SAMENVATTING PENOLOGIE
Keuzevak master rechten (en criminologie)
Gedoceerd door Louis Favril
, Les 1: Inleiding + bestraffingsmethoden (Favril)
Waarom straffen
1.1. Straffen: een aloude en alledaagse praktijk
Penologie gaat over de leer van het straffen.
De straf moet evenredig, zinvol, onmiddellijk gebeuren, consequent en aangepast
zijn aan de persoon.
→ Basisprincipes opvoedkundige principes van het straffen.
→ In hoeverre komen de opvoedkundige principes terug in het strafrecht?
• Het alledaagse straffen vertoont zekere gelijkenissen met straffen in de
strafrechtsbedeling
• Maar óók grote verschillen
o Wettelijk apparaat
o Gebruik van dwang
o Bureaucratisch proces
o Gespecialiseerd personeel
1.2. Definitie(s) van een straf
• Straf = “…een leed door de wet bepaald en door de rechterlijke macht
opgelegd als een sanctie wegens een gepleegd misdrijf” (Hof van Cassatie,
1924)
• “Punishment is ... the legal process whereby violators of the criminal law are
condemned and sanctioned in accordance with specified legal categories
and procedures” (Garland, 1990, p. 17)
• “Punishment ... is punishment for crime, imposed by the judiciary in accordance
with penal law, and administered by penal institutions such as prisons and the
probation service” (Hudson, 2002, p. 234)
1.3. Kenmerken van een straf
De zeven kenmerken van de straf (Walker 1991)
• Er wordt ‘iets’ toegebracht aan een ander persoon, waarvan
verondersteld wordt dat het onaangenaam is
• Het toebrengen van de straf is intentioneel (= het is de bedoeling) en
gebeurt om een bepaalde reden
• Degenen die de straf opleggen hebben daartoe het recht (= legitiem, het is
gerechtvaardigd)
, • De straf wordt opgelegd ter gelegenheid van een daad of een omissie, die
een overtreding van een wet, een regel of een gewoonte inhoudt
• Degene die gestraft wordt heeft de inbreuk vrijwillig gepleegd
• De redenen om te straffen moeten te rechtvaardigen zijn
• Of de bestraffingsact werkelijk als straf wordt beschouwd is afhankelijk van wat
de bestraffer verstaat onder bestraffing en niet van de opvatting van de
gestrafte
(= Ik als bestraffer bepaal wat de straf is, niet degene die wordt gestraft.)
• Bv. verschillende meningen bij penale actoren: alternatieve straf vs.
gevangenisstraf
1.4. Hoe bestraffing bestuderen in de penologie?
Wat doet de ‘penologie’?
• Traditioneel een wat beladen term… cf Lewis (1953, p. 226)
• Wie bepaalt wat een goede straf is? (BELANGRIJK) De quote geeft hier een
antwoord op:
“He is not entitled to an opinion even if, in addition to being a man, he should happen
also to be a jurist, a Christian, and a moral theologian. For they are not question about
principle but about matter of fact; and for such cuiquam in sua arte credendum. Only
the expert ‘penologist’ (let barbarous things have barbarous names), in the light of
previous experiment, can tell us what is likely to deter: only the psychotherapist can tell
us what is likely to cure. (…) The Humanitarian theory, then, removes sentences from the
hands of jurists whom the public conscience is entitled to criticize and places them in the
hands of technical experts whose special sciences do not even employ such
categories as rights or justice.”
Wie heeft recht van spreken?
Wie bepaalt wat een goede straf is?
• “Penologie is … de wetenschappelijke studie van de bestraffing van
normovertredend gedrag”
• Echter, dé penologie bestaat niet
Mogelijke examenvraag: eigen visie over dit onderwerp
proberen vormen. -> Er zijn 2 stromingen
, 1. Wat is penologie? Het woord roept bij mensen de vreemdste associaties op.
→ Penologie is de sociaalwetenschappelijke bestudering van de oplegging en
tenuitvoerlegging van strafrechtelijke sancties. …
→ In de penologie komen vragen aan de orde als: wat houden de diverse sancties
in
➢ welke rechtstheoretische en -filosofische ideeën liggen eraan ten grondslag
➢ welke doelen wil men ermee bereiken en lukt het om die doelen te realiseren:
zijn ze effectief?”
2. “… that body of thought which explores the relations between punishment and
society, its purpose being to understand punishment as a social phenomenon
and thus trace its role in social life”
Vanuit welk oogpunt wordt naar penologie/straffen gekeken, welke essentiële
verschillen zijn er?
1. Straf-technisch: (eerste tekst)
• Zéér empirisch, beschrijvend: Welke straffen/doelstellingen zijn er? Zijn deze
effectief?
2. Sociologisch discours: (tweede tekst)
• Geen vacuüm maar binnen socio-economische context (~ theoretisch-
conceptueel)
• Het gaat vooral om een constructie van straffen, nadenken over straffen als sociaal
fenomeen
Beide stromingen komen doorheen de lessenreeks aan bod. Les 1 gaat
integraal over de tweede stroming van David Garland.
David Garland: capital punishment as a sociological concept (part I & II)
• Waarom wordt David Garland beschouwd als een bestraffingssocioloog?
• http://www.youtube.com/watch?v=lsR00rh5IcY
• http://www.youtube.com/watch?v=BHN0mzGTWD8
Effectiviteit ≠ legitimiteit van de straf (Toharia, 2003)
Keuzevak master rechten (en criminologie)
Gedoceerd door Louis Favril
, Les 1: Inleiding + bestraffingsmethoden (Favril)
Waarom straffen
1.1. Straffen: een aloude en alledaagse praktijk
Penologie gaat over de leer van het straffen.
De straf moet evenredig, zinvol, onmiddellijk gebeuren, consequent en aangepast
zijn aan de persoon.
→ Basisprincipes opvoedkundige principes van het straffen.
→ In hoeverre komen de opvoedkundige principes terug in het strafrecht?
• Het alledaagse straffen vertoont zekere gelijkenissen met straffen in de
strafrechtsbedeling
• Maar óók grote verschillen
o Wettelijk apparaat
o Gebruik van dwang
o Bureaucratisch proces
o Gespecialiseerd personeel
1.2. Definitie(s) van een straf
• Straf = “…een leed door de wet bepaald en door de rechterlijke macht
opgelegd als een sanctie wegens een gepleegd misdrijf” (Hof van Cassatie,
1924)
• “Punishment is ... the legal process whereby violators of the criminal law are
condemned and sanctioned in accordance with specified legal categories
and procedures” (Garland, 1990, p. 17)
• “Punishment ... is punishment for crime, imposed by the judiciary in accordance
with penal law, and administered by penal institutions such as prisons and the
probation service” (Hudson, 2002, p. 234)
1.3. Kenmerken van een straf
De zeven kenmerken van de straf (Walker 1991)
• Er wordt ‘iets’ toegebracht aan een ander persoon, waarvan
verondersteld wordt dat het onaangenaam is
• Het toebrengen van de straf is intentioneel (= het is de bedoeling) en
gebeurt om een bepaalde reden
• Degenen die de straf opleggen hebben daartoe het recht (= legitiem, het is
gerechtvaardigd)
, • De straf wordt opgelegd ter gelegenheid van een daad of een omissie, die
een overtreding van een wet, een regel of een gewoonte inhoudt
• Degene die gestraft wordt heeft de inbreuk vrijwillig gepleegd
• De redenen om te straffen moeten te rechtvaardigen zijn
• Of de bestraffingsact werkelijk als straf wordt beschouwd is afhankelijk van wat
de bestraffer verstaat onder bestraffing en niet van de opvatting van de
gestrafte
(= Ik als bestraffer bepaal wat de straf is, niet degene die wordt gestraft.)
• Bv. verschillende meningen bij penale actoren: alternatieve straf vs.
gevangenisstraf
1.4. Hoe bestraffing bestuderen in de penologie?
Wat doet de ‘penologie’?
• Traditioneel een wat beladen term… cf Lewis (1953, p. 226)
• Wie bepaalt wat een goede straf is? (BELANGRIJK) De quote geeft hier een
antwoord op:
“He is not entitled to an opinion even if, in addition to being a man, he should happen
also to be a jurist, a Christian, and a moral theologian. For they are not question about
principle but about matter of fact; and for such cuiquam in sua arte credendum. Only
the expert ‘penologist’ (let barbarous things have barbarous names), in the light of
previous experiment, can tell us what is likely to deter: only the psychotherapist can tell
us what is likely to cure. (…) The Humanitarian theory, then, removes sentences from the
hands of jurists whom the public conscience is entitled to criticize and places them in the
hands of technical experts whose special sciences do not even employ such
categories as rights or justice.”
Wie heeft recht van spreken?
Wie bepaalt wat een goede straf is?
• “Penologie is … de wetenschappelijke studie van de bestraffing van
normovertredend gedrag”
• Echter, dé penologie bestaat niet
Mogelijke examenvraag: eigen visie over dit onderwerp
proberen vormen. -> Er zijn 2 stromingen
, 1. Wat is penologie? Het woord roept bij mensen de vreemdste associaties op.
→ Penologie is de sociaalwetenschappelijke bestudering van de oplegging en
tenuitvoerlegging van strafrechtelijke sancties. …
→ In de penologie komen vragen aan de orde als: wat houden de diverse sancties
in
➢ welke rechtstheoretische en -filosofische ideeën liggen eraan ten grondslag
➢ welke doelen wil men ermee bereiken en lukt het om die doelen te realiseren:
zijn ze effectief?”
2. “… that body of thought which explores the relations between punishment and
society, its purpose being to understand punishment as a social phenomenon
and thus trace its role in social life”
Vanuit welk oogpunt wordt naar penologie/straffen gekeken, welke essentiële
verschillen zijn er?
1. Straf-technisch: (eerste tekst)
• Zéér empirisch, beschrijvend: Welke straffen/doelstellingen zijn er? Zijn deze
effectief?
2. Sociologisch discours: (tweede tekst)
• Geen vacuüm maar binnen socio-economische context (~ theoretisch-
conceptueel)
• Het gaat vooral om een constructie van straffen, nadenken over straffen als sociaal
fenomeen
Beide stromingen komen doorheen de lessenreeks aan bod. Les 1 gaat
integraal over de tweede stroming van David Garland.
David Garland: capital punishment as a sociological concept (part I & II)
• Waarom wordt David Garland beschouwd als een bestraffingssocioloog?
• http://www.youtube.com/watch?v=lsR00rh5IcY
• http://www.youtube.com/watch?v=BHN0mzGTWD8
Effectiviteit ≠ legitimiteit van de straf (Toharia, 2003)
