Les 1.1
DEEL 1: BASISBEGRIPPEN VAN KOSTPRIJSCALCULATIE
H1 DE TECHNIEK VAN KOSTPRIJSCALCULATIE
1 INLEIDING
hoofddoel Verschaffing van informatie over kosten en
winst aan managers
2 PROBLEEMSTELLING BIJ KOSTENCALCULATIE UITGANGSVOORBEELD
Directe arbeider vs indirecte arbeider - Directe arbeider: hij werkt effectief aan
het product
- Indirecte arbeider: hij heeft geen band
met de producten
- Vb. onderhouder van machines
werkingskosten Afschrijvingen meubilair, computers,
kantoorbenodigdheden
3 BEGRIP KOSTPRIJS
3.1 DEFINITIE VAN HET BEGRIP ‘KOSTPRIJS’
Kostprijs = De som van de kosten nodig voor het realiseren
van een bepaalde prestatie. Waarbij we kosten
definiëren als de in geldwaarde uitgedrukte
offers van de ingezette productiemiddelen
Op welke vragen moeten we dus kunnen - Wat is de inhoud van de prestatie?
antwoorden - Welke kostensoorten zijn nodig voor
deze prestatie?
- Hoe bepalen we de waarden van de
kosten?
3.2 BEPALING VAN DE PRESTATIE
Prestatie = Kostenobject
- Product
- Dienst
- Productgroep
- Arbeidsduur
- …
Fabricagekostprijs <-> verkoopkostprijs Fabricagekostprijs
- Alle kosten totaliseren vb.
productieonderneming,
handelsonderneming
De kosten totdat het product afgewerkt
klaarstaat in magazijn
Verkoopkostprijs
- = fabricagekostprijs + kosten nodig om
verkoop te realiseren (vb. reclame)
1
,3.3 BEPALING VAN DE KOSTENSOORTEN
A onderscheid tussen kosten en uitgaven
Zijn kosten gelijk aan uitgaven Kosten = de offers die in het productieproces
gemaakt worden om tot de prestatie te komen
Uitgaven = heeft te maken met liquide middelen
cashflow Kasopbrengsten - kaskosten
Saldo liquide middelen Ontvangsten - uitgaven
winst Opbrengsten - kosten
Niet-kaskosten = kosten die geen uitgaven zijn
- Afschrijvingen
- Waardeverminderingen
- Voorzieningen
- Materiaalverbruik uit een aanwezige
beginvoorraad
kaskosten = kosten die ook uitgaven zijn
- Personeelskosten
- Onmiddellijk verbruikte diensten en
diverse goederen (benzine,
kantoormateriaal, water, elektriciteit …)
Uitgaven die geen kosten zijn - Aflossing van een lening
- Betaling van een schuld aan een
leverancier
- Betaling van de aankoop van een
gebouw, machine
Niet-kasopbrengsten = opbrengsten die geen ontvangsten zijn
- Verkoop op krediet
- Voorraadstijging gereed product,
goederen in bewerking, bestelling in
uitvoering
kasopbrengsten Opbrengsten die ook ontvangsten zijn
- Contante verkoop
Ontvangsten die geen opbrengsten zijn - Ontvangst van een geleend bedrag
(schuld aangaan)
- Betaling door een klant
- Ontvangen van nieuwe inbreng in
contanten
B samenstellende elementen van de kostprijs
Wat zijn de samenstellende elementen van de - Productiekosten
kostprijs - Beheerskosten
- verkoopkosten
Fabricage kostprijs = Productiekost + deel beheerskosten
2
,3.4 WAARDERING VAN DE KOSTEN
A werkelijke versus toelaatbare kosten
kostprijs Totaal van de kosten voor het realiseren van een
prestatie
kosten In geldwaarde uitgedrukte offers
3
, B kostprijscalculatie op basis van de werkelijke kosten (historische kostprijscalculatie)
Historische kostprijscalculatie = werkelijk geregistreerde kosten tijdens een
bepaalde periode
= nagecalculeerde kostprijs
Dit is geen goed idee
Omdat er bijzondere dingen kunnen
gebeuren vb. ziekte, pandemie, late
levering …
C kostprijscalculatie op basis van de toelaatbare kosten (standaardkostprijscalculatie)
Standaardkostprijscalculatie - Vermijdbare kosten worden niet
opgenomen
- Normatieve of standaardkosten =
toelaatbare niet-vermijdbare kosten bij
normale bezettingsgraad
≠ gebudgetteerde kostprijs
Geen beleidsbeslissingen op basis van
irrationeel en ondoelmatig gebruik van
productiemiddelen.
Standaarden bepalen op basis van
technisch onderzoek of ervaring. +
toekomstgericht
D aanschaffingswaarde of vervangingswaarde
aanschaffingswaarde = verleden
De prijs is dus al verandert
vervangingswaarde = heden
= prijs waartegen vervanging van de gebruikte
productiemiddelen op moment van
kostprijsbepaling mogelijk is
4 VASTE EN VARIABELE KOSTEN
4.1 DEFINITIES
aantal Kostprijs/stuk Totaal Niet alle kosten variëren evenredig met het
10 000 1 342,77 EUR 13 427 700 EUR aantal stuks (variabele kosten)
11 000 1 342,77 EUR 14 770 470 EUR
Waarom is dit niet goed
Variabele kosten = kosten afhankelijk van bedrijfsdrukte
Vb. motor, lonen
Vaste kosten = kosten blijven in totaliteit constant bij
gewijzigd productievolume
Vb. huur, afschrijvingen, beheerskosten
verkoopsafdeling
Semi-variabel of semi-vast = gemengd karakter
Vb. Energiekost, vaste aansluiting + variabel
gebruik
4.2 GRAFISCHE VOORSTELLING
4
DEEL 1: BASISBEGRIPPEN VAN KOSTPRIJSCALCULATIE
H1 DE TECHNIEK VAN KOSTPRIJSCALCULATIE
1 INLEIDING
hoofddoel Verschaffing van informatie over kosten en
winst aan managers
2 PROBLEEMSTELLING BIJ KOSTENCALCULATIE UITGANGSVOORBEELD
Directe arbeider vs indirecte arbeider - Directe arbeider: hij werkt effectief aan
het product
- Indirecte arbeider: hij heeft geen band
met de producten
- Vb. onderhouder van machines
werkingskosten Afschrijvingen meubilair, computers,
kantoorbenodigdheden
3 BEGRIP KOSTPRIJS
3.1 DEFINITIE VAN HET BEGRIP ‘KOSTPRIJS’
Kostprijs = De som van de kosten nodig voor het realiseren
van een bepaalde prestatie. Waarbij we kosten
definiëren als de in geldwaarde uitgedrukte
offers van de ingezette productiemiddelen
Op welke vragen moeten we dus kunnen - Wat is de inhoud van de prestatie?
antwoorden - Welke kostensoorten zijn nodig voor
deze prestatie?
- Hoe bepalen we de waarden van de
kosten?
3.2 BEPALING VAN DE PRESTATIE
Prestatie = Kostenobject
- Product
- Dienst
- Productgroep
- Arbeidsduur
- …
Fabricagekostprijs <-> verkoopkostprijs Fabricagekostprijs
- Alle kosten totaliseren vb.
productieonderneming,
handelsonderneming
De kosten totdat het product afgewerkt
klaarstaat in magazijn
Verkoopkostprijs
- = fabricagekostprijs + kosten nodig om
verkoop te realiseren (vb. reclame)
1
,3.3 BEPALING VAN DE KOSTENSOORTEN
A onderscheid tussen kosten en uitgaven
Zijn kosten gelijk aan uitgaven Kosten = de offers die in het productieproces
gemaakt worden om tot de prestatie te komen
Uitgaven = heeft te maken met liquide middelen
cashflow Kasopbrengsten - kaskosten
Saldo liquide middelen Ontvangsten - uitgaven
winst Opbrengsten - kosten
Niet-kaskosten = kosten die geen uitgaven zijn
- Afschrijvingen
- Waardeverminderingen
- Voorzieningen
- Materiaalverbruik uit een aanwezige
beginvoorraad
kaskosten = kosten die ook uitgaven zijn
- Personeelskosten
- Onmiddellijk verbruikte diensten en
diverse goederen (benzine,
kantoormateriaal, water, elektriciteit …)
Uitgaven die geen kosten zijn - Aflossing van een lening
- Betaling van een schuld aan een
leverancier
- Betaling van de aankoop van een
gebouw, machine
Niet-kasopbrengsten = opbrengsten die geen ontvangsten zijn
- Verkoop op krediet
- Voorraadstijging gereed product,
goederen in bewerking, bestelling in
uitvoering
kasopbrengsten Opbrengsten die ook ontvangsten zijn
- Contante verkoop
Ontvangsten die geen opbrengsten zijn - Ontvangst van een geleend bedrag
(schuld aangaan)
- Betaling door een klant
- Ontvangen van nieuwe inbreng in
contanten
B samenstellende elementen van de kostprijs
Wat zijn de samenstellende elementen van de - Productiekosten
kostprijs - Beheerskosten
- verkoopkosten
Fabricage kostprijs = Productiekost + deel beheerskosten
2
,3.4 WAARDERING VAN DE KOSTEN
A werkelijke versus toelaatbare kosten
kostprijs Totaal van de kosten voor het realiseren van een
prestatie
kosten In geldwaarde uitgedrukte offers
3
, B kostprijscalculatie op basis van de werkelijke kosten (historische kostprijscalculatie)
Historische kostprijscalculatie = werkelijk geregistreerde kosten tijdens een
bepaalde periode
= nagecalculeerde kostprijs
Dit is geen goed idee
Omdat er bijzondere dingen kunnen
gebeuren vb. ziekte, pandemie, late
levering …
C kostprijscalculatie op basis van de toelaatbare kosten (standaardkostprijscalculatie)
Standaardkostprijscalculatie - Vermijdbare kosten worden niet
opgenomen
- Normatieve of standaardkosten =
toelaatbare niet-vermijdbare kosten bij
normale bezettingsgraad
≠ gebudgetteerde kostprijs
Geen beleidsbeslissingen op basis van
irrationeel en ondoelmatig gebruik van
productiemiddelen.
Standaarden bepalen op basis van
technisch onderzoek of ervaring. +
toekomstgericht
D aanschaffingswaarde of vervangingswaarde
aanschaffingswaarde = verleden
De prijs is dus al verandert
vervangingswaarde = heden
= prijs waartegen vervanging van de gebruikte
productiemiddelen op moment van
kostprijsbepaling mogelijk is
4 VASTE EN VARIABELE KOSTEN
4.1 DEFINITIES
aantal Kostprijs/stuk Totaal Niet alle kosten variëren evenredig met het
10 000 1 342,77 EUR 13 427 700 EUR aantal stuks (variabele kosten)
11 000 1 342,77 EUR 14 770 470 EUR
Waarom is dit niet goed
Variabele kosten = kosten afhankelijk van bedrijfsdrukte
Vb. motor, lonen
Vaste kosten = kosten blijven in totaliteit constant bij
gewijzigd productievolume
Vb. huur, afschrijvingen, beheerskosten
verkoopsafdeling
Semi-variabel of semi-vast = gemengd karakter
Vb. Energiekost, vaste aansluiting + variabel
gebruik
4.2 GRAFISCHE VOORSTELLING
4
