Samenvatting Scheikunde H6: Koolstofchemie

‭ oofdstuk‬‭6:‬‭Koolstofchemie‬
H
‭6.1‬‭Koolwaterstoffen‬
‭O rganische‬‭chemie‬‭/‬‭koolstofchemie‬‭is‬‭de‬‭c hemie‬‭die‬‭z ich‬‭bezighoudt‬‭m et‬‭het‬‭bestuderen‬
‭v an‬‭k oolstofverbindingen.‬

‭ oolwaterstoffen‬‭:‬‭alle‬‭v erbindingen‬‭die‬‭uitsluitend‬‭bestaan‬‭uit‬‭k oolstofatomen‬‭en‬
K
‭waterstofatomen.‬
‭Binnen‬‭deze‬‭k lasse‬‭k un‬‭je‬‭weer‬‭v erschillende‬‭groepen‬‭onderscheiden‬
‭-‬ ‭Homologe‬‭reeksen‬‭:‬‭de‬‭v erhouding‬‭tussen‬‭het‬‭aantal‬‭C-atomen‬‭en‬‭het‬‭aantal‬
‭H-atomen‬‭in‬‭de‬‭m oleculen‬‭z ijn‬‭gelijk.‬‭Een‬‭v oorbeeld‬‭v an‬‭z o'n‬‭homologe‬‭reeks‬‭z ijn‬‭de‬
‭alkanen‬‭m et‬‭de‬‭algemene‬‭formule‬‭𝐶‬‭𝑛‭𝐻 ‬ ‬ ‬+‭2‭.‬ ‬
‬ ‭2‭𝑛
‭-‬ ‭ nvertakte‬‭en‬‭v ertakte‬‭k oolwaterstoffen:‬‭in‬‭een‬‭onvertakt‬‭k oolwaterstof‬‭m olecuul‬‭is‬
O
‭elk‬‭C-atoom‬‭m et‬‭een‬‭of‬‭twee‬‭andere‬‭C-atomen‬‭v erbonden.‬‭In‬‭een‬‭vertakt‬
‭k oolwaterstof‬‭k omt‬‭m instens‬‭één‬‭C-atoom‬‭v oor‬‭dat‬‭m et‬‭drie‬‭of‬‭v ier‬‭andere‬‭C-atomen‬
‭is‬‭v erbonden.‬‭Bij‬‭bijvoorbeeld‬‭de‬‭m olecuul‬ ‭𝐶‬‭4‭𝐻 ‬ ‭k un‬‭je‬‭twee‬‭v erschillende‬
‬ ‭10‬
‭ oleculen‬‭bouwen.‬‭Dit‬‭v erschijnsel‬‭heet‬‭isomerie‬‭,‬‭de‬‭twee‬‭v erschillende‬‭s toffen‬‭z ijn‬
m
‭isomeren‬‭v an‬‭elkaar.‬
‭-‬ ‭Verzadigde‬‭en‬‭onverzadigde‬‭k oolwaterstoffen:‬‭in‬‭een‬‭verzadigd‬
‭k oolwaterstofmolecuul‬‭k omen‬‭uitsluitend‬‭enkele‬‭atoombindingen‬‭v oor‬‭tussen‬
‭C-atomen,‬‭alkanen‬‭z ijn‬‭hier‬‭een‬‭v oorbeeld‬‭v an.‬‭In‬‭een‬‭onverzadigd‬
‭k oolwaterstofmolecuul‬‭k omen‬‭dubbele‬‭atoombindingen‬‭tussen‬‭de‬‭C-atomen‬‭v oor.‬‭De‬
‭eenvoudigste‬‭groep‬‭onverzadigde‬‭k oolwaterstoffen‬‭z ijn‬‭de‬‭alkenen‬‭.‬‭Er‬‭z ijn‬‭ook‬
‭onverzadigde‬‭s toffen‬‭m et‬‭een‬‭drievoudige‬‭binding‬‭tussen‬‭de‬‭twee‬‭C-atomen,‬‭deze‬
‭heten‬‭alkynen‬‭.‬
‭-‬ ‭Cyclische‬‭k oolwaterstoffen:‬‭m oleculen‬‭waar‬‭een‬‭ring‬‭v an‬‭C-atomen‬‭in‬‭v oorkomt,‬‭de‬
‭eenvoudigste‬‭groep‬‭z ijn‬‭de‬‭cycloalkanen‬‭.‬‭Als‬‭in‬‭het‬‭m olecuul‬‭een‬‭ring‬‭v oorkomt,‬
‭s preek‬‭je‬‭v an‬‭een‬‭cyclische‬‭verbinding‬‭.‬‭O nvertakte‬‭en‬‭v ertakte‬‭k etens‬‭noem‬‭je‬
‭ook‬‭wel‬‭acyclisch‬‭of‬‭niet-cyclisch‬‭.‬
‭-‬ ‭Aromaten‬‭:‬‭s toffen‬‭waarvan‬‭de‬‭m oleculen‬‭een‬‭benzeenring‬‭bevatten.‬‭Benzeen‬‭is‬
‭een‬‭s tof‬‭m et‬‭de‬‭m olecuulformule‬‭𝐶‬‭6‭𝐻 ‬ ‭,‬‭de‬‭afstand‬‭tussen‬‭alle‬‭C-atomen‬‭in‬‭benzeen‬
‬ ‭6‬
‭ ijn‬‭gelijk.‬‭Alle‬‭k oolwaterstoffen‬‭die‬‭geen‬‭benzeenstructuur‬‭bevatten,‬‭noem‬‭je‬
z
‭alifatische‬‭koolwaterstoffen‬‭.‬




‭ .2‬‭Systematische‬‭namen‬
6
‭De‬‭namen‬‭v an‬‭onvertakte‬‭alkanen‬‭m oet‬‭je‬‭uit‬‭je‬‭hoofd‬‭leren.‬‭Ze‬‭v ormen‬‭de‬‭basis‬‭v oor‬‭de‬
‭naamgeving‬‭v an‬‭de‬‭v ertakte‬‭alkanen.‬