Hoofdstuk 8 – De rol van leren
8.1 Leren en innoveren
De basis van innoveren is dus kennis, kennis over producten, klanten, markten en
technologieën. Deze kennis moet worden verzameled en ontwikkeld, gedeeld en
toegepast.
Het samenbrengen van deze verschillende relevante stukjes kennis moet leiden
tot creatieve ideeën voor nieuwe producten, markten of processen. Innoveren
leidt alleen tot succes als alle details kloppen. De organisatie zal dus al die
details moeten leren.
Competence trap (Competentie-valkuil)
= zonder leren blijf je in herhaling vallen en na verloop van tijd werkt dit steeds
minder goed.
Onderzoek heeft aangetoond dat wanneer bedrijven meer ervaring hebben in een
bepaalde markt, hun productinnovaties steeds minder succesvol worden.
Innovaties ontstaan wanneer mensen zich bewust worden van de grenzen en
beperkingen van bepaalde situaties en openstaan voor nieuwe kennis.
8.2 Wat is leren?
8.2.1 Kijken naar de werkelijkheid
Leren heeft te maken hoe je naar de werkelijkheid kijkt. Peter Senge onderscheidt
drie niveaus van naar de werkelijkheid kijken:
Gebeurtenissen: dit zijn direct waarneembare acties en gedragingen ze hebben
betrekking op ‘wie deed wat’ Dit is reactieve innovatie: klanten willen een
bepaald product, dus maken we het.
Gedragspatronen: deze worden afgeleid van gebeurtenissen die over langere
tijd zijn waargenomen. Ook dit is een reactieve vorm van innoveren bv Als
klanten dezelfde klacht hebben, is er waarschijnlijk iets mis en moeten we ons
daaraan aanpassen.
, Systeemstructuren: de aandacht gaat uit naar de onderliggende oorzaken van
het veranderende gedrag
Een voorbeeld met de drie niveaus of bekijk boek pagina 140
• Gebeurtenissen: De auto is te duur. De klant wil korting. De verkoper
geeft korting.
• Gedragspatronen: Elke klant klaagt over de prijs en de verkoper merkt
op dat klanten zich bewust zijn van wat de beste prijs is. De verkoper
constateert een trend: klanten kopen prijsbewuster. De verkoper voegt
extra producten (bijvoorbeeld een trekhaak) en diensten (een verzekering)
toe om te overleven.
• Systeemstructuren: Op het hoogste niveau: de autoverkoper onderzoekt
waarom dit gebeurt. Is het een crisis of hebben klanten betere toegang tot
internet om de juiste prijzen van een auto te controleren? De oorzaak van
de trend bepaalt hoe de verkoper moet handelen: hij moet een tijdelijke
recessie overwinnen. Als klanten beter geïnformeerd zijn over de prijs van
een auto dankzij het internet, zal hij met meer innovatieve oplossingen
moeten komen.
8.2.2 verschillende soorten leren
a/ Adaptief leren: je reageert op veranderingen door jezelf aan te passen. Je
reageert op gebeurtenissen en gedragingen. Het is reactief en leidt meestal tot
een reeks kleine verbeteringen (incrementele innovaties). Hoewel adaptief leren
een belangrijke vorm van leren is, is het ook een zeer beperkte vorm. Meer
fundamentele vragen, zoals waarom dit product op de markt is of waarom het
proces zo is, zullen niet worden gesteld.
b/ Generatief (pro-actief) leren = nieuwe kansen creëren in plaats van slechts
één of meer problemen oplossen. We moeten een beroep doen op onze
creativiteit. Vertrouwd zijn met de situatie is minder belangrijk omdat de norm
verandert met generatief leren. Generatief leren vindt plaats wanneer je naar een
groep problemen kijkt en deze oplost door te onderzoeken hoe deze problemen
zich voordoen en onder welke omstandigheden ze zich voordoen. Om tot
oplossingen te komen, is het belangrijk om te experimenteren, te testen of het
systeem dat je denkt waar te nemen ook overeenkomt met de werkelijkheid.
8.1 Leren en innoveren
De basis van innoveren is dus kennis, kennis over producten, klanten, markten en
technologieën. Deze kennis moet worden verzameled en ontwikkeld, gedeeld en
toegepast.
Het samenbrengen van deze verschillende relevante stukjes kennis moet leiden
tot creatieve ideeën voor nieuwe producten, markten of processen. Innoveren
leidt alleen tot succes als alle details kloppen. De organisatie zal dus al die
details moeten leren.
Competence trap (Competentie-valkuil)
= zonder leren blijf je in herhaling vallen en na verloop van tijd werkt dit steeds
minder goed.
Onderzoek heeft aangetoond dat wanneer bedrijven meer ervaring hebben in een
bepaalde markt, hun productinnovaties steeds minder succesvol worden.
Innovaties ontstaan wanneer mensen zich bewust worden van de grenzen en
beperkingen van bepaalde situaties en openstaan voor nieuwe kennis.
8.2 Wat is leren?
8.2.1 Kijken naar de werkelijkheid
Leren heeft te maken hoe je naar de werkelijkheid kijkt. Peter Senge onderscheidt
drie niveaus van naar de werkelijkheid kijken:
Gebeurtenissen: dit zijn direct waarneembare acties en gedragingen ze hebben
betrekking op ‘wie deed wat’ Dit is reactieve innovatie: klanten willen een
bepaald product, dus maken we het.
Gedragspatronen: deze worden afgeleid van gebeurtenissen die over langere
tijd zijn waargenomen. Ook dit is een reactieve vorm van innoveren bv Als
klanten dezelfde klacht hebben, is er waarschijnlijk iets mis en moeten we ons
daaraan aanpassen.
, Systeemstructuren: de aandacht gaat uit naar de onderliggende oorzaken van
het veranderende gedrag
Een voorbeeld met de drie niveaus of bekijk boek pagina 140
• Gebeurtenissen: De auto is te duur. De klant wil korting. De verkoper
geeft korting.
• Gedragspatronen: Elke klant klaagt over de prijs en de verkoper merkt
op dat klanten zich bewust zijn van wat de beste prijs is. De verkoper
constateert een trend: klanten kopen prijsbewuster. De verkoper voegt
extra producten (bijvoorbeeld een trekhaak) en diensten (een verzekering)
toe om te overleven.
• Systeemstructuren: Op het hoogste niveau: de autoverkoper onderzoekt
waarom dit gebeurt. Is het een crisis of hebben klanten betere toegang tot
internet om de juiste prijzen van een auto te controleren? De oorzaak van
de trend bepaalt hoe de verkoper moet handelen: hij moet een tijdelijke
recessie overwinnen. Als klanten beter geïnformeerd zijn over de prijs van
een auto dankzij het internet, zal hij met meer innovatieve oplossingen
moeten komen.
8.2.2 verschillende soorten leren
a/ Adaptief leren: je reageert op veranderingen door jezelf aan te passen. Je
reageert op gebeurtenissen en gedragingen. Het is reactief en leidt meestal tot
een reeks kleine verbeteringen (incrementele innovaties). Hoewel adaptief leren
een belangrijke vorm van leren is, is het ook een zeer beperkte vorm. Meer
fundamentele vragen, zoals waarom dit product op de markt is of waarom het
proces zo is, zullen niet worden gesteld.
b/ Generatief (pro-actief) leren = nieuwe kansen creëren in plaats van slechts
één of meer problemen oplossen. We moeten een beroep doen op onze
creativiteit. Vertrouwd zijn met de situatie is minder belangrijk omdat de norm
verandert met generatief leren. Generatief leren vindt plaats wanneer je naar een
groep problemen kijkt en deze oplost door te onderzoeken hoe deze problemen
zich voordoen en onder welke omstandigheden ze zich voordoen. Om tot
oplossingen te komen, is het belangrijk om te experimenteren, te testen of het
systeem dat je denkt waar te nemen ook overeenkomt met de werkelijkheid.
