hoofdstuk 5 / politieke theorie:
5.1 staatsvorming:
staatsvorming is de institutionalisering van politieke macht tot een staat.
politics = de processen waardoor conflicten via strijd en consensus worden opgelost
polity = de politieke gemeenschap met structuren en organisaties als gespecialiseerde en
gezaghebbende overheidsinstellingen
policy = beleid en gaat over hoe de samenleving eruit zou moeten zien met de middelen die
daarvoor nodig zijn
we spreken van een staat als er sprake is van een interne soevereiniteit omdat die:
1. als het hoogste gezag regeert over een groep mensen
2. binnen een bepaald grondgebied valt
3. en daarbij het geweldsmonopolie en belastingmonopolie bezit
4. externe soevereiniteit heeft
externe soevereiniteit = andere staten erkennen dat het staatsgezag het hoogste gezag over de
bevolking is op dat grondgebied
non-interventiebeleid = staten mengen zich niet met de interne zaken van andere staten
rationalisering is het proces van het ordenen en systematiseren van de werkelijkheid met de
bedoeling haar voorspelbaar en beheersbaar te maken en van het doelgericht inzetten van
middelen om zo efficiënt en effectief mogelijk resultaten te bereiken
rationalisering
1. depersonalisering: functie en persoon zijn gescheiden. de functie bepaalt de macht van
het gezag en niet meer de persoon
2. formalisering: rechten en plichten worden steeds meer officieel vastgelegd in wetten en
contracten, waarvan de overheid de handhaving waarborgt
3. integratie: staat en samenleving zijn bij staatsvorming verweven geraakt. de staat is
bedoeld voor bescherming van de samenleving en de samenleving betaalt de belasting
zodat de staat kan functioneren.
5.2 politieke socialisatie:
politieke socialisatie is het proces van overdracht en verwerving van de politieke cultuur van de
groep(en) en samenleving waar mensen toe behoren. het proces bestaat uit opvoeding,
opleiding en andere vormen van omgang met anderen.
poldermodel = streven naar compromissen sluiten, samenwerking en naar belangenafweging.
(klagen over) lange politieke processen waarin vooral veel gepraat en weinig besloten wordt
conflictmodel = strijd om de eigen doelen en belangen te realiseren. eerst demonstreren en dan
om de tafel om te praten over oplossingen
harmoniemodel = overlegcultuur en het bereiken van de consensus (breed gedragen
overeenstemming bereikt, zoals cao-onderhandelingen)
, politieke systeem: in het politieke systeem worden waarden en normen overgedragen, in
Nederland de parlementaire democratie.
5.3 politics: ideologie:
ideologie is een samenhangend geheel van beginselen en denkbeelden, meestal uitmondend in
ideeën over de meest wenselijke maatschappelijke en politieke verhoudingen.
links-rechts:
links: overheidsingrijpen om sociale rechts: mensen moeten zelf verantwoordelijk
ongelijkheid te bestrijden zijn voor hun eigen welzijn
progressief-conservatief
progressief: wereld vrijer en gelijker maken conservatief: streven naar de wereld van
vroeger/ het goede behouden
materialisme-postmaterialisme
materialisme: voorstander van economische postmaterialisme: diversiteit, duurzaamheid
groei en hogere belasting voor de rijken en waarden en normen
internationalisme-nationalisme
internationalisme: open grenzen en nationalisme: beschermen van de natiestaat
verregaande samenwerking met andere als basis van de samenleving
landen
liberalisme individuele rechten Volt, D66, VVD
individuele vrijheden
socialisme / gelijkheid PvdA, SP, GroenLinks,
sociaaldemocratie een sturende rol van de overheid Partij voor de Dieren, 50Plus,
DENK, BIJ1
confessionalisme christelijke waarden ChristenUnie, CDA, SGP
samenwerking in
maatschappelijke verbanden
single-issue partij = een politieke partij die zich bezighouden met een beperkt aantal doelen
gerelateerd aan 1 onderwerp, zoals partij voor de dieren
extreem links links midden rechts extreem rechts
confessionalisme
communisme socialisme liberalisme conservatisme fascisme
5.1 staatsvorming:
staatsvorming is de institutionalisering van politieke macht tot een staat.
politics = de processen waardoor conflicten via strijd en consensus worden opgelost
polity = de politieke gemeenschap met structuren en organisaties als gespecialiseerde en
gezaghebbende overheidsinstellingen
policy = beleid en gaat over hoe de samenleving eruit zou moeten zien met de middelen die
daarvoor nodig zijn
we spreken van een staat als er sprake is van een interne soevereiniteit omdat die:
1. als het hoogste gezag regeert over een groep mensen
2. binnen een bepaald grondgebied valt
3. en daarbij het geweldsmonopolie en belastingmonopolie bezit
4. externe soevereiniteit heeft
externe soevereiniteit = andere staten erkennen dat het staatsgezag het hoogste gezag over de
bevolking is op dat grondgebied
non-interventiebeleid = staten mengen zich niet met de interne zaken van andere staten
rationalisering is het proces van het ordenen en systematiseren van de werkelijkheid met de
bedoeling haar voorspelbaar en beheersbaar te maken en van het doelgericht inzetten van
middelen om zo efficiënt en effectief mogelijk resultaten te bereiken
rationalisering
1. depersonalisering: functie en persoon zijn gescheiden. de functie bepaalt de macht van
het gezag en niet meer de persoon
2. formalisering: rechten en plichten worden steeds meer officieel vastgelegd in wetten en
contracten, waarvan de overheid de handhaving waarborgt
3. integratie: staat en samenleving zijn bij staatsvorming verweven geraakt. de staat is
bedoeld voor bescherming van de samenleving en de samenleving betaalt de belasting
zodat de staat kan functioneren.
5.2 politieke socialisatie:
politieke socialisatie is het proces van overdracht en verwerving van de politieke cultuur van de
groep(en) en samenleving waar mensen toe behoren. het proces bestaat uit opvoeding,
opleiding en andere vormen van omgang met anderen.
poldermodel = streven naar compromissen sluiten, samenwerking en naar belangenafweging.
(klagen over) lange politieke processen waarin vooral veel gepraat en weinig besloten wordt
conflictmodel = strijd om de eigen doelen en belangen te realiseren. eerst demonstreren en dan
om de tafel om te praten over oplossingen
harmoniemodel = overlegcultuur en het bereiken van de consensus (breed gedragen
overeenstemming bereikt, zoals cao-onderhandelingen)
, politieke systeem: in het politieke systeem worden waarden en normen overgedragen, in
Nederland de parlementaire democratie.
5.3 politics: ideologie:
ideologie is een samenhangend geheel van beginselen en denkbeelden, meestal uitmondend in
ideeën over de meest wenselijke maatschappelijke en politieke verhoudingen.
links-rechts:
links: overheidsingrijpen om sociale rechts: mensen moeten zelf verantwoordelijk
ongelijkheid te bestrijden zijn voor hun eigen welzijn
progressief-conservatief
progressief: wereld vrijer en gelijker maken conservatief: streven naar de wereld van
vroeger/ het goede behouden
materialisme-postmaterialisme
materialisme: voorstander van economische postmaterialisme: diversiteit, duurzaamheid
groei en hogere belasting voor de rijken en waarden en normen
internationalisme-nationalisme
internationalisme: open grenzen en nationalisme: beschermen van de natiestaat
verregaande samenwerking met andere als basis van de samenleving
landen
liberalisme individuele rechten Volt, D66, VVD
individuele vrijheden
socialisme / gelijkheid PvdA, SP, GroenLinks,
sociaaldemocratie een sturende rol van de overheid Partij voor de Dieren, 50Plus,
DENK, BIJ1
confessionalisme christelijke waarden ChristenUnie, CDA, SGP
samenwerking in
maatschappelijke verbanden
single-issue partij = een politieke partij die zich bezighouden met een beperkt aantal doelen
gerelateerd aan 1 onderwerp, zoals partij voor de dieren
extreem links links midden rechts extreem rechts
confessionalisme
communisme socialisme liberalisme conservatisme fascisme
