samenvatting familiaal vermogensrecht + eerste zit geslaagd

Familiaal vermogensrecht 2024



FAMILIAAL VERMOGENSRECHT 2024 – Britt Koeklenberg

INLEIDING

Wat is familiaal vermogensrecht?

 Definitie: regelt de vermogensrechtelijke aspecten van het familie- en gezinsrecht
 Recht na hervorming
 Situering
o ... in het Belgische privaatrecht
o ... in het licht van de internationalisering/ harmonisering van het Europees en/of
internationaal privaatrecht
 Klassieke tripartite


AFDELING 1: SITUERING VAN HET FAMILIAAL VERMOGENSRECHT

Familiaal vermogensrecht en het Belgische privaatrecht

 Aanknoping met het familierecht
o Wie behoort tot de ‘familie’?
o Hoe ontstaat de ‘familie’?
 Aanknoping met het vermogensrecht
o Privaatautonomie
o Grenzen aan de privaatautonomie

Belgische familiaal vermogensrecht in het licht van de harmonisering en uniformisering in het
Europees/internationaal privaatrecht

 Klassiek: grote verscheidenheid door de onlosmakelijk (geachte) band met de cultuur
 Gevolgen
o Relatievermogensrecht
o Erfrecht
o Giften


AFDELING 2: DE KLASSIEKE TRIPARTITE

Familiaal vermogensrecht =

 Relatievermogensrecht
 Erfrecht
 Giften (in het bijzonder schenkingen en testamenten)

Relatievermogensrecht (huwelijksvermogensrecht cq samenwoningsvermogensrecht) (1)

 Wat?




1

,Familiaal vermogensrecht 2024


o
= Geheel van rechtsregels dat, tijdens de relatie (huwelijk cq samenwoning) en bij de
ontbinding ervan, de vermogensrechtelijke verhoudingen regelt van de partners
(echtgenoten cq samenwoners), zowel ten opzichte van elkaar als tegenover derden
 Belangrijke hervorming bij Wet Huwelijksvermogensrecht 22 juli 2018 en bij Wet 19 januari
2022
o Huwelijksvermogensrecht: primair stelsel (art. 212-224 OBW – hierna ook BW),
secundair stelsel (Boek 2 titel 3 BW – vanaf 1 juli 2022)
 De wetgever heeft deze regels niet ingevoerd in het
huwelijksvermogensrecht, maar maken deel uit van het huwelijksrecht meer
in het algemeen, en staan daarom nog steeds in het oud burgerlijk wetboek.
o Samenwoningsvermogensrecht (art. 1475-1479 OBW)
 Nog geen zicht op wat de hervorming gaat brengen.

 Familiaal vermogensrecht in de praktijk? – HVR:




 Mag de vrouw wel deze auto verkopen?
o Van wie is de auto?
o Is de vrouw wel beschikkingsbevoegd om de auto te verkopen?
o Kan de meneer iets doen om dit te verhinderen?
o




Erfrecht (2)

 Wat?
o = Geheel van rechtsregels dat de overgang regelt van het vermogen van een persoon
bij diens overlijden naar een (of meer) andere levende perso(o)n(en)
 Een persoon heeft een vermogen zolang hij persoon is.



2

,Familiaal vermogensrecht 2024


 Belangrijke hervorming bij Wet van 31 juli 2017 (en gedeeltelijke reparatie in 2018!) en bij
Wet van 19 januari 2022
o Boek 4 BW (vanaf 1 juli 2022)
o (Enkele bijzondere wetten, zoals Verzekeringswet)

 Familiaal vermogensrecht in de praktijk? – erfrecht:




Giften (schenkingen, testamenten, bijzondere soorten giften) (3)

 Wat?
o = Een gift is een rechtshandeling onder kosteloze titel waarbij een persoon aan een
andere persoon geheel om niet een vermogens-bestanddeel verschaft.
 Giften hebben erfrechtelijke consequenties/belang.
 Instrumenten:
o Algemeen: Boek 4 titel 2 BW.
o Bijzondere soorten giften: Boek 4 titel 2 BW.

 Familiaal vermogensrecht in de praktijk? – giften




DEEL 1 – RELATIEVERMOGENSRECHT

INLEIDING

Definitie: relatievermogensrecht = het geheel van regels dat de vermogensrechtelijke verhoudingen
beheerst tussen de partners onderling en tegenover derden, zowel tijdens de relatie als bij de
ontbinding ervan


3

, Familiaal vermogensrecht 2024




“Relatie”

 Elke relatie?
o Huwelijksvermogensrecht
 Zeer goed beschermd
o Samenwoningsvermogensrecht
 Nauwelijks of niet beschermd
 Deel van de RL pleit voor billijk relatievermogensrecht. Achterliggende idee:
het huwelijksvermogensrecht is niet exclusief voorbehouden voor de
gehuwden, maar ook van toepassing moeten zijn op alle andere personenen
die een duurzame, intieme relatie onderhouden.

Vermogen

 Gaat over alles wat de partners/het koppel heeft, al had op ogenblik dat men in de relatie
stapte, of tijdens relatie heeft verworven.
 In de continentale stelsels is er een vrije duidelijke afscheiding, we hebben het alleen over de
delen van de goederen die er zijn en we kijken niet naar eventuele aanspraken op
alimentatie.
o Dat gaat niet over vermogen dat er is op ogenblik dat de relatie wordt ontbonden,
maar dat gaat over toekomstig vermogen, toekomstige inkomsten/aanspraken.
o We kunnen juridisch gezien een heel duidelijk onderscheid maken tussen wat er al is
op ogenblik beïndigen en anderzijds aanspraken die er in de toekomst nog zouden
zijn.
 Maar die alimentaire aanspraken zijn wel vermogensrechtelijke aanspraken,
dus is een artificieel onderscheid.

Drie basisvragen: “niets, Bob en muur”

 1. Wat is het juridische kader wanneer de partners geen eigen intiatief nemen?
o Vb: ze huwen, maar ze doen verder niets.
o Wat zegt dan de wet over de vermogensrechtelijke verhoudingen tussen die 2
personen.
 2. Wat kunnen we zelf doen?
o Bob de bouwer
o Kunnen we contracten sluiten waarbij we de vermogensrechtelijke verhoudingen
gaan aanpassen?
 Kunnen we dat doen?
 Wanneer kunnen we dat doen?
 Wat kunnen we daar dan allemaal in af strepen?
 3. Zijn er zaken waar we niet mogen over contracteren?
o Zijn er obstakels? Zijn er regels van dwingend recht of openbare orde waar we in
contracten niet mogen van afwijken?




4