Samenvatting - Door het oog van de kaleidoscoop + boek "WAT DROMEN DANSENDE BOMEN? " - PJK EHB - 16/20

DOOR HET OOG VAN DE
KALEIDOSCOOP
EXPRESSIONISME

PPT: EXPRESSIONISME - ATELIERWEEK DIVERSITEIT


WAT?

 1905-1940
 Expressionisme als inspiratiebron en beeldtaal
 Schoon = wat uit een innerlijk noodzakelijkheid ontspringt
 een stroming in vooral kunst en literatuur in Europa
 Vanaf 1908 ook in de muziek
 komt van het Latijnse 'expressio' dat 'uitdrukking' betekent.
 breken met de eeuwenoude esthetiek die in de loop van de 19de eeuw sentimentele vormen had
aangenomen


WAAROM?

 Het expressionisme is ontstaan om iets vernieuwends in de wereld te brengen
 om chaos in de orde te veroorzaken
 De kunstenaars waren tégen het impressionisme en schilderden naar hun gevoel.
 Het begin van het expressionisme werd gezien als een opstand, waarin spontaniteit en innerlijke
gevoelens centraal stonden.
 De beide wereldoorlogen zorgden voor onrust en verwarring.
 De expressionisten uiten hun angsten en frustraties over de moderne wereld waarin zij leefden


SCHILDERKUNST


IMPRESSIONISME >< EXPRESSIONISME


IMPRESSIONISME EXPRESSIONISME

 kunstbeweging  kunstbeweging
 jaren 1860  rond 1905
 Parijs  vooral in Duitsland

 probeerde de indruk of de  presenteerde de overdreven en vervormde
momentopname van een scène vast te emoties door kunst.
leggen.
.




1

,VOORLOPERS VAN HET EXPRESSIONISME

 Vincent van Gogh
 Paul Cézanne
 Paul Gauguin...


Deze schilders waren zeer actief eind 19e eeuw. Zij waren een voorbeeld voor de latere expressionisten begin
20ste eeuw.



HET EXPRESSIONISME WERD INGELEID DOOR DE FAUVISTEN.

De naam van de stijl 'fauvisme' ontleend aan een als belediging bedoeld scheldwoord.

 Les Fauves, Frans voor `de wilden`
 Bedacht door een verontwaardigd kunstcriticus.
 Is in de geschiedenis van de moderne kunst voorgekomen vaker


KLEUREN

De Impressionisten De Pointillisten De Fauvisten

 kleur om breking en  schilderijen opgebouwd uit  kleur louter benaderd als een
weerkaatsing van het licht regelmatig geordende kleine onderdeel van de totale
weer te geven kleurpunten. compositorische ordening
van het schilderij.
 Via het oog werden deze
kleurpuntjes in de hersenen  Het losmaken van de kleur
van de beschouwer als het van het onderwerp
ware samengevoegd tot
nieuwe mengkleuren.  het ontbreken van enige
inhoudelijke symboliek

 grote invloed op het Duitse
expressionisme.




DIE BRÜCKE (1905-1913)




2

,= een stroming in de kunst die bestond uit een groep expressionistische kunststudenten en kunstenaars uit
Duitsland.

 Ze gingen in tegen alle maatschappelijk normen.

 De naam "Die Brücke" (de brug) kwam oorspronkelijk van F. Nietzsche (filosoof), daarmee bedoelde
hij de overgang tussen oud en nieuw (verleden en toekomst).

 Ze waren zeer geïnspireerd door Edvard Munch.

DER BLAUE REITER

= Was een kleine groep gelijkgestemde kunstenaars in Duitsland, die van ongeveer 1911 tot 1914
bestond.

 De vernieuwingsbeweging ontstond in München ongeveer gelijktijdig met Die Brücke.

 De naam is afgeleid van de omslag van een almanak, waarop het schilderij "Der Blaue Reiter" van
Kandinsky uit 1903 te zien is. Het schilderij werd ook het logo voor de kunstgroepering/ stroming
"Der Blaue Reiter" waar Kandinsky ook aan deelnam.

 Emotie werd als het voornaamste element van het beeldend vormgeven gezien.

 Franz Marc en Kandinsky wilden hun ideeën over kunst in woord en beeld uitdragen. Voor de
tekst van de almanak kwamen uitsluitend kunstenaars in aanmerking. Behalve over beeldende
kunst schreven zij over muziek (o.a. Arnold Schönberg) en toneel (Kandinsky), -alle soorten

 De eigenzinnigheid van de kunstenaars, die elke voorstelling in het schilderij los wilden laten,
maakte hen tot voorlopers van de abstracte kunst.




KANDINSKY & DE MUZIEK

 Kandinsky liet zich inspireren door muziek, met name de atonale muziek van Arnold Schönberg.

 Kandinsky stelde dat kleur en klank psychologische effecten hebben op de menselijke ziel.

 Klankkleurtheorie

 Iedere kleur = eigen taal met een eigen expressie

 In elke kleur een vorm en ziel.

 Verschillende kleuren samen creëren een innerlijke beleving bij de beschouwer.

 Ook de verschillende klanken in muziek, die samen een harmonieus geheel vormen, wekken een
innerlijke beleving op bij de luisteraar opwekken.

 Deze krachtige uitwerking die kleur en klank hebben op de menselijke psyche, noemt hij ‘innerlijke
klank’ of ‘seelische Vibration’.

3

, EXPRESSIONISME GEKENMERKT DOOR AARDS REALISME

 Vanaf de Jaren 1920

 Gustave de Smet (1877-1943), Constant Permeke (1886-1952) en Frits van den Berghe (1883-1939)

 eigen vorm van het expressionisme dat gekenmerkt wordt door een krachtig en aards realisme.

 Hun plompe en ploeterende boeren en vissers zijn odes aan de verbondenheid van mens en natuur

 met dynamisch penseel neergezet in typisch-donkere ‘Vlaamse bruinen’.




KENMERKEN EXPRESSIONISTISCHE SCHILDERKUNST

 Er wordt meer geschilderd vanuit het gevoel dan vanuit het verstand.

 Vaak wordt geen perspectief gebruikt in de schilderijen.

 Men kiest een plat vlak, felle kleuren, grove penseelstreken, grillige beelden en er wordt slordig
geschilderd.

 De schilderijen hadden vaak onnatuurlijke kleuren met donkere zware contouren.

 De expressie van het innerlijke is het allerbelangrijkst, de uitdrukking primeert en niet de afbeelding.

 De werkelijkheid is niet prioritair, maar wel de beleving ervan en hoe de kunstenaars die werkelijkheid
zien.




4