-LTU).
▪ Vindt de rechtsbetrekking evenwel haar grondslag in een regeling waarin aan
de overheidsinstantie een eigen recht is verleend, dan valt de zaak buiten
het begrip burgerlijke en handelszaken.
▪ Zie lid a t/m f die buiten het materiële toepassingsgebied behoort.
o 2. Ftg = artikel 4,5,6 betreft bevoegdheidsregel
▪ De woonplaats van de verweerder, ongeacht zijn nationaliteit, beslissend
voor de het valt binnen ftg.
● Spraken van een woonplaats? Artikel 62 + 63!
● Artikel 62 = geen woonplaats in de forumstaat = het recht van de
andere vastgestelde lidstaat
● Artikel 63 = verweerder is een rechtspersoon = geen woonplaats dan
woonplaats gezien als de hoofdvestiging.
▪ Uitzonderingen ex artikel 6 lid 1
● Consumentenovereenkomst x art 18 lid 1 e= voor het gerecht van de
staat waar de consument zijn woonplaats heeft.
● Arbeidsovereenkomsten ex art 21 lid 1 sub b = de werknemer kan
zijn werkgever dagen voor het gerecht waar hij normaal werkt of
waar zich de vestiging bevindt die hem in dienst heeft genomen.
o Ongedacht werkgever buiten EU woont = artikel 21 lid 2
