Samenvatting Staats- & Administratief Recht
1. De kwalificatie als bestuur
Bestuursrecht = administratief recht
geheel van geschreven en ongeschreven rechtsregels van de werking
van het bestuur.
- Bestuursorgaan ≠ bestuur instelling
o Orgaan = regeringen
o Instelling = De Lijn, NMBS, Bpost, onderwijsinstellingen, …
- Bestuur ≠ alleen uitvoerende macht
- Raad van State controleert uitvoerende macht
- Grondwettelijk Hof controleert wetgevende macht
Raad Van State Grondwettelijk Hof
Bevoegdh Administratieve beslissingen Wetten, decreten & ordonnanties
eid
Objectief Vernietiging van eenzijdige Vernietiging van wetten, decreten &
contentie administratieve rechtshandelingen ordonnanties binnen de 6 maanden na
ux binnen de 60 dagen na publicatie in publicatie in het BS.
het BS.
= Naleving van de Grondwet
=Naleving van administratief recht
Vb. een wet schendt de Grondwet
Vb. beroep tegen een vergunning
omdat het in strijd is met
stedenbouwkundige voorschriften.
(binnen 60 dagen vernietiging vragen)
Subjectie Buiten toepassing laten van Buiten toepassing laten van de strijdige
f algemene, provinciale of plaatselijke wetgevende norm.
contentie besluiten & verordeningen.
ux
= Bescherming van persoonlijke = Bescherming van persoonlijke
rechten grondrechten.
Vb. in beroep gaan omdat je onterecht Vb. discriminatie voor zelfstandigen in
bent ontslagen. (vragen dat nieuwe belastingwet.
beslissing van gemeente blijft
bestaan, maar niet op mij wordt
toegepast.)
- Bij casus: eerst verschil maken tussen Residuaire- of voorbehouden
bevoegdheid
o Residuaire = in de wet niet expliciet toegewezen aan een specifieke
overheid
Vb. ruimtevaartbeleid wordt nergens expliciet aan bepaald
overheidsniveau toegewezen dus valt onder bevoegdheid
van federale overheid.
, o Voorbehouden bevoegdheid = expliciet door de Grondwet
toegewezen aan specifiek bestuursniveau.
Vb. onderwijs is een bevoegdheid voor de Vlaamse &
Franstalige Gemeenschappen.
- Bekrachtiging:
o Residuaire: moet NIET bekrachtigd worden, enkel als de wet dat
schrijft
Doe je het niet: blijft KB bestaan
Doe je dat wel: KB wordt wet
o Voorbehouden: MOET bekrachtigd worden, binnen redelijke termijn.
Doe je het niet: KB’s verdwijnen met retroactieve werking
Doe je het wel: KB wordt wet (stijgt in hiërarchie)
De Administratieve overheid
Negatieve & positieve (4) criteria
- Negatieve Criteria (=uitsluitingscriteria)
o Wetgevende macht
Nee, uitgezonderd art. 14 RVS-wet
Overheidsopdrachten
Personeelsaangelegenheden
Aanwerving, aanwijzing & benoeming in een openbaar ambt
Tuchtsancties
o Rechterlijke macht
Nee, uitgezonderd art. 14 RVS-wet
Overheidsopdrachten
Personeelsaangelegenheden
Aanwerving, aanwijzing & benoeming in een openbaar ambt
Tuchtsancties
o Uitvoerende macht
Niet alle instellingen die tot uitvoerende macht behoren zijn
administratieve overheden.
- 4 Positieve criteria
o Organieke criteria
Oprichting of erkenning (4 voorwaarden)
Toezicht (2 vormen)
o Functionele criteria
Taken van algemeen belang of openbare dienst (2
aanknopingspunten)
Gezagscriterium (= functionaliteits- of handelingscriterium)
Organieke Criteria – Oprichting of Erkenning
, 1. Administratieve overheid = instelling die door federale overheid,
overheid van gewesten & gemeenschappen, provincies en/of
gemeenten wordt opgericht of erkend.
2. Instelling publiekrechtelijke oorsprong = oprichting, privaatrechtelijke
oorsprong = erkenning (privaat/publiekrechtelijk = irrelevant)
3. Oprichting MOET gebeuren bij een wettelijke norm in formele zin (=
norm aangenomen door wetgevende macht volgens procedure uit de
grondwet)
4. Kan zowel een natuurlijk- als rechtspersoon zijn.
Organieke criteria – het toezicht
2 mogelijke vormen:
1. Toezich sensu lato (= in ruime zin)
o De oprichtende overheid beheerst de overgrote werking van de
administratieve overheid. = heel ruim toezicht
o Het is onmogelijk dat deze overheid zichzelf kan ontbinden.
o Voorbeeld: Bpost, Proximus, NMBS
2. Toezicht sensu stricto (=in enge zin)
o Oprichtende overheid oefent toezicht uit op de rechtmatigheid van
derde bindende beslissingen.
o Voorbeelden:
Toezicht door regeringscommissaris
Opleggen van subsidievoorwaarden (stellen bindende eisen in
ruil voor financiering)
Voorrecht om organen van administratieve overheid zelf
samen te stellen (om zo direct controle te hebben op de
samenstelling)
AP Hogeschool (regeringscommissaris struikelt over feit dat
leerkracht geen C1 heeft, ookal heeft hij 25 jaar relevante
beroepservaring)
Functionele criteria – taken van algemeen belang of openbare dienst
- Organieke openbare dienst = overheidsdienst die één of meer taken van
algemeen belang verzorgt
o Vb. gemeentehuis, politie, brandweer
- Functionele openbare dienst = één bepaalde taak van algemeen belang
o Vb. vuilkar, onderwijs, openbaar vervoer
- Openbare orde = essentiële belangen van de staat
, Taken van algemeen belang = verzamelterm
o Evolueert in tijd & ruimte: kijk naar gelijkheid man-vrouw 30 jaar
geleden
Aanknopingspunten:
1. Beperkingen aan relatieve grondrechten (art. 19,22,26,27 GW)
2. Europese diensten van algemeen belang
o 3 categorieën:
- DAEB = diensten van algemeen economisch belang
o Vb. Een publieke omroep & openbaar vervoer
- NEDAB = niet-economische diensten van algemeen belang
o Vb. vergunningen & publieke drinkwatervoorziening
- SDAB = sociale diensten van algemeen belang
o Vb. noden voor zwakke gebruikers, economisch beleid in verband
brengen met werkloosheidsstrategieën.
Functionele criteria – gezagscriterium (= functionaliteits- en
handelingscriterium)
- Vermogen van overheid om een eenzijdige rechtshandeling met een direct
uitvoerbaar karakter te kunnen nemen.
- Niet alle bestuurshandelingen vallen onder gezagscriterium:
- 2 soorten bestuurshandelingen:
o Reglementaire bestuurshandeling ≠ individuele bestuurshandeling
Reglementaire: heeft algemene draagwijdte, rechtgevolgen
kunnen onbeperkt worden toegepast
Individuele: heeft individuele draagwijdte, rechtsgevolgen
kunnen één maal worden toegepast.
o De individuele kan de reglementaire niet wijzigen
o Een reglementaire moet voorafgaan worden voorgelegd bij Raad van
State voor advies.
- 2 soorten bevoegdheden:
o Gebonden bevoegdheid
Verwijst naar legaliteit van beslissingen aan welke
voorwaarden een bestuurshandeling moet voldoen (ment
moet niet motiveren)
Vb. welk orgaan binnen overheid is bevoegd om te beslissen, binnen
welke termijn moet er beslist worden, ….
Het is A of het is B, je moet master hebben voor bepaald beroep, je hebt
het of je hebt het niet = soort van checklist, dat rechter kan controleren
1. De kwalificatie als bestuur
Bestuursrecht = administratief recht
geheel van geschreven en ongeschreven rechtsregels van de werking
van het bestuur.
- Bestuursorgaan ≠ bestuur instelling
o Orgaan = regeringen
o Instelling = De Lijn, NMBS, Bpost, onderwijsinstellingen, …
- Bestuur ≠ alleen uitvoerende macht
- Raad van State controleert uitvoerende macht
- Grondwettelijk Hof controleert wetgevende macht
Raad Van State Grondwettelijk Hof
Bevoegdh Administratieve beslissingen Wetten, decreten & ordonnanties
eid
Objectief Vernietiging van eenzijdige Vernietiging van wetten, decreten &
contentie administratieve rechtshandelingen ordonnanties binnen de 6 maanden na
ux binnen de 60 dagen na publicatie in publicatie in het BS.
het BS.
= Naleving van de Grondwet
=Naleving van administratief recht
Vb. een wet schendt de Grondwet
Vb. beroep tegen een vergunning
omdat het in strijd is met
stedenbouwkundige voorschriften.
(binnen 60 dagen vernietiging vragen)
Subjectie Buiten toepassing laten van Buiten toepassing laten van de strijdige
f algemene, provinciale of plaatselijke wetgevende norm.
contentie besluiten & verordeningen.
ux
= Bescherming van persoonlijke = Bescherming van persoonlijke
rechten grondrechten.
Vb. in beroep gaan omdat je onterecht Vb. discriminatie voor zelfstandigen in
bent ontslagen. (vragen dat nieuwe belastingwet.
beslissing van gemeente blijft
bestaan, maar niet op mij wordt
toegepast.)
- Bij casus: eerst verschil maken tussen Residuaire- of voorbehouden
bevoegdheid
o Residuaire = in de wet niet expliciet toegewezen aan een specifieke
overheid
Vb. ruimtevaartbeleid wordt nergens expliciet aan bepaald
overheidsniveau toegewezen dus valt onder bevoegdheid
van federale overheid.
, o Voorbehouden bevoegdheid = expliciet door de Grondwet
toegewezen aan specifiek bestuursniveau.
Vb. onderwijs is een bevoegdheid voor de Vlaamse &
Franstalige Gemeenschappen.
- Bekrachtiging:
o Residuaire: moet NIET bekrachtigd worden, enkel als de wet dat
schrijft
Doe je het niet: blijft KB bestaan
Doe je dat wel: KB wordt wet
o Voorbehouden: MOET bekrachtigd worden, binnen redelijke termijn.
Doe je het niet: KB’s verdwijnen met retroactieve werking
Doe je het wel: KB wordt wet (stijgt in hiërarchie)
De Administratieve overheid
Negatieve & positieve (4) criteria
- Negatieve Criteria (=uitsluitingscriteria)
o Wetgevende macht
Nee, uitgezonderd art. 14 RVS-wet
Overheidsopdrachten
Personeelsaangelegenheden
Aanwerving, aanwijzing & benoeming in een openbaar ambt
Tuchtsancties
o Rechterlijke macht
Nee, uitgezonderd art. 14 RVS-wet
Overheidsopdrachten
Personeelsaangelegenheden
Aanwerving, aanwijzing & benoeming in een openbaar ambt
Tuchtsancties
o Uitvoerende macht
Niet alle instellingen die tot uitvoerende macht behoren zijn
administratieve overheden.
- 4 Positieve criteria
o Organieke criteria
Oprichting of erkenning (4 voorwaarden)
Toezicht (2 vormen)
o Functionele criteria
Taken van algemeen belang of openbare dienst (2
aanknopingspunten)
Gezagscriterium (= functionaliteits- of handelingscriterium)
Organieke Criteria – Oprichting of Erkenning
, 1. Administratieve overheid = instelling die door federale overheid,
overheid van gewesten & gemeenschappen, provincies en/of
gemeenten wordt opgericht of erkend.
2. Instelling publiekrechtelijke oorsprong = oprichting, privaatrechtelijke
oorsprong = erkenning (privaat/publiekrechtelijk = irrelevant)
3. Oprichting MOET gebeuren bij een wettelijke norm in formele zin (=
norm aangenomen door wetgevende macht volgens procedure uit de
grondwet)
4. Kan zowel een natuurlijk- als rechtspersoon zijn.
Organieke criteria – het toezicht
2 mogelijke vormen:
1. Toezich sensu lato (= in ruime zin)
o De oprichtende overheid beheerst de overgrote werking van de
administratieve overheid. = heel ruim toezicht
o Het is onmogelijk dat deze overheid zichzelf kan ontbinden.
o Voorbeeld: Bpost, Proximus, NMBS
2. Toezicht sensu stricto (=in enge zin)
o Oprichtende overheid oefent toezicht uit op de rechtmatigheid van
derde bindende beslissingen.
o Voorbeelden:
Toezicht door regeringscommissaris
Opleggen van subsidievoorwaarden (stellen bindende eisen in
ruil voor financiering)
Voorrecht om organen van administratieve overheid zelf
samen te stellen (om zo direct controle te hebben op de
samenstelling)
AP Hogeschool (regeringscommissaris struikelt over feit dat
leerkracht geen C1 heeft, ookal heeft hij 25 jaar relevante
beroepservaring)
Functionele criteria – taken van algemeen belang of openbare dienst
- Organieke openbare dienst = overheidsdienst die één of meer taken van
algemeen belang verzorgt
o Vb. gemeentehuis, politie, brandweer
- Functionele openbare dienst = één bepaalde taak van algemeen belang
o Vb. vuilkar, onderwijs, openbaar vervoer
- Openbare orde = essentiële belangen van de staat
, Taken van algemeen belang = verzamelterm
o Evolueert in tijd & ruimte: kijk naar gelijkheid man-vrouw 30 jaar
geleden
Aanknopingspunten:
1. Beperkingen aan relatieve grondrechten (art. 19,22,26,27 GW)
2. Europese diensten van algemeen belang
o 3 categorieën:
- DAEB = diensten van algemeen economisch belang
o Vb. Een publieke omroep & openbaar vervoer
- NEDAB = niet-economische diensten van algemeen belang
o Vb. vergunningen & publieke drinkwatervoorziening
- SDAB = sociale diensten van algemeen belang
o Vb. noden voor zwakke gebruikers, economisch beleid in verband
brengen met werkloosheidsstrategieën.
Functionele criteria – gezagscriterium (= functionaliteits- en
handelingscriterium)
- Vermogen van overheid om een eenzijdige rechtshandeling met een direct
uitvoerbaar karakter te kunnen nemen.
- Niet alle bestuurshandelingen vallen onder gezagscriterium:
- 2 soorten bestuurshandelingen:
o Reglementaire bestuurshandeling ≠ individuele bestuurshandeling
Reglementaire: heeft algemene draagwijdte, rechtgevolgen
kunnen onbeperkt worden toegepast
Individuele: heeft individuele draagwijdte, rechtsgevolgen
kunnen één maal worden toegepast.
o De individuele kan de reglementaire niet wijzigen
o Een reglementaire moet voorafgaan worden voorgelegd bij Raad van
State voor advies.
- 2 soorten bevoegdheden:
o Gebonden bevoegdheid
Verwijst naar legaliteit van beslissingen aan welke
voorwaarden een bestuurshandeling moet voldoen (ment
moet niet motiveren)
Vb. welk orgaan binnen overheid is bevoegd om te beslissen, binnen
welke termijn moet er beslist worden, ….
Het is A of het is B, je moet master hebben voor bepaald beroep, je hebt
het of je hebt het niet = soort van checklist, dat rechter kan controleren
