Vak: pathologie
HOOFDSTUK7: AANDOENINGEN VAN HET BLOED
7.4 AANDOENINGEN VAN ERYTROCYTEN
7.4.1 ANEMIE
= een te laag aantal erytrocyten- en/of te laag hemoglobine gehalte voor leeftijd
en geslacht.
= symptoom vn onderliggende aandoening
RISICOFACTOREN
Bloedverlies
Verminderde opname vn voedingsstoffen
Tekort aan voedingsstoffen
(chronische) ziekten (infecties, kanker, nierfalen
Zwangerschap
Erfelijke factoren
PATHOFYSIOLOGIE
Onderscheid tusssen acuut bloedverlies en een stoornis i/d aanmaak of
verhoogde afbraak
Acuut bloedverlies:
Verlies aan erytrocyten en bloedvolume
Stoornis in aanmaak:
Minder erytrocyten aangemaakt
Minder Hb aangemaakt
Gemaakte Hb functioneert niet optimaal
Kan door tekort aan benodigde stoffen
Zwangere hebben hoger ijzerbehoefte
Erytropoëtine wordt door nieren gemaakt + stimuleert aanmaak vn erytrocyten
Hemoglobinopathieën:
Functioneert gemaakte Hb niet optimaal, kan leiden tot versnelde afbraak
vn erytrocyten
Alfa- en bèta- thalassemie en sikkelcelziekte
Bèta-thalassemie kan leiden tot ernstige anemie-> bloedtransfusies noodzakelijk
1
,Vak: pathologie
Ijzerstapeling door transfusies is ernstige complicatie -> hartfalen veroorzaken
Sikkelcelziekte, kunnen afwijkende erytrocyten kleine bloedvaten plots afsluiten
Kan heftige pijn veroorzaken in gewrichten, botten of bovenbuik gevolg vn
weefselischemie
Hemolyse= wnr erytrocyten worden sneller afgebroken dan aangemaakt
SYMPTOMEN
Een uiting of compensatie vn zuurstoftekort i/d weefsels
Symptomen hangen samen aan oorzaak vn anemie
Algemene klachten:
Moeheid
Duizeligheid
Niet lekker voelen
Zwakte
Hoofdpijn
Oorsuizen
Specifieke klachten:
Bleekheid
Tachycardie
Pijn op borst
Kortademigheid bij inspanning
Flauwvallen
Hartfalen
Shock
Icterus
Donkere urine
Symptomen aan oorzaak:
Hevig menstrueel bloedverlies
Botpijn -> sikkelcelziekte
Gevoelsstoornissen aan handen en voeten -> tekort vit B12
Bloedingen spijsverteringsstelsel -> melena en hematemesis
Gewichtsverlies -> kanker
DIAGNOSTIEK
Doel: Vaststellen van anemie en de onderliggende oorzaak.
Anamnese: Vragen naar mogelijke oorzaken van anemie.
Lichamelijk onderzoek: Gericht op buik, lymfeklieren en icterus (geelzucht).
2
, Vak: pathologie
Aanvullend onderzoek:
Bloedonderzoek:
o Hemoglobine (Hb)
o Mean corpuscular volume (MCV)
o Ferritine (maat voor ijzervoorraad)
Verdere bloedtesten afhankelijk van de vermoedelijke oorzaak.
Aanvullende diagnostiek bij specifieke gevallen:
Patiënten >50 jaar zonder duidelijke oorzaak: Gastro- of coloscopie
om bloedingen in het maag-darmstelsel op te sporen.
Mogelijke beenmergaandoening: Beenmergbiopsie.
Erfelijke aandoeningen: Genetisch onderzoek.
BEHANDELING
Afhankelijk vn oorzaak
Gebrek aan voedingsstoffen aangevuld met:
Ijzerpreparaten
Vit B12
Foliumzuur
Controle Hb nodig om effect en duur vn behandeling te evalueren
Soms bloedtransfusie nodig:
bij zorgvragers met hoog risico op cardiopulmonale symptomen
actief ongecontroleerd bloedverlies
orgaanfalen
COMPLICATIES
Longproblemen en hartfalen
Beperkte inspanningstolerantie door afgenomen zuurstoftransport t.g.v
afgenomen erytrocyten
PROGNOSE EN PREVENTIE
Afhankelijk vn oorzaak screening bij pasgeborene op hemoglobinopathieën
3
HOOFDSTUK7: AANDOENINGEN VAN HET BLOED
7.4 AANDOENINGEN VAN ERYTROCYTEN
7.4.1 ANEMIE
= een te laag aantal erytrocyten- en/of te laag hemoglobine gehalte voor leeftijd
en geslacht.
= symptoom vn onderliggende aandoening
RISICOFACTOREN
Bloedverlies
Verminderde opname vn voedingsstoffen
Tekort aan voedingsstoffen
(chronische) ziekten (infecties, kanker, nierfalen
Zwangerschap
Erfelijke factoren
PATHOFYSIOLOGIE
Onderscheid tusssen acuut bloedverlies en een stoornis i/d aanmaak of
verhoogde afbraak
Acuut bloedverlies:
Verlies aan erytrocyten en bloedvolume
Stoornis in aanmaak:
Minder erytrocyten aangemaakt
Minder Hb aangemaakt
Gemaakte Hb functioneert niet optimaal
Kan door tekort aan benodigde stoffen
Zwangere hebben hoger ijzerbehoefte
Erytropoëtine wordt door nieren gemaakt + stimuleert aanmaak vn erytrocyten
Hemoglobinopathieën:
Functioneert gemaakte Hb niet optimaal, kan leiden tot versnelde afbraak
vn erytrocyten
Alfa- en bèta- thalassemie en sikkelcelziekte
Bèta-thalassemie kan leiden tot ernstige anemie-> bloedtransfusies noodzakelijk
1
,Vak: pathologie
Ijzerstapeling door transfusies is ernstige complicatie -> hartfalen veroorzaken
Sikkelcelziekte, kunnen afwijkende erytrocyten kleine bloedvaten plots afsluiten
Kan heftige pijn veroorzaken in gewrichten, botten of bovenbuik gevolg vn
weefselischemie
Hemolyse= wnr erytrocyten worden sneller afgebroken dan aangemaakt
SYMPTOMEN
Een uiting of compensatie vn zuurstoftekort i/d weefsels
Symptomen hangen samen aan oorzaak vn anemie
Algemene klachten:
Moeheid
Duizeligheid
Niet lekker voelen
Zwakte
Hoofdpijn
Oorsuizen
Specifieke klachten:
Bleekheid
Tachycardie
Pijn op borst
Kortademigheid bij inspanning
Flauwvallen
Hartfalen
Shock
Icterus
Donkere urine
Symptomen aan oorzaak:
Hevig menstrueel bloedverlies
Botpijn -> sikkelcelziekte
Gevoelsstoornissen aan handen en voeten -> tekort vit B12
Bloedingen spijsverteringsstelsel -> melena en hematemesis
Gewichtsverlies -> kanker
DIAGNOSTIEK
Doel: Vaststellen van anemie en de onderliggende oorzaak.
Anamnese: Vragen naar mogelijke oorzaken van anemie.
Lichamelijk onderzoek: Gericht op buik, lymfeklieren en icterus (geelzucht).
2
, Vak: pathologie
Aanvullend onderzoek:
Bloedonderzoek:
o Hemoglobine (Hb)
o Mean corpuscular volume (MCV)
o Ferritine (maat voor ijzervoorraad)
Verdere bloedtesten afhankelijk van de vermoedelijke oorzaak.
Aanvullende diagnostiek bij specifieke gevallen:
Patiënten >50 jaar zonder duidelijke oorzaak: Gastro- of coloscopie
om bloedingen in het maag-darmstelsel op te sporen.
Mogelijke beenmergaandoening: Beenmergbiopsie.
Erfelijke aandoeningen: Genetisch onderzoek.
BEHANDELING
Afhankelijk vn oorzaak
Gebrek aan voedingsstoffen aangevuld met:
Ijzerpreparaten
Vit B12
Foliumzuur
Controle Hb nodig om effect en duur vn behandeling te evalueren
Soms bloedtransfusie nodig:
bij zorgvragers met hoog risico op cardiopulmonale symptomen
actief ongecontroleerd bloedverlies
orgaanfalen
COMPLICATIES
Longproblemen en hartfalen
Beperkte inspanningstolerantie door afgenomen zuurstoftransport t.g.v
afgenomen erytrocyten
PROGNOSE EN PREVENTIE
Afhankelijk vn oorzaak screening bij pasgeborene op hemoglobinopathieën
3