Methoden en technieken
Inhoudsopgave
Table of Contents
Examenvraag:.........................................................................................................................................3
Stappenplan:..........................................................................................................................................3
Stap 1. Aanleiding en Doelstelling......................................................................................................3
Generieke fasen van De Ridder..........................................................................................................3
Fase 1: Probleemanalyse: definiëren en analyseren.......................................................................3
Participatietools:.............................................................................................................4
Q-methodologie..........................................................................................................4
Delphi methode..........................................................................................................5
Modellen: Analytische basis voor systeemkennis. Vnl. via conceptueel modelleren ....6
Conceptueel modelleren.............................................................................................6
Scenario-analyse:............................................................................................................7
Fase 2: Opties voor oplossingen zoeken.........................................................................................9
Scenario-analyse: Visievorming, doelstelling en opties bepalen....................................9
Participatietools: Ondersteunen van visievorming, scenario building.........................11
Delphi-methode........................................................................................................11
Q-methodologie........................................................................................................12
Accounting tools / indicatorensets / modellen:............................................................13
Multicriteria analyse: Definiëren van criteria...............................................................13
Fase3: Analyse..............................................................................................................................13
Accounting tools............................................................................................................13
Material Flow Analysis (MFA) voor fase 3.............................................................13
Life Cycle Assessment (LCA) voor fase 3...............................................................14
Kosten-Batenanalyse (CBA) voor fase 3................................................................14
Input-Output (I/O) Analyse voor fase 3.................................................................15
Indicatorensets..........................................................................................................15
Modellen...................................................................................................................17
Fase 4: Follow-up: Monitoren hoe implementatie gebeurt..........................................................22
Accounting tools:.......................................................................................................22
Overzicht van al de tools:.................................................................................................................25
Samengevat: Framework for integrated assessment.......................................................................28
1
,Niet vergeten!......................................................................................................................................29
Bespreek welke vorm van wetenschappelijke samenwerking je toepast.............................................29
Keuze tussen Vijf vormen van wetenschappelijke samenwerking:...................................................29
Bespreek welk type kennis je gebruikt.................................................................................................30
Systeemkennis..............................................................................................................................31
Doelkennis....................................................................................................................................31
Transformatie kennis....................................................................................................................31
Bespreek welke epistemologie je toepast en waarom.........................................................................31
Wat is kennis?...................................................................................................................................31
Wie heeft kennis?.............................................................................................................................32
Validiteit...........................................................................................................................................33
Bespreek hoe je systeemdenken toepast.............................................................................................33
Bespreek hoe je tacit knowledge toepast.............................................................................................36
Bespreek het research design...............................................................................................................37
Kwantitatief research design............................................................................................................37
Kwalitatief research design...............................................................................................................37
Mixed method research design........................................................................................................37
Bespreek de meerwaarde.....................................................................................................................38
2
,Examenvraag:
Maak een onderzoeksvoorstel op voor het analyseren van een voorliggend milieuprobleem
Stappenplan:
Stap 1. Aanleiding en Doelstelling
Schrijf aanleiding:
Concreet probleem of concrete kans die je wilt benutten.
Schrijf relevantie en benoem de belanghebbenden
Relevantie? Wie heeft baat bij dit onderzoek?
Schrijf de doelstellingen
Praktisch en/of kennisdoel. Wat wil je bereiken?
Stap 2. Hoofd- en deelvragen
De hoofdvraag (probleemstelling/centrale vraag) is de basis van je onderzoek. Aangezien de
hoofdvraag vrij lastig te beantwoorden is (daarom is je onderzoek relevant), splits je deze op
in een aantal deelvragen die makkelijker te beantwoorden zijn
Een goede vraag is een onderzoeksvraag, geen opzoekvraag. De vraag
is dus niet goed als het antwoord eenvoudigweg is op te zoeken.
Een goede vraag bestaat uit één vraag. De vraag is niet goed als die is
samengesteld uit meerdere vragen.
Een goede vraag is een open vraag. De vraag is niet goed als het
antwoord simpelweg ‘ja’ of ‘nee’ is.
Een goede vraag is duidelijk geformuleerd. De vraag is niet goed als
een ander er vragen bij moet stellen ter verduidelijking
Stap 3. Onderzoeksmethode
Met bovenstaande stappen maak je helder wat je wilt onderzoeken, maar dan ben je er nog
niet. Je zult ook duidelijk moeten maken hoe je dat gaat onderzoeken, dus met welke
onderzoeksmethode.
Vaak best per deelvraag Onderzoeksfases, onderzoeksdesign, concrete tools (uit
toolgroepen)
Generieke fasen van De Ridder
Fase 1: Probleemanalyse: definiëren en analyseren
Hoe zit probleem in elkaar? Begrijpen en kaderen
3
, Tools om dit te doen:
Participatietools:
Probleemformulering en framing, mobiliseren en integreren van kennis en visies, betrekken
van stakeholders.
(Q-method, Delphi-method)
Q-methodologie
De Q-methodologie is een hybride onderzoeksmethode die kwalitatieve en kwantitatieve
technieken combineert. Het doel is om subjectieve houdingen, meningen en percepties van
mensen over een onderwerp te identificeren en te categoriseren. Het legt niet de nadruk op
hoe vaak een mening voorkomt, maar op de diversiteit van perspectieven.
Belangrijke stappen in een Q-studie:
1. Bepalen van het onderwerp en het verzamelen van uitspraken ("concours")
Verzamel een breed scala aan uitspraken die representatief zijn voor de verschillende
perspectieven over het onderwerp. Dit kan via interviews, literatuuronderzoek of
andere bronnen.
2. Selectie van een Q-sample (hanteerbare set van uitspraken)
Reduceer de verzamelde uitspraken tot een overzichtelijke set (meestal 30-60
uitspraken). Zorg dat deze een goede afspiegeling vormen van de diversiteit aan
meningen.
3. Selecteren van deelnemers (P-set)
Kies een diverse groep deelnemers die waarschijnlijk uiteenlopende perspectieven
hebben. Het aantal hoeft niet groot te zijn; 20-50 deelnemers is vaak voldoende.
4. Q-sorteren
Deelnemers rangschikken de uitspraken volgens hun mening, bijvoorbeeld van
"helemaal mee eens" tot "helemaal mee oneens". Dit gebeurt vaak in de vorm van
een quasi-normale verdeling, wat hen dwingt om prioriteiten te stellen.
5. Analyse van de resultaten
Gebruik factoranalyse om patronen in de Q-sorts te identificeren. Dit helpt om
groepen mensen met vergelijkbare perspectieven te onderscheiden (de "factoren").
6. Interpretatie van de factoren
Combineer de statistische gegevens met de kwalitatieve toelichtingen van de
deelnemers om een diepgaand begrip te krijgen van de verschillende perspectieven.
7. Terugkoppeling en discussie
Deel de resultaten met de deelnemers om overeenkomsten en verschillen in
perspectieven te bespreken, wat kan bijdragen aan een gezamenlijk begrip van het
probleem.
4
Inhoudsopgave
Table of Contents
Examenvraag:.........................................................................................................................................3
Stappenplan:..........................................................................................................................................3
Stap 1. Aanleiding en Doelstelling......................................................................................................3
Generieke fasen van De Ridder..........................................................................................................3
Fase 1: Probleemanalyse: definiëren en analyseren.......................................................................3
Participatietools:.............................................................................................................4
Q-methodologie..........................................................................................................4
Delphi methode..........................................................................................................5
Modellen: Analytische basis voor systeemkennis. Vnl. via conceptueel modelleren ....6
Conceptueel modelleren.............................................................................................6
Scenario-analyse:............................................................................................................7
Fase 2: Opties voor oplossingen zoeken.........................................................................................9
Scenario-analyse: Visievorming, doelstelling en opties bepalen....................................9
Participatietools: Ondersteunen van visievorming, scenario building.........................11
Delphi-methode........................................................................................................11
Q-methodologie........................................................................................................12
Accounting tools / indicatorensets / modellen:............................................................13
Multicriteria analyse: Definiëren van criteria...............................................................13
Fase3: Analyse..............................................................................................................................13
Accounting tools............................................................................................................13
Material Flow Analysis (MFA) voor fase 3.............................................................13
Life Cycle Assessment (LCA) voor fase 3...............................................................14
Kosten-Batenanalyse (CBA) voor fase 3................................................................14
Input-Output (I/O) Analyse voor fase 3.................................................................15
Indicatorensets..........................................................................................................15
Modellen...................................................................................................................17
Fase 4: Follow-up: Monitoren hoe implementatie gebeurt..........................................................22
Accounting tools:.......................................................................................................22
Overzicht van al de tools:.................................................................................................................25
Samengevat: Framework for integrated assessment.......................................................................28
1
,Niet vergeten!......................................................................................................................................29
Bespreek welke vorm van wetenschappelijke samenwerking je toepast.............................................29
Keuze tussen Vijf vormen van wetenschappelijke samenwerking:...................................................29
Bespreek welk type kennis je gebruikt.................................................................................................30
Systeemkennis..............................................................................................................................31
Doelkennis....................................................................................................................................31
Transformatie kennis....................................................................................................................31
Bespreek welke epistemologie je toepast en waarom.........................................................................31
Wat is kennis?...................................................................................................................................31
Wie heeft kennis?.............................................................................................................................32
Validiteit...........................................................................................................................................33
Bespreek hoe je systeemdenken toepast.............................................................................................33
Bespreek hoe je tacit knowledge toepast.............................................................................................36
Bespreek het research design...............................................................................................................37
Kwantitatief research design............................................................................................................37
Kwalitatief research design...............................................................................................................37
Mixed method research design........................................................................................................37
Bespreek de meerwaarde.....................................................................................................................38
2
,Examenvraag:
Maak een onderzoeksvoorstel op voor het analyseren van een voorliggend milieuprobleem
Stappenplan:
Stap 1. Aanleiding en Doelstelling
Schrijf aanleiding:
Concreet probleem of concrete kans die je wilt benutten.
Schrijf relevantie en benoem de belanghebbenden
Relevantie? Wie heeft baat bij dit onderzoek?
Schrijf de doelstellingen
Praktisch en/of kennisdoel. Wat wil je bereiken?
Stap 2. Hoofd- en deelvragen
De hoofdvraag (probleemstelling/centrale vraag) is de basis van je onderzoek. Aangezien de
hoofdvraag vrij lastig te beantwoorden is (daarom is je onderzoek relevant), splits je deze op
in een aantal deelvragen die makkelijker te beantwoorden zijn
Een goede vraag is een onderzoeksvraag, geen opzoekvraag. De vraag
is dus niet goed als het antwoord eenvoudigweg is op te zoeken.
Een goede vraag bestaat uit één vraag. De vraag is niet goed als die is
samengesteld uit meerdere vragen.
Een goede vraag is een open vraag. De vraag is niet goed als het
antwoord simpelweg ‘ja’ of ‘nee’ is.
Een goede vraag is duidelijk geformuleerd. De vraag is niet goed als
een ander er vragen bij moet stellen ter verduidelijking
Stap 3. Onderzoeksmethode
Met bovenstaande stappen maak je helder wat je wilt onderzoeken, maar dan ben je er nog
niet. Je zult ook duidelijk moeten maken hoe je dat gaat onderzoeken, dus met welke
onderzoeksmethode.
Vaak best per deelvraag Onderzoeksfases, onderzoeksdesign, concrete tools (uit
toolgroepen)
Generieke fasen van De Ridder
Fase 1: Probleemanalyse: definiëren en analyseren
Hoe zit probleem in elkaar? Begrijpen en kaderen
3
, Tools om dit te doen:
Participatietools:
Probleemformulering en framing, mobiliseren en integreren van kennis en visies, betrekken
van stakeholders.
(Q-method, Delphi-method)
Q-methodologie
De Q-methodologie is een hybride onderzoeksmethode die kwalitatieve en kwantitatieve
technieken combineert. Het doel is om subjectieve houdingen, meningen en percepties van
mensen over een onderwerp te identificeren en te categoriseren. Het legt niet de nadruk op
hoe vaak een mening voorkomt, maar op de diversiteit van perspectieven.
Belangrijke stappen in een Q-studie:
1. Bepalen van het onderwerp en het verzamelen van uitspraken ("concours")
Verzamel een breed scala aan uitspraken die representatief zijn voor de verschillende
perspectieven over het onderwerp. Dit kan via interviews, literatuuronderzoek of
andere bronnen.
2. Selectie van een Q-sample (hanteerbare set van uitspraken)
Reduceer de verzamelde uitspraken tot een overzichtelijke set (meestal 30-60
uitspraken). Zorg dat deze een goede afspiegeling vormen van de diversiteit aan
meningen.
3. Selecteren van deelnemers (P-set)
Kies een diverse groep deelnemers die waarschijnlijk uiteenlopende perspectieven
hebben. Het aantal hoeft niet groot te zijn; 20-50 deelnemers is vaak voldoende.
4. Q-sorteren
Deelnemers rangschikken de uitspraken volgens hun mening, bijvoorbeeld van
"helemaal mee eens" tot "helemaal mee oneens". Dit gebeurt vaak in de vorm van
een quasi-normale verdeling, wat hen dwingt om prioriteiten te stellen.
5. Analyse van de resultaten
Gebruik factoranalyse om patronen in de Q-sorts te identificeren. Dit helpt om
groepen mensen met vergelijkbare perspectieven te onderscheiden (de "factoren").
6. Interpretatie van de factoren
Combineer de statistische gegevens met de kwalitatieve toelichtingen van de
deelnemers om een diepgaand begrip te krijgen van de verschillende perspectieven.
7. Terugkoppeling en discussie
Deel de resultaten met de deelnemers om overeenkomsten en verschillen in
perspectieven te bespreken, wat kan bijdragen aan een gezamenlijk begrip van het
probleem.
4
