Kennistoets Christelijke identiteit
De student heeft kennis van de basisprincipes van de christelijke levensbeschouwing
v.w.b. vragen die in de samenleving leven/en die van belang zijn voor kind en school.
2 De student heeft kennis van de ontwikkeling en communicatie van (christelijke) waarden
en normen op het niveau van de basisschool.
College 1: Ethiek:
Jij als leerkracht bent een (ethisch) rolmodel voor de leerlingen (oriëntatiepunt)
- Wat stimuleer je?
- Wat vind je goed/verkeerd
- Hoe corrigeer je?
- Geef je ook straf?
- Wat voor ‘taal’ gebruik je?
- Hoe ‘zie je’ de kinderen
- Hoe eerlijk ben je zelf?
- Zijn je woorden in lijn met je daden?
(Be)Oordelen
- Binnen de school speelt de onderwijsgevende een aantal beroepsrollen. Als meester of juf
ben je voor de leerlingen de deskundige. Door op jouw manier verhalen te vertellen,
instructie te geven of de klas te managen, ben je voor de leerlingen een voorbeeld of ethisch
model. Tenslotte weet jij wat goed is en wat niet deugt. Daarmee is beslist niet gezegd dat je
als leerkracht altijd over alles het laatste woord hebt. Wel is het zo, dat de leerkracht de
gemeenschappelijke opvatting over wat goed is in eigen persoon representeert. Gewoon
door te doen wat je zegt bijvoorbeeld. En op duizend andere manieren, vaak ongemerkt
tussen de bedrijven door.
- Je bent voorbeeld van de maatschappij of van Jezus. Je vertegenwoordigt iets.
- Ethische beslissing: wat ik beslis is het goed en voor wie is het goed? Wat wil ik wat vind ik
goed en is dat in lijn met elkaar?
Dragende begrippen:
- Taboe: een ongeschreven regel/gewoonte die sterk ethisch geladen is maar waar niet over
gepraat wordt.
o Als er over gepraat wordt, is het weg
o Er zijn geen argumenten voor.
- Gewoonten: niet ethisch geladen persoonlijke/volksgewoonten
o Niet ethisch: er zit geen goed of kwaad achter!
- Moraal: het ‘pakket’ van waarden en normen dat iemand heeft
o Dubbele: Hitler, hield van kinderen maar doodde er ook veel.
- Ethiek: systematische bezinning op goed en slecht/kwaad.
- Normen: regels waar je, je al dan niet aan houdt
- Waarden: onderliggende visies/concepten die gedrag en normen sturen
- Gedragscodes: voor leraren.
- Morele ontwikkeling: lukt je niet in 1 les. Moet je ontwikkelen bij de kinderen.
- Systematiek: wat vind je belangrijker met principes, welke afwegingen maak je. Ook met je
eigenheid, wie je bent.
Samenvatting Esmee Wermink-de Vries Pabo Viaa Jaar 3
, Ethische benadering (beslissing)
- Hoe kom je tot een beslissing. Wat ligt er ten grondslag aan je beslissing, gevoel?
- Waarom doe je iets. Leg uit waarom je iets vind.
- Ethische optiek
o Hoogste waarde: Wat is het?
o Behoren/moeten doen: gevolgtrekking
o Concrete beslissing: daad.
- Beoordelen:
o Goed fout (meer feitelijk: meestal niet ethisch) geen discussie en geen
argumenten
o Goed slecht (meer subjectief: ook niet altijd ethisch) vaak wel discussie mogelijk
en kan beargumenteerd worden. ethisch gesprek.
Verschillende visies:
- Gevolgenethiek: waar het op uitloopt is niet leuk of goed.
o Slechte kant: wisselt per situatie niet je principe
o Alleen focus op gevolg, doe je dit niet dan gebeurt er dat.
- Beginselethiek: vanuit iets. Beginsel, waar je mening op staat. Wie je bent als persoon.
o Wanneer je een beslissing neemt vanuit een boek, geloof of overtuiging.
o Ik beslis want Bijbel zegt…
o Omgeving heeft hier ook invloed op, soms onbewust.
- Deugdenethiek: niet goed of fout: wat is een goed persoon. Wie dien je ermee. Bijbel: moed,
liefde, hoop, genade enz.
- Doel(theologisch)ethiek: theologisch: doelgericht. Wat is het doel van je actie?
o Maatschappij zonder imperfecties.
Stappen bij een ethisch vraagstuk:
Fase 1: verzamel de feiten. Ethiek begint altijd bij het verzamelen van concrete feiten. De deugd van
strengheid. De ondeugd: luiheid, onnauwkeurigheid.
Fase 2: formuleer het ethische probleem. De vraag moet eigenlijk zo scherp mogelijk worden gesteld.
Het gevaar in deze fase is het ontwijken of minimaliseren van het echte probleem. De deugd:
oprechtheid. De ondeugd: bevooroordeeld.
Fase 3: bespreek de vraag vanuit de vier aspecten van ethiek. In deze fase maken we gebruik van de
diverse aspecten van een moreel oordeel en de omvattende ethiek. Welke waarden spelen hier een
rol? Zijn er belangrijke geboden? Wat zegt het over het karakter van de betrokkenen en de gevolgen
van een bepaalde keuze voor behandeling? Houd de samenhang van waarden, principes, karakter en
doelen voor ogen. De deugd van inzicht of prudentie. De ondeugd: kortzichtigheid, domheid
Fase 4: verzamel alternatieve oplossingen en overweeg deze. Het onderzoek richt zich naar de
verschillende handelingsmogelijkheden. Vaak is het alternatief minder efficiënt maar schept het
minder ethische problemen. De deugd: idem 1.3 ondeugd: 1.3
Fase 5: neem een beslissing. De deugd: moed. De ondeugd: besluitenloosheid.
Fase 6: evalueer. Na het verzamelen van feiten en met kennis van de gevolgen. Moeten we durven
om opnieuw ons eerder genomen besluit te evalueren. We moeten leren te leren, alleen mensen die
dit durven, zullen zich moreel ontwikkelen. De deugd die bij deze fase hoort is nederigheid. De
ondeugd: arrogantie.
Beroepsrollen:
- Je bent een rolmodel.
- Je bent een deskundige
- Je bent een ethisch rolmodel.
Samenvatting Esmee Wermink-de Vries Pabo Viaa Jaar 3
De student heeft kennis van de basisprincipes van de christelijke levensbeschouwing
v.w.b. vragen die in de samenleving leven/en die van belang zijn voor kind en school.
2 De student heeft kennis van de ontwikkeling en communicatie van (christelijke) waarden
en normen op het niveau van de basisschool.
College 1: Ethiek:
Jij als leerkracht bent een (ethisch) rolmodel voor de leerlingen (oriëntatiepunt)
- Wat stimuleer je?
- Wat vind je goed/verkeerd
- Hoe corrigeer je?
- Geef je ook straf?
- Wat voor ‘taal’ gebruik je?
- Hoe ‘zie je’ de kinderen
- Hoe eerlijk ben je zelf?
- Zijn je woorden in lijn met je daden?
(Be)Oordelen
- Binnen de school speelt de onderwijsgevende een aantal beroepsrollen. Als meester of juf
ben je voor de leerlingen de deskundige. Door op jouw manier verhalen te vertellen,
instructie te geven of de klas te managen, ben je voor de leerlingen een voorbeeld of ethisch
model. Tenslotte weet jij wat goed is en wat niet deugt. Daarmee is beslist niet gezegd dat je
als leerkracht altijd over alles het laatste woord hebt. Wel is het zo, dat de leerkracht de
gemeenschappelijke opvatting over wat goed is in eigen persoon representeert. Gewoon
door te doen wat je zegt bijvoorbeeld. En op duizend andere manieren, vaak ongemerkt
tussen de bedrijven door.
- Je bent voorbeeld van de maatschappij of van Jezus. Je vertegenwoordigt iets.
- Ethische beslissing: wat ik beslis is het goed en voor wie is het goed? Wat wil ik wat vind ik
goed en is dat in lijn met elkaar?
Dragende begrippen:
- Taboe: een ongeschreven regel/gewoonte die sterk ethisch geladen is maar waar niet over
gepraat wordt.
o Als er over gepraat wordt, is het weg
o Er zijn geen argumenten voor.
- Gewoonten: niet ethisch geladen persoonlijke/volksgewoonten
o Niet ethisch: er zit geen goed of kwaad achter!
- Moraal: het ‘pakket’ van waarden en normen dat iemand heeft
o Dubbele: Hitler, hield van kinderen maar doodde er ook veel.
- Ethiek: systematische bezinning op goed en slecht/kwaad.
- Normen: regels waar je, je al dan niet aan houdt
- Waarden: onderliggende visies/concepten die gedrag en normen sturen
- Gedragscodes: voor leraren.
- Morele ontwikkeling: lukt je niet in 1 les. Moet je ontwikkelen bij de kinderen.
- Systematiek: wat vind je belangrijker met principes, welke afwegingen maak je. Ook met je
eigenheid, wie je bent.
Samenvatting Esmee Wermink-de Vries Pabo Viaa Jaar 3
, Ethische benadering (beslissing)
- Hoe kom je tot een beslissing. Wat ligt er ten grondslag aan je beslissing, gevoel?
- Waarom doe je iets. Leg uit waarom je iets vind.
- Ethische optiek
o Hoogste waarde: Wat is het?
o Behoren/moeten doen: gevolgtrekking
o Concrete beslissing: daad.
- Beoordelen:
o Goed fout (meer feitelijk: meestal niet ethisch) geen discussie en geen
argumenten
o Goed slecht (meer subjectief: ook niet altijd ethisch) vaak wel discussie mogelijk
en kan beargumenteerd worden. ethisch gesprek.
Verschillende visies:
- Gevolgenethiek: waar het op uitloopt is niet leuk of goed.
o Slechte kant: wisselt per situatie niet je principe
o Alleen focus op gevolg, doe je dit niet dan gebeurt er dat.
- Beginselethiek: vanuit iets. Beginsel, waar je mening op staat. Wie je bent als persoon.
o Wanneer je een beslissing neemt vanuit een boek, geloof of overtuiging.
o Ik beslis want Bijbel zegt…
o Omgeving heeft hier ook invloed op, soms onbewust.
- Deugdenethiek: niet goed of fout: wat is een goed persoon. Wie dien je ermee. Bijbel: moed,
liefde, hoop, genade enz.
- Doel(theologisch)ethiek: theologisch: doelgericht. Wat is het doel van je actie?
o Maatschappij zonder imperfecties.
Stappen bij een ethisch vraagstuk:
Fase 1: verzamel de feiten. Ethiek begint altijd bij het verzamelen van concrete feiten. De deugd van
strengheid. De ondeugd: luiheid, onnauwkeurigheid.
Fase 2: formuleer het ethische probleem. De vraag moet eigenlijk zo scherp mogelijk worden gesteld.
Het gevaar in deze fase is het ontwijken of minimaliseren van het echte probleem. De deugd:
oprechtheid. De ondeugd: bevooroordeeld.
Fase 3: bespreek de vraag vanuit de vier aspecten van ethiek. In deze fase maken we gebruik van de
diverse aspecten van een moreel oordeel en de omvattende ethiek. Welke waarden spelen hier een
rol? Zijn er belangrijke geboden? Wat zegt het over het karakter van de betrokkenen en de gevolgen
van een bepaalde keuze voor behandeling? Houd de samenhang van waarden, principes, karakter en
doelen voor ogen. De deugd van inzicht of prudentie. De ondeugd: kortzichtigheid, domheid
Fase 4: verzamel alternatieve oplossingen en overweeg deze. Het onderzoek richt zich naar de
verschillende handelingsmogelijkheden. Vaak is het alternatief minder efficiënt maar schept het
minder ethische problemen. De deugd: idem 1.3 ondeugd: 1.3
Fase 5: neem een beslissing. De deugd: moed. De ondeugd: besluitenloosheid.
Fase 6: evalueer. Na het verzamelen van feiten en met kennis van de gevolgen. Moeten we durven
om opnieuw ons eerder genomen besluit te evalueren. We moeten leren te leren, alleen mensen die
dit durven, zullen zich moreel ontwikkelen. De deugd die bij deze fase hoort is nederigheid. De
ondeugd: arrogantie.
Beroepsrollen:
- Je bent een rolmodel.
- Je bent een deskundige
- Je bent een ethisch rolmodel.
Samenvatting Esmee Wermink-de Vries Pabo Viaa Jaar 3
