Thema 1: structuur van chromatine en chromosomen
1. Prokaryote en eukaryote cellen
Prokaryoot Eukaryoot
geen compartimentering in compartimentering in
Compartimentering
celorganellen celorganellen
Naakt DNA,los in cytoplasma DNA komt voor als chromatine
DNA in celkern
(1 chromosoom)
voorkomen Bacteriën en archaea meercelligen
2. Het leven van een cel in notendop
• celvermeerdering (groei en ontwikkeling)
o waarom:
▪ groei ( 1 zygote —> 10^9 cellen)
▪ herstel (= wondheling)
▪ voortplanting (behoud van de soort)
o probleem?
➔ Dus kernmateriaal moet verdubbeld worden
Celcyclus:
Celgroei + celdeling
3. De celkern (herhaling 5de jaar)
• Kernmembraan
o dubbel membraan
o fosfolipidenlaag
o kernporiën
▪ uitwisseling stoffen cytosol↔ kerninhoud
▪ kleine moleculen → passief transport
▪ proteïnen en RNA → actief transport
• kernlichaampje of nucleolus
o aanmaak rRNA (ribosomaal ribonucleïnezuur)
▪ aanmaak ribosomen (eiwitsynthese)
, • chromatine:
chemische samenstelling DNA
o DNA =DesoxyriboNucleinic Acid of desoxyribonucleïne zuu
o DNA bestaat uit een aantal bouwstenen: nucleotiden
o elke nucleotide bestaat uit 3 elementaire bouwstenen:
▪ een suiker: desoxyribose (D)
▪ een fosfaatgroep (PO43-) (P)
▪ 4 complexe N-houdende organische basen: Adenine (A), Thymine (T)
Guanine (G) Cytosine (C)
o nucleotide ↔ polynucleotide (= DNA)
Ruimtelijke structuur DNA
o opgehelderd door Watson en Crick
▪ dubbele helix
twee strengen
schroefvormig gedraaid
grote en kleine groeven
▪ complementaire structuur
geen vaste regelmaat maar A-T en G-C
Intermoleculaire krachten: H-bruggen
▪ antiparallele structuur
tegengestelde oriëntatie
linkerstreng: 5’-3’ rechterstreng: 3’-5’
▪ basenvolgorde of sequentie vertegenwoordigt de informatie die
DNA bevat om proteïnen te maken
vb. letters tot woorden – muzieknoten tot muziek
▪ complementariteit vormt basis voor exacte replicatie van DNA
Ruimtelijke structuur RNA
o Enkelstrengig
o basenparing: C-G, A-U
1. Prokaryote en eukaryote cellen
Prokaryoot Eukaryoot
geen compartimentering in compartimentering in
Compartimentering
celorganellen celorganellen
Naakt DNA,los in cytoplasma DNA komt voor als chromatine
DNA in celkern
(1 chromosoom)
voorkomen Bacteriën en archaea meercelligen
2. Het leven van een cel in notendop
• celvermeerdering (groei en ontwikkeling)
o waarom:
▪ groei ( 1 zygote —> 10^9 cellen)
▪ herstel (= wondheling)
▪ voortplanting (behoud van de soort)
o probleem?
➔ Dus kernmateriaal moet verdubbeld worden
Celcyclus:
Celgroei + celdeling
3. De celkern (herhaling 5de jaar)
• Kernmembraan
o dubbel membraan
o fosfolipidenlaag
o kernporiën
▪ uitwisseling stoffen cytosol↔ kerninhoud
▪ kleine moleculen → passief transport
▪ proteïnen en RNA → actief transport
• kernlichaampje of nucleolus
o aanmaak rRNA (ribosomaal ribonucleïnezuur)
▪ aanmaak ribosomen (eiwitsynthese)
, • chromatine:
chemische samenstelling DNA
o DNA =DesoxyriboNucleinic Acid of desoxyribonucleïne zuu
o DNA bestaat uit een aantal bouwstenen: nucleotiden
o elke nucleotide bestaat uit 3 elementaire bouwstenen:
▪ een suiker: desoxyribose (D)
▪ een fosfaatgroep (PO43-) (P)
▪ 4 complexe N-houdende organische basen: Adenine (A), Thymine (T)
Guanine (G) Cytosine (C)
o nucleotide ↔ polynucleotide (= DNA)
Ruimtelijke structuur DNA
o opgehelderd door Watson en Crick
▪ dubbele helix
twee strengen
schroefvormig gedraaid
grote en kleine groeven
▪ complementaire structuur
geen vaste regelmaat maar A-T en G-C
Intermoleculaire krachten: H-bruggen
▪ antiparallele structuur
tegengestelde oriëntatie
linkerstreng: 5’-3’ rechterstreng: 3’-5’
▪ basenvolgorde of sequentie vertegenwoordigt de informatie die
DNA bevat om proteïnen te maken
vb. letters tot woorden – muzieknoten tot muziek
▪ complementariteit vormt basis voor exacte replicatie van DNA
Ruimtelijke structuur RNA
o Enkelstrengig
o basenparing: C-G, A-U
