Somatische zorg: NKO &
Oftamologie
1. Inleiding tot de pathologie van neus, keel, oren
1.1. De neus
1.1.1. Beknopte anatomie en fysiologie
3 functies van de neus:
Ademhalingsfunctie: verwarming, bevochtiging en reinigen
Reukorgaan: moleculen moeten hydrofiel en lipofiel zijn
Klankkast voor de spraak: resonantieruimte vorming nasale klanken (m, n, ng)
Rol neusbijholten:
Resonantieruimten voor spraak
Ondersteunen reuk
Schedel minder zwaar maken
1.1.2. Pathologie
Uitwendige inflammaties
Furunkel in of rond neusopening
o = etterophoping door staphylococcus aureus
o R/ ichtyozalf, systematische AB, geen incisie (CAVE sepsis)
Erysipelas
o = secundair door huidletsel
o R/ systematische AB
Rhinophyma
o = hypertrofie van talgklieren neuspunt roodpaars, vergroot neuspunt
o R/ ‘schillen’ van de neus= voorzichtige resectie van de oppervlakkige lagen
Impetigo= gele korst van pus en secreet door een bacterie
Inwendige inflammaties
Corzya, allergische rhinitis, vasomotorische rhinitis, sinusitis
Tumoren
In de neus: goedaardig (Vb. papilloom…) & kwaadaardig (Vb. basocellulair carcinoom…)
In de sinussen: goedaardig (Vb. osteomen), kwaadaardig= zeldzaam
Traumata
Contusie= kneusing, MAAR neusskelet= intact
Septumhematoom
o = bloedophoping tussen perichondrium en kraakbeen risico septumabces +
kraakbeennecrose + inzakken neusrug
o R/ snelle drainage
Neusfractuur= aanwezigheid van skeletoneffenheden (‘trapjes’)
o Behandeling:
Onverplaatste neusfractuur= geen behandeling
1
, Verplaatste neusfractuur= direct of binnen 5 dagen reparatie + uitwendig
tamponeren (bloeding stelpen) + spalken (repositie correct fixeren)
Septumdeviatie
o Oorzaak: trauma, verschillende groei kraakbenig en benig deel van septum
o R/ submuceuze neusseptumcorrectie
Septumperforatie
o Oorzaak: cocaïnesnuiven, neuspeuteren, trauma, septumcorrectie, …
o R/ septum button (silicone afsluitplaatje in defect) OF heelkundige sluiting
Reukstoornissen
Oorzaken:
o Neurologisch: perceptieve reukstoornis (Vb. virale zenuwletsels, trauma, tumor)
o Mechanisch: conductieve reukstoornis (Vb. allergische slijmvliescongestie, …)
Gevolg:
o Proeven enkel zout, zuur, zoet en bitter
o Anosmie= niets ruiken / Hyposmie= verminderd ruiken / kakosmie= vieze geur
ruiken / parosmie= afwijkende geur
Allerlei
Neusbloeding of epistaxis
o Oorzaken:
Lokaal: neustrauma, rhinitis, tumor, …
Algemeen: AHT, anticoagulantia, hematologische aandoeningen, …
o R/ rechtop zitten -> neus enkele minuten dichtknijpen -> eventueel koude
compressen op neus of in nek
Geen effect? dichtcoaguleren van bloedend vat OF tamponeren neus
Corpora aliena of vreemd voorwerp
o R/ verwijdering met haakvormig instrument (niet met pincet!)
Polyposis nasi of neuspoliepen
o = chronisch ontstoken slijmvlies bilaterale uitpuiling
o R/ lokaal of systemisch corticoïden, recidieven: endoscopische verwijdering
1.2. De keel: farynx, larynx en mond
1.2.1. Beknopte anatomie en fysiologie
Adenoïden of neusamandelen:
1ste levensjaren: rol bij ontwikkeling humorale en cellullaire immuniteit
Tonsillen of keelamandelen:
Kissing tonsils= zeer vergroot keelamandelen raken elkaar net aan
3 functies van de larynx (strottenhoofd):
Sfincterfunctie: 3 lagen (epiglottis, valse- en ware stembanden) sluiten de larynx af bij
het slikken aspiratie (verslikking) vermijden
Fonatie of (basis)stemvorming: verschillende lengte, massa en spanning van stembanden
verschillende toonhoogte en luidheid
Verhoogde intrathoracale en intra-abdominale druk: door afsluiting epiglottis bij
hoesten, persen, tillen, …
2
Oftamologie
1. Inleiding tot de pathologie van neus, keel, oren
1.1. De neus
1.1.1. Beknopte anatomie en fysiologie
3 functies van de neus:
Ademhalingsfunctie: verwarming, bevochtiging en reinigen
Reukorgaan: moleculen moeten hydrofiel en lipofiel zijn
Klankkast voor de spraak: resonantieruimte vorming nasale klanken (m, n, ng)
Rol neusbijholten:
Resonantieruimten voor spraak
Ondersteunen reuk
Schedel minder zwaar maken
1.1.2. Pathologie
Uitwendige inflammaties
Furunkel in of rond neusopening
o = etterophoping door staphylococcus aureus
o R/ ichtyozalf, systematische AB, geen incisie (CAVE sepsis)
Erysipelas
o = secundair door huidletsel
o R/ systematische AB
Rhinophyma
o = hypertrofie van talgklieren neuspunt roodpaars, vergroot neuspunt
o R/ ‘schillen’ van de neus= voorzichtige resectie van de oppervlakkige lagen
Impetigo= gele korst van pus en secreet door een bacterie
Inwendige inflammaties
Corzya, allergische rhinitis, vasomotorische rhinitis, sinusitis
Tumoren
In de neus: goedaardig (Vb. papilloom…) & kwaadaardig (Vb. basocellulair carcinoom…)
In de sinussen: goedaardig (Vb. osteomen), kwaadaardig= zeldzaam
Traumata
Contusie= kneusing, MAAR neusskelet= intact
Septumhematoom
o = bloedophoping tussen perichondrium en kraakbeen risico septumabces +
kraakbeennecrose + inzakken neusrug
o R/ snelle drainage
Neusfractuur= aanwezigheid van skeletoneffenheden (‘trapjes’)
o Behandeling:
Onverplaatste neusfractuur= geen behandeling
1
, Verplaatste neusfractuur= direct of binnen 5 dagen reparatie + uitwendig
tamponeren (bloeding stelpen) + spalken (repositie correct fixeren)
Septumdeviatie
o Oorzaak: trauma, verschillende groei kraakbenig en benig deel van septum
o R/ submuceuze neusseptumcorrectie
Septumperforatie
o Oorzaak: cocaïnesnuiven, neuspeuteren, trauma, septumcorrectie, …
o R/ septum button (silicone afsluitplaatje in defect) OF heelkundige sluiting
Reukstoornissen
Oorzaken:
o Neurologisch: perceptieve reukstoornis (Vb. virale zenuwletsels, trauma, tumor)
o Mechanisch: conductieve reukstoornis (Vb. allergische slijmvliescongestie, …)
Gevolg:
o Proeven enkel zout, zuur, zoet en bitter
o Anosmie= niets ruiken / Hyposmie= verminderd ruiken / kakosmie= vieze geur
ruiken / parosmie= afwijkende geur
Allerlei
Neusbloeding of epistaxis
o Oorzaken:
Lokaal: neustrauma, rhinitis, tumor, …
Algemeen: AHT, anticoagulantia, hematologische aandoeningen, …
o R/ rechtop zitten -> neus enkele minuten dichtknijpen -> eventueel koude
compressen op neus of in nek
Geen effect? dichtcoaguleren van bloedend vat OF tamponeren neus
Corpora aliena of vreemd voorwerp
o R/ verwijdering met haakvormig instrument (niet met pincet!)
Polyposis nasi of neuspoliepen
o = chronisch ontstoken slijmvlies bilaterale uitpuiling
o R/ lokaal of systemisch corticoïden, recidieven: endoscopische verwijdering
1.2. De keel: farynx, larynx en mond
1.2.1. Beknopte anatomie en fysiologie
Adenoïden of neusamandelen:
1ste levensjaren: rol bij ontwikkeling humorale en cellullaire immuniteit
Tonsillen of keelamandelen:
Kissing tonsils= zeer vergroot keelamandelen raken elkaar net aan
3 functies van de larynx (strottenhoofd):
Sfincterfunctie: 3 lagen (epiglottis, valse- en ware stembanden) sluiten de larynx af bij
het slikken aspiratie (verslikking) vermijden
Fonatie of (basis)stemvorming: verschillende lengte, massa en spanning van stembanden
verschillende toonhoogte en luidheid
Verhoogde intrathoracale en intra-abdominale druk: door afsluiting epiglottis bij
hoesten, persen, tillen, …
2
