Les 1: Herhaling
dinsdag 26 september 2023 14:03
A. Duurzaam bouwen
• Circulaire economie
• Conventioneel ontwerp >< ontwerp via hergebruik
conventioneel= eerst ontwerpen, daarna pas kijken welke matr beschikbaar zijn
ontwerp via hergebruik= eerst bekijken welke matr beschikbaar zijn, naargelang deze matr ontwerpen
• Steward Brand: opbouw in lagen
= 6 S'en naargelang levensduur in een gebouw
-> zouden dus apart van elkaar moeten k w vervangen
• Bouwmethodes (3)
1) Stapelen
2) Gieten
3) Assembleren
• Onderverdeling (2)
1) Massiefbouw
2) skeletbouw
B. Verticaal: massiefbouw
• Natuursteen
○ Stolllings gesteente
○ Afzettingsgesteente
○ Metamorf gesteente
• Kunststeen
○ Adobe (= zand, water, klei en org matr)
○ Leemsteen/CEB (= gelijkaardig als adobe, geen org toevoegsels)
○ Baksteen (=gebakken klei)
○ Silicaaatsteen (kalkzandsteen)
= hogere dichtheid, goede druksterkte ->bijkomend akoestisch voordeel
○ Cellenbeton
= minder draagkrachtig, lagere druksterkte, maar betere thermische eig -> kimblok
-> plaatsen tussen de dragende structuur en isolatie
• Dwarse stabiliteit: massa, steunberen, geometrie, ontdubbeling
• Gewapend beton= grove, fijne toeslagstoffen, cement, water, hulpstoffen
• Wapening= losse staven of netten
• Stampbeton= grind, zand, cement, water
• Stampleem= zand, klei, silt
C. Verticaal: houtbouw
• Houtsoorten
○ Loofhout
○ Naaldhout
-> vooral toegepast in constructies: groeit sneller
Lessen Pagina 1
, • Soorten houtbouwsystemen (4)
1) Houtskeletbouw
2) Palen-balkensysteem
3) Massiefbouw
4) Massieve houtplaten
Aansluitingen!
○ Soorten houtverwerking:
Massief
Gelamelleerd (GL)
Laminated veneer lumber (LVL)
I vormige secties
Plaatmaterialen
CLT
Samengestelde vloeren (matr sparen)
Hybride hout-beton
D. Verticaal: skeletbouw
• Beton vs staal
• Verbindingen:
○ gelast (momentvast)
○ gebout (niet momentvast)
○ funderingsaanzet (chemische ankers)
E. Horizontaal: vloeren
• Soorten
○ Roostering
○ CLT
○ Ter plaatse gestorte betonplaat
○ Balkenvloer/casettevloer
○ Paddenstoelvloer (opl ponsprobleem bij dunne betonplaat)
○ Breedplaatvloer (prédal) = prefab onderste plaatzone, ter plaatse druklaag beton gestort
○ Welfsels (kanaalplaten) = materiaalbesparing door holtes
○ TT-vloeren = voorgespannen ribben
○ Potten en balken = vooral toegepast bij renovaties
-> enkel de balken vd bestaande muur moeten w ingekapt
○ Staalbalkenvloer
○ Steeldeck = meestal in daken, gevoelig voor trillingen en doorbuiging
○ Hout + beton, staal + beton, hout + staal + beton
-> aan elkaar verankeren
F. Hellende daken
• Krachtenwerking
• Spatkrachten -> verminderen via bv. nokbalk
• Ringbalk=bovenop metselwerk om de spatkrachten op te nemen en muurplaat in te verankeren
• Muurplaat= houten lat verankerd op de betonplaat
• Spantendak
• Gordingendak
• Tengellatten, panlatten
G. Thermische onderbreking
• Koudebruggen vermijden
○ Thermisch onderbreken vb Isotec, Schök
○ Inpakken met isolatie (als de koude meer dan 1m moet overbruggen = koudebrug vermeden)
○ Gevelconsoles (verbinding L-ijzer en constructie binnen= kleine koudebrug)
Lessen Pagina 2
,Les 2: Omhullingen
vrijdag 29 september 2023 13:56
A. Comfortelementen
met welke el rekening houden om goede details te maken
Parameters comfort (5):
-> enkel merkbaar bij discomfort (~ziek zijn)
1. Lucht
2. Licht
3. Temperatuur
4. Geluid
5. Vocht
-> persoon zelf ook invloed op dit comfort
vb uitstoot mens: 100watt in rust, vocht- en CO2productie door ademen (6,2% water en 4%CO2)
-> gemm/dag produceert een gezin van 4, 12 liter water via ademhaling!!
*huid/schil= de elementen die de scheiding tussen het binnen-en buitenklimaat materialiseren
*ruimte die niet ih beschermd volume zit is niet geklimatiseerd
= voldoet niet aan de comforteisen (vb garage/kelder)
*tektonische drager= de (ruwbouw) constructie
Temperatuur
-> comfortabele temp zit binnen en bep range
Vormen warmteoverdracht:
• Geleiding/conductie
○ =tussen 2 stoffen die met elkaar in contact zijn zonder dat die stoffen bewegen
• Convectie
○ =warmtestroom door een stromend fluïdum, ontstaat door verschil in dichtheid en dus in temperatuur
• Straling/radiatie
○ =stof w opgewarmd door een warmtebron zonder dat de bron en de stof elkaar raken (geen medium nodig)
-> wat zich tussen de stof en de warmtebron bevindt warmt nauwelijks op
-> stralingsverliezen tegen gaan: reflecterende materialen (metalen):
vb achter een radiator aluminium plaatsen, zodat de warmte niet id baksteen trekt
-> warmte opslaan en later terug afgeven: absorberende matr
*Hoe lager de lambda-waarde (isolerende matr) en hoe dikker de laag, hoe beter de warmteverliezen worden beperkt
* zwarte matr absorberen veel meer warmte (dakbedekking kan id zomer oplopen tot 80°C)
Vocht
2 vormen:
1) Rechtstreeks vocht
○ Slagregen (meeste regen komt langs Z-W, veel minder langs N/O!!
grondwater, spatwater, afdruipend water, bouwvocht
vocht via capillariteit, smeltwater, schuurwater
2) Onrechtstreeks vocht
○ Luchtvochtigheid
= Lucht bevat steeds een bepaalde hoeveelheid vocht
-> hoe warmer de lucht, hoe meer vocht deze kan bevatten
-> bij botsing warme lucht met koud oppv kan dan condensatie optreden
! Belangrijk dampscherm-> plat dak: vb buiten koude lucht, binnen warm, warme binnenlucht botst tegen koude
vlak-> condenseert, zou isolatie voll k bevochtigen als er geen dampscherm is
Geluid
2 soorten
1) Luchtgeluiden
= voortplanting geluid via de lucht aan de ene zijde van de muur/vloer
trilling w opgenomen door constructie el en doorgegeven aan de andere zijde
vb: praten, applaus, muziek,…
2) Contactgeluiden
= wordt gegenereerd op rechtstreekse wijze d.w.z. door de bron die,
in het contact met het bouwelement, deze zelf in trilling brengt
vb: kloppen met een hamer op een muur, voetstappen op de vloer,..
Lessen Pagina 3
, Oplossingen:
• Theoretische massa-wet
-> hoe meer massa, hoe beter de geluidsisolatie
• Principe massa-veer-massa!!
= muren of wanden opsplitsen in 2 lagen meet tussenin isolatie/ luchtlaag (spouw)
-> trilling wordt quasi gestopt
vb: 2 concertzalen: tot in de fundering van elkaar gescheiden
Licht
*licht in de woning: factor voor hoe gelukkig men zich voelt
-> k worden gefilterd, vb afdakje, geen rechtstreeks licht
Ventilatie
! Belang luchtdichtheid
Mechanisch ventilatiesysteem:
• Toevoer verse, droge lucht in de droge ruimtes
• Afvoer vervuilde, vochtige lucht in de natte ruimtes (keuken, badkamer, toilet,..)
Synthese:
Buiten/binnenisolatie
-> best isoleren langs buiten: draagconstructie niet blootstellen aan de buiteninvloeden
Low tech ontwerp
= zaken op te lossen via gezond verstand ipv via technieken
-> met minder techniek het gewilde effect creëren
Voorbeelden:
School Gando: oplossing ventilatie via luchtspouw tussen daken
Maison latapie (lacaton en vassal): enkel kern klimatiseren, winterhuis binnenin-zomerhuis rondom 'serre'
Isolatiematerialen
* de isolatiegids (NAV pocket): staat ook op studentenportaal
-> continuïteit creëren, doorlopende isolatiematerialen om koudebruggen te vermijden
-> onderstreepte zaken kennen!!: enkele voor-en nadelen grote onderverdelingen
Onderverdeling soorten isolatie (4)
1) Uit kunststof
= obv petrochemische gs-> slecht vh milieu: wordt minder gebruikt
vb isomo/piepschuim, EPS (geëxpandeerd polystyreen),: vaak gebruikt voor kelderwanden, heel drukvast, XPS, PUR, PF
2) Obv minerale grondstoffen
vb glaswol, rotswol, cellenglas, vermiculiet
3) Obv teeltbare grondstoffen
vb cellulose, houtvezelisolatie, hennep platen, vlasisolatie, geëxpandeerde kurk, schapenwol, textiel, stro
schelpen, geëpandeerde kleikorrels
4) Super-isolerende materialen
-> heel duur, wordt gebruikt voor maar delen vh huis, vb dagkanten vd ramen
vb nanoporeuze materialen, vacuümisolatiepanelen
Lessen Pagina 4
dinsdag 26 september 2023 14:03
A. Duurzaam bouwen
• Circulaire economie
• Conventioneel ontwerp >< ontwerp via hergebruik
conventioneel= eerst ontwerpen, daarna pas kijken welke matr beschikbaar zijn
ontwerp via hergebruik= eerst bekijken welke matr beschikbaar zijn, naargelang deze matr ontwerpen
• Steward Brand: opbouw in lagen
= 6 S'en naargelang levensduur in een gebouw
-> zouden dus apart van elkaar moeten k w vervangen
• Bouwmethodes (3)
1) Stapelen
2) Gieten
3) Assembleren
• Onderverdeling (2)
1) Massiefbouw
2) skeletbouw
B. Verticaal: massiefbouw
• Natuursteen
○ Stolllings gesteente
○ Afzettingsgesteente
○ Metamorf gesteente
• Kunststeen
○ Adobe (= zand, water, klei en org matr)
○ Leemsteen/CEB (= gelijkaardig als adobe, geen org toevoegsels)
○ Baksteen (=gebakken klei)
○ Silicaaatsteen (kalkzandsteen)
= hogere dichtheid, goede druksterkte ->bijkomend akoestisch voordeel
○ Cellenbeton
= minder draagkrachtig, lagere druksterkte, maar betere thermische eig -> kimblok
-> plaatsen tussen de dragende structuur en isolatie
• Dwarse stabiliteit: massa, steunberen, geometrie, ontdubbeling
• Gewapend beton= grove, fijne toeslagstoffen, cement, water, hulpstoffen
• Wapening= losse staven of netten
• Stampbeton= grind, zand, cement, water
• Stampleem= zand, klei, silt
C. Verticaal: houtbouw
• Houtsoorten
○ Loofhout
○ Naaldhout
-> vooral toegepast in constructies: groeit sneller
Lessen Pagina 1
, • Soorten houtbouwsystemen (4)
1) Houtskeletbouw
2) Palen-balkensysteem
3) Massiefbouw
4) Massieve houtplaten
Aansluitingen!
○ Soorten houtverwerking:
Massief
Gelamelleerd (GL)
Laminated veneer lumber (LVL)
I vormige secties
Plaatmaterialen
CLT
Samengestelde vloeren (matr sparen)
Hybride hout-beton
D. Verticaal: skeletbouw
• Beton vs staal
• Verbindingen:
○ gelast (momentvast)
○ gebout (niet momentvast)
○ funderingsaanzet (chemische ankers)
E. Horizontaal: vloeren
• Soorten
○ Roostering
○ CLT
○ Ter plaatse gestorte betonplaat
○ Balkenvloer/casettevloer
○ Paddenstoelvloer (opl ponsprobleem bij dunne betonplaat)
○ Breedplaatvloer (prédal) = prefab onderste plaatzone, ter plaatse druklaag beton gestort
○ Welfsels (kanaalplaten) = materiaalbesparing door holtes
○ TT-vloeren = voorgespannen ribben
○ Potten en balken = vooral toegepast bij renovaties
-> enkel de balken vd bestaande muur moeten w ingekapt
○ Staalbalkenvloer
○ Steeldeck = meestal in daken, gevoelig voor trillingen en doorbuiging
○ Hout + beton, staal + beton, hout + staal + beton
-> aan elkaar verankeren
F. Hellende daken
• Krachtenwerking
• Spatkrachten -> verminderen via bv. nokbalk
• Ringbalk=bovenop metselwerk om de spatkrachten op te nemen en muurplaat in te verankeren
• Muurplaat= houten lat verankerd op de betonplaat
• Spantendak
• Gordingendak
• Tengellatten, panlatten
G. Thermische onderbreking
• Koudebruggen vermijden
○ Thermisch onderbreken vb Isotec, Schök
○ Inpakken met isolatie (als de koude meer dan 1m moet overbruggen = koudebrug vermeden)
○ Gevelconsoles (verbinding L-ijzer en constructie binnen= kleine koudebrug)
Lessen Pagina 2
,Les 2: Omhullingen
vrijdag 29 september 2023 13:56
A. Comfortelementen
met welke el rekening houden om goede details te maken
Parameters comfort (5):
-> enkel merkbaar bij discomfort (~ziek zijn)
1. Lucht
2. Licht
3. Temperatuur
4. Geluid
5. Vocht
-> persoon zelf ook invloed op dit comfort
vb uitstoot mens: 100watt in rust, vocht- en CO2productie door ademen (6,2% water en 4%CO2)
-> gemm/dag produceert een gezin van 4, 12 liter water via ademhaling!!
*huid/schil= de elementen die de scheiding tussen het binnen-en buitenklimaat materialiseren
*ruimte die niet ih beschermd volume zit is niet geklimatiseerd
= voldoet niet aan de comforteisen (vb garage/kelder)
*tektonische drager= de (ruwbouw) constructie
Temperatuur
-> comfortabele temp zit binnen en bep range
Vormen warmteoverdracht:
• Geleiding/conductie
○ =tussen 2 stoffen die met elkaar in contact zijn zonder dat die stoffen bewegen
• Convectie
○ =warmtestroom door een stromend fluïdum, ontstaat door verschil in dichtheid en dus in temperatuur
• Straling/radiatie
○ =stof w opgewarmd door een warmtebron zonder dat de bron en de stof elkaar raken (geen medium nodig)
-> wat zich tussen de stof en de warmtebron bevindt warmt nauwelijks op
-> stralingsverliezen tegen gaan: reflecterende materialen (metalen):
vb achter een radiator aluminium plaatsen, zodat de warmte niet id baksteen trekt
-> warmte opslaan en later terug afgeven: absorberende matr
*Hoe lager de lambda-waarde (isolerende matr) en hoe dikker de laag, hoe beter de warmteverliezen worden beperkt
* zwarte matr absorberen veel meer warmte (dakbedekking kan id zomer oplopen tot 80°C)
Vocht
2 vormen:
1) Rechtstreeks vocht
○ Slagregen (meeste regen komt langs Z-W, veel minder langs N/O!!
grondwater, spatwater, afdruipend water, bouwvocht
vocht via capillariteit, smeltwater, schuurwater
2) Onrechtstreeks vocht
○ Luchtvochtigheid
= Lucht bevat steeds een bepaalde hoeveelheid vocht
-> hoe warmer de lucht, hoe meer vocht deze kan bevatten
-> bij botsing warme lucht met koud oppv kan dan condensatie optreden
! Belangrijk dampscherm-> plat dak: vb buiten koude lucht, binnen warm, warme binnenlucht botst tegen koude
vlak-> condenseert, zou isolatie voll k bevochtigen als er geen dampscherm is
Geluid
2 soorten
1) Luchtgeluiden
= voortplanting geluid via de lucht aan de ene zijde van de muur/vloer
trilling w opgenomen door constructie el en doorgegeven aan de andere zijde
vb: praten, applaus, muziek,…
2) Contactgeluiden
= wordt gegenereerd op rechtstreekse wijze d.w.z. door de bron die,
in het contact met het bouwelement, deze zelf in trilling brengt
vb: kloppen met een hamer op een muur, voetstappen op de vloer,..
Lessen Pagina 3
, Oplossingen:
• Theoretische massa-wet
-> hoe meer massa, hoe beter de geluidsisolatie
• Principe massa-veer-massa!!
= muren of wanden opsplitsen in 2 lagen meet tussenin isolatie/ luchtlaag (spouw)
-> trilling wordt quasi gestopt
vb: 2 concertzalen: tot in de fundering van elkaar gescheiden
Licht
*licht in de woning: factor voor hoe gelukkig men zich voelt
-> k worden gefilterd, vb afdakje, geen rechtstreeks licht
Ventilatie
! Belang luchtdichtheid
Mechanisch ventilatiesysteem:
• Toevoer verse, droge lucht in de droge ruimtes
• Afvoer vervuilde, vochtige lucht in de natte ruimtes (keuken, badkamer, toilet,..)
Synthese:
Buiten/binnenisolatie
-> best isoleren langs buiten: draagconstructie niet blootstellen aan de buiteninvloeden
Low tech ontwerp
= zaken op te lossen via gezond verstand ipv via technieken
-> met minder techniek het gewilde effect creëren
Voorbeelden:
School Gando: oplossing ventilatie via luchtspouw tussen daken
Maison latapie (lacaton en vassal): enkel kern klimatiseren, winterhuis binnenin-zomerhuis rondom 'serre'
Isolatiematerialen
* de isolatiegids (NAV pocket): staat ook op studentenportaal
-> continuïteit creëren, doorlopende isolatiematerialen om koudebruggen te vermijden
-> onderstreepte zaken kennen!!: enkele voor-en nadelen grote onderverdelingen
Onderverdeling soorten isolatie (4)
1) Uit kunststof
= obv petrochemische gs-> slecht vh milieu: wordt minder gebruikt
vb isomo/piepschuim, EPS (geëxpandeerd polystyreen),: vaak gebruikt voor kelderwanden, heel drukvast, XPS, PUR, PF
2) Obv minerale grondstoffen
vb glaswol, rotswol, cellenglas, vermiculiet
3) Obv teeltbare grondstoffen
vb cellulose, houtvezelisolatie, hennep platen, vlasisolatie, geëxpandeerde kurk, schapenwol, textiel, stro
schelpen, geëpandeerde kleikorrels
4) Super-isolerende materialen
-> heel duur, wordt gebruikt voor maar delen vh huis, vb dagkanten vd ramen
vb nanoporeuze materialen, vacuümisolatiepanelen
Lessen Pagina 4
