samenvatting mediasociologie

Mediasociologie


1. Inleiding
Mediasociologie : “De studie van de relatie tussen media en maatschappij”

Mediasociologie: disciplinaire positionering

Mediapsychologische benadering- invloed op individu

- Wat trekt een individu aan in apps? Psychologische motieven?
- Wat is de psychologische impact van apps?
- ..

Mediasociologische benadering- plaats binnen samenleving

- Hoe kunnen we het fenomeen historisch situeren?
- Welke sociale groepen maken er (geen) gebruik van en waarom?



Mediasociologie: relatie tussen media en maatschappij

Mediapsychologie en lineaire communicatiemodellen: te weinig aandacht voor (wederkerige) relatie media en
maatschappij-> Hodkinson onderscheid 3 perspectieven:

1) Media als vormende kracht
2) Media als afspiegeling
3) Media als representatie

Media als vormende kracht

- Media hebben impact op vorm en richting van verandering in de samenleving
- Media -> maatschappij

Media als afspiegeling

- Media vormen doorgeefluik van wat in samenleving ‘leeft’
- Media <- maatschappij

Media als representatie

- Een wisselwerking
- Media <-> maatschappij

Hodkinson- 4 componenten van media: media technologie, industrie, inhoud en publiek (elk een Hoofdstuk)



Sociologie: processen van modernisering

 Industrialisering: Karl Marx, technologische ontwikkelingen, massaproductie,..
 Urbanisering: verstedelijking (platteland -> stad), Gemeinshaft en Gesselshaft (Tonnies), Anomie
(Durkheim)
 Bureaucratisering: hiërargische organisatie, regels, vervreemding (Max Weber)
 Kapitalisme: wijze van eco organisatie, winstmaximalisatie en groei,..
 Consumentisme: Baudrillard= het is een teken van identiteit, bij welke groep je hoort
 Globalisering: verkleinen van afstand tussen verspreide populaties; cultureel, economisch, politiek;…

Maar wat is de rol van media/ mediatisering? – Stig Hjarvard (2008)




1

, Mediasociologie


Media als semi- onafhankelijke institutie en mediatisering als omvattende sociologisch proces

Semi- onafhankelijk: ontwikkeling waar media belangrijker wordt

- 19E – 1920: media in functie van sociale instructies; middel om sociale instituties te ondersteunen
(politiek/ ideologie)
- ..-1980: media als culturele institutie; meer openbaar (publiek nut)
- 1980-…: semi onafhankelijk ; commerciële partijen, op zichzelf staand, niet gebonden aan publiek nut,
publiek als consument,.

Omvattend sociologische proces: kwantitatief en kwalitatief

- Kwantitatief: meer media in samenleving
- Kwalitatief: socio-culturele veranderingen door media
͐ media beïnvloedt ook andere instituties: economische, politieke, religieuze, sociale, culturele
implicaties
͐ dominante medialogica



EX: Noem een voorbeeld van mediatisering van onderwijs

Kies institutie+ leg uit obv vb hoe het gemediatiseerd is




2. Media technologie
Media technologie als vormende kracht: media-> maatschappij

Media technologie als afspiegeling: media <- maatschappij

Media technologie als wederkerige relatie : media <-> maatschappij



Brede sociologische context: Max Weber (modernisering, rationalisering en technologie)

- Historisch- sociologische analyse van Max Weber over modernisering als rationalisering
- Waarderationaliteit <-> doel- of instrumentele rationaliteit
͐ Waarderationaliteit: nadenken over wat goed, mooi is, hoe wereld beter maken
͐ Doel- of instrumentele rationaliteit: zo efficiënt mogelijk

- Specifieker:
͐ Religieus denken steeds meer vervangen door wetenschap om wereld te begrijpen
͐ Magische praktijken (regendans- afname regen, vodoo ) vervangen door technologie om
omgeving te beheersen

- Technologie is gebaseerd op moderne doel- of instrumentele rationaliteit
- Technologie= rationele infrastructuur voor gemediatiseerde communicatie
͐ Massamedia – schrift, krant, radio, tv : weinigen communiceren met velen
͐ Digitale media- internet, sociale media : velen met velen
͐ Artificiële intelligentie: velen communiceren met technologie

- Evolutie media technologie: uitvinding schrift 3500 v.C. -> internet en sociale media late 20 ste E




2

, Mediasociologie


Media technologie in 21ste E: evolutie of revolutie?

Massamedia (schrift, krant, radio) vs. ‘nieuwe’ digitale media
Kenmerken van digitalisering en maatschappelijke implicaties (6)

 Media convergentie (evolutie)

͐ Convergentie: ‘nieuwe’ digitale media vervangt massamedia niet maar integreert de
eigenschappen en mogelijkheden van massamedia
͐ Vb. Insta= krant, boek,…


 Media mobiliteit (andere 5 vooral revolutie)

͐ Gemediatiseerde communicatie niet langer gebonden aan plaats
͐ Altijd en overal connected (vroeger niet zo)
͐ Implicatie: Information overload? Erosie prive -openbaar scheiding verdwijnt?

 Diversificatie en interactiviteit

͐ Massamedia: beperkt, vaststaand en voor geproduceerd aan media-inhoud
͐ Personalisering: grotere diversiteit
͐ User Generated Content: toevoegen van eigen inhoud (tekst, beeld, geluid,..) -> onbetaalde
arbeid
͐ Implicaties: geen gedeelde kennis? Informatiebubbels en individualisering?

 Non- lineairiteit

͐ Van lineair -> non- lineaire tekst
͐ Lineaire tekst (Boek, film,..) : vastliggende structuur en ‘leestraject’
(je kan niet in random hoofstuk beginnen lezen)
Stabiele narratieve betekenis: iedereen leest op zelfde manier

͐ Non-lineair (Internet, world wide web): hypertext
oneindige combinaties/ betekenissen/ narratieven

͐ Wat zijn de gevolgen van hypertext op Internet en non-lineair lezen op ons denken?


 Connectiviteit
Van hiërarchische structuur naar connectiviteit

͐ Massamedia: ‘top down’ informatie (van hoger/ expertise naar lager niveau info overgedragen)
͐ Digital media: bottom up, iedereen kan bijdragen en communiceren, gedecentraliseerde
uitwisseling info
͐ Connectiviteit internet: (her)structureert samenleving
͐ Internet of things: intieme connecties tussen mensen en apparaten



 Virtualiteit
Van ‘representatie’ -> simulatie

͐ Jean Baudrillard: “de opmars van media ‘simulaties en simulacra’ die de werkelijkheid vervullen”
Hyper-realiteit: ervaren als echter dan de echte werkelijkheid



3