MAATSCHAPPIJ
H1 DE SOCIOLOGIE ALS WETENSCHAP
1 WAT IS SOCIOLOGIE
Sociologie
Socius (=medemens) -logie (=studiegebied)
Sociologie bestudeert mensen en hun gedrag in hun sociale omgeving.
(=gedragswetenschap)
2 TAAK VAN DE SOCIOLOOG
- Zorgt ervoor dat mensen oog krijgen voor datgene
dat er in hun samenleving voorvalt
- Leren verband zien tussen persoonlijke ervaringen
en problemen en algemeen maatschappelijke
omstandigheden
DE EMPIRISCH - ANALYTISCHE TAAK
- Wetenschap veronderstelt verzamelen van
betrouwbare kennis
- In beeld brengen van en inzicht verwerven over de regelmaten en oorzaak-gevolg
acties
- Socioloog onderzoekt en volgt onderzoekscyclus:
Aanvullen…
Aspecten die taak bemoeilijken:
Samenleving is geen vaststaand gegeven
Kennis van de sociologie beïnvloedt de
samenleving (self fulfilling and self
destroying prophecy)
Sociologen maken zelf ook deel uit van de samenleving en worden er dus ook door
beïnvloed
DE KRITISCHE TAAK
- Socioloog stelt bestaande sociale orde in vraag en geeft er kritische informatie
over
- Wij perspectief en het zij perspectief
- Houding = afstandelijke betrokkenheid + respectvol
PRAKTISCHE TAAK
- Kennis moet nuttig zijn voor de mensen in de samenleving (=gebruik)
- Kennis over de samenleving moet tot bij de mensen raken (=overdracht)
,H2 ALLES IS CONTINGENT, MAAR DAAROM NIET ARBITRAIR
CONTINGENT
- Bijna alles had ook anders kunnen zijn
- Alle dingen waarvan we soms aannemen dat zij natuurlijk zijn en verbonden met
onze diepste eigenheid, hadden zich in de loop van de geschiedenis anders
kunnen ontwikkelen (=contingent)
NIET ARBITRAIR
- Sociale orde in een bepaalde samenleving is niet willekeurig, niet arbitrair
- Legitimerende derden: geven redenen aan voor een bepaalde keuze in de
samenleving:
o Natuur
o Geschiedenis
o Samenhang
o Vanzelfsprekendheid
H3 TWEE VISIES OP SAMENLEVEN
1 INDIVIDUALISTISCHE VISIE
Oorsprong:
- De verlichting (rede: natuur van de mens)
- Het Utilitarisme (nutsprincipe)
De som van alle redelijk handelende individuen maakt de samenleving
ONBEDOELDE GEVOLGEN
- Individuele redelijkheid leidt niet altijd tot redelijke of gewenste gevolgen
- Perverse effecten = onbedoeld en gewenst (bv. Mattheus-effect)
HET PROBLEEM VAN DE COLLECTIEVE ACTIE
- Waarom zoveel bewegingen die zich inzetten voor het verwerven van collectieve
goederen
- In emke samenmleving bestaat er iets zoals gemeenschappelijk belang
- Behoudt en ijveren voor gemeen belang aanleiding zijn voor collectieve actie
individu dat op rationele wijze zijn eigen belang nastreeft zet zich toch niet in
voor collectieve goederen probleem collectieve actie
Laten we aannemen dat we veel belang hebben bij deze
allemaal de keuze:
collectieve actie, maar we
hebben
WE DOEN NIET MEE WE DOEN WEL MEE
, Actie lukt Zonder zelf inspanning te We hebben ons moeten
leveren, plukken wij er de inzetten. We betaalden een prijs,
vruchten van maar krijgen iets in ruil
Positieve uitkomst Neutrale uitkomst
Actie mislukt We hebben ons er niet voor We hebben inspanningen
ingezet en de actie mislukt. geleverd voor niets, dit is een
Neutrale uitkomst cel voor mislukkelingen
Negatieve uitkomst
Toch collectieve actie?
Manipulatie
o Door dwang te gebruiken (de overheid/de staat)
o Door in te spelen op de persoonlijke en niet alleen op de collectieve belangen van
de leven (de markt)
2 VISIES OP HET SAMENLEVEN
De individualistische kijk De collectivistische kijk
Samenleving is de som van de individuen Samenleving en individu maken elkaar
Individu Samenleving
Samenleving Individu
2 COLLECTIVISTISCHE VISIE
- Aandacht op de omstandigheden waarin individu leeft
- Individu wordt gevormd door de samenleving via regels, rollen en verwachtingen
De ziekterol als onderdeel van de sociale werkelijkheid
DE ZIEKTEROL VAN PARSONS
- De ziekte kan niet meer normaal functioneren
- De ziekte moet vastgesteld worden door een persoon uit de medische wereld
- De zieke treft geen schuld voor het ziek zijn
- De zieke moet worden behandeld en meewerken aan zijn genezing
DE ZIEKTEROL ONZE CULTUUR
Ziekterol is sterk uitgebreid doorheen de jaren
- Gedragingen die we vroeger zagen als misdaad worden nu gezien als ziekte
- Erkenning van de categorie geestenziekte
- Niet alle ziektes moeten biologisch aangetoond worden om als ziekte bestempeld
te worden
Drie tendensen
Over bepaalde handelingen wordt niet meer gesproken in termen van schuld of
verantwoordelijkheid
Personen die een bepaald gedrag gesteld hebben worden niet gestraft maar
betrokken bij praktijk gericht op genezing
De genezende praktijk is in handen van medische en therapeutische beroepen
H1 DE SOCIOLOGIE ALS WETENSCHAP
1 WAT IS SOCIOLOGIE
Sociologie
Socius (=medemens) -logie (=studiegebied)
Sociologie bestudeert mensen en hun gedrag in hun sociale omgeving.
(=gedragswetenschap)
2 TAAK VAN DE SOCIOLOOG
- Zorgt ervoor dat mensen oog krijgen voor datgene
dat er in hun samenleving voorvalt
- Leren verband zien tussen persoonlijke ervaringen
en problemen en algemeen maatschappelijke
omstandigheden
DE EMPIRISCH - ANALYTISCHE TAAK
- Wetenschap veronderstelt verzamelen van
betrouwbare kennis
- In beeld brengen van en inzicht verwerven over de regelmaten en oorzaak-gevolg
acties
- Socioloog onderzoekt en volgt onderzoekscyclus:
Aanvullen…
Aspecten die taak bemoeilijken:
Samenleving is geen vaststaand gegeven
Kennis van de sociologie beïnvloedt de
samenleving (self fulfilling and self
destroying prophecy)
Sociologen maken zelf ook deel uit van de samenleving en worden er dus ook door
beïnvloed
DE KRITISCHE TAAK
- Socioloog stelt bestaande sociale orde in vraag en geeft er kritische informatie
over
- Wij perspectief en het zij perspectief
- Houding = afstandelijke betrokkenheid + respectvol
PRAKTISCHE TAAK
- Kennis moet nuttig zijn voor de mensen in de samenleving (=gebruik)
- Kennis over de samenleving moet tot bij de mensen raken (=overdracht)
,H2 ALLES IS CONTINGENT, MAAR DAAROM NIET ARBITRAIR
CONTINGENT
- Bijna alles had ook anders kunnen zijn
- Alle dingen waarvan we soms aannemen dat zij natuurlijk zijn en verbonden met
onze diepste eigenheid, hadden zich in de loop van de geschiedenis anders
kunnen ontwikkelen (=contingent)
NIET ARBITRAIR
- Sociale orde in een bepaalde samenleving is niet willekeurig, niet arbitrair
- Legitimerende derden: geven redenen aan voor een bepaalde keuze in de
samenleving:
o Natuur
o Geschiedenis
o Samenhang
o Vanzelfsprekendheid
H3 TWEE VISIES OP SAMENLEVEN
1 INDIVIDUALISTISCHE VISIE
Oorsprong:
- De verlichting (rede: natuur van de mens)
- Het Utilitarisme (nutsprincipe)
De som van alle redelijk handelende individuen maakt de samenleving
ONBEDOELDE GEVOLGEN
- Individuele redelijkheid leidt niet altijd tot redelijke of gewenste gevolgen
- Perverse effecten = onbedoeld en gewenst (bv. Mattheus-effect)
HET PROBLEEM VAN DE COLLECTIEVE ACTIE
- Waarom zoveel bewegingen die zich inzetten voor het verwerven van collectieve
goederen
- In emke samenmleving bestaat er iets zoals gemeenschappelijk belang
- Behoudt en ijveren voor gemeen belang aanleiding zijn voor collectieve actie
individu dat op rationele wijze zijn eigen belang nastreeft zet zich toch niet in
voor collectieve goederen probleem collectieve actie
Laten we aannemen dat we veel belang hebben bij deze
allemaal de keuze:
collectieve actie, maar we
hebben
WE DOEN NIET MEE WE DOEN WEL MEE
, Actie lukt Zonder zelf inspanning te We hebben ons moeten
leveren, plukken wij er de inzetten. We betaalden een prijs,
vruchten van maar krijgen iets in ruil
Positieve uitkomst Neutrale uitkomst
Actie mislukt We hebben ons er niet voor We hebben inspanningen
ingezet en de actie mislukt. geleverd voor niets, dit is een
Neutrale uitkomst cel voor mislukkelingen
Negatieve uitkomst
Toch collectieve actie?
Manipulatie
o Door dwang te gebruiken (de overheid/de staat)
o Door in te spelen op de persoonlijke en niet alleen op de collectieve belangen van
de leven (de markt)
2 VISIES OP HET SAMENLEVEN
De individualistische kijk De collectivistische kijk
Samenleving is de som van de individuen Samenleving en individu maken elkaar
Individu Samenleving
Samenleving Individu
2 COLLECTIVISTISCHE VISIE
- Aandacht op de omstandigheden waarin individu leeft
- Individu wordt gevormd door de samenleving via regels, rollen en verwachtingen
De ziekterol als onderdeel van de sociale werkelijkheid
DE ZIEKTEROL VAN PARSONS
- De ziekte kan niet meer normaal functioneren
- De ziekte moet vastgesteld worden door een persoon uit de medische wereld
- De zieke treft geen schuld voor het ziek zijn
- De zieke moet worden behandeld en meewerken aan zijn genezing
DE ZIEKTEROL ONZE CULTUUR
Ziekterol is sterk uitgebreid doorheen de jaren
- Gedragingen die we vroeger zagen als misdaad worden nu gezien als ziekte
- Erkenning van de categorie geestenziekte
- Niet alle ziektes moeten biologisch aangetoond worden om als ziekte bestempeld
te worden
Drie tendensen
Over bepaalde handelingen wordt niet meer gesproken in termen van schuld of
verantwoordelijkheid
Personen die een bepaald gedrag gesteld hebben worden niet gestraft maar
betrokken bij praktijk gericht op genezing
De genezende praktijk is in handen van medische en therapeutische beroepen
