Samenvatting Deontologische aspecten (volledig!)

DEONTOLOGISCHE ASPECTEN

TEN GELEIDE


1. EEN DEONTOLOGISCH PERSPECTIEF

 Kant is een deontoloog. Zijn categorische imperatief stelt dat we moeten handelen
uit plicht, omdat we geloven dat het moreel juist is.

 Privacy, discretie en beroepsgeheim zijn cruciaal in sociaal-agogisch werk en in de
samenleving. Deze principes zijn ondersteund door wetten zoals de
privacyregelgeving en de wet op het beroepsgeheim.
 Belangrijk om niet alleen de letter van de wet te volgen, maar ook de geest ervan
te begrijpen. De deontologische benadering biedt een kader voor moreel
handelen.
 Het volgen van een regel is niet altijd ethisch. Het kan soms komen uit gewoonte
of conformisme zonder ethische reflectie. Regels volgen maakt je dus niet
automatisch een goed mens.
 Deontologie is één manier om morele kwesties te benaderen. Maar enkel focussen
op deontologie kan leiden tot moraliserend gedrag.
 Regels zijn algemeen en bieden geen pasklare oplossing voor specifieke situaties.
Ze moeten in context worden geïnterpreteerd. De vraag is: wat is in dit geval, op
dit moment, goed voor de cliënt? Bijvoorbeeld, in de wet op het beroepsgeheim
(artikel 458), is zwijgplicht belangrijk, maar soms moet je overwegen of spreken
met collega’s noodzakelijk is.
 Ondanks duidelijke regels ontstaan er vaak ethische dilemma's in de praktijk. Dit
vraagt om reflectie: Waarom bestaat deze regel? Draagt het volgen ervan bij aan
het welzijn van de cliënt? Wat zijn de consequenties van het niet volgen van de
regel?

 2 vragen:
- Doe ik de dingen goed?
o Het gewicht van beide componenten binnen je beroep is gelijk (je moet
voor beide componenten evenveel moeite doen)
o Je moet technisch professioneel zijn: je moet weten wat je doet en wat
wat is (je deskundigheid)
o Omgaan met technologische ontwikkelingen, gespreksvaardigheden,
kwalitatieve rapportage, omgaan met agressie
- Doe ik de goede dingen?
o Etische vragen stellen over eigen interventies: dragen ze bij en op
welke manier doe je aan goede orthopedagogie?
= normatieve professionaliteit

 Zie samen door het moeras gaan  samen met cliënt door het moeras. Zelf het
kampvuur vormen waar je in het moeras een vertrouwenspersoon en lichtpuntje kan zijn
voor de cliënt.


2. DEONTOLOGIE ALS DEEL VAN EEN BEROEPSETHIEK

 Deontologie valt binnen de normatieve ethiek

,  Deontologische kijk stelt de vraag wat ‘juist’ is  als we juist handelen, handelen
we ook goed
 Goed handelen is handelen volgens de juiste regel, een juiste regel is gebaseerd
op een principe, iets waar we allemaal kunnen achterstaan
 Vanuit deontologisch perspectief is het goede doen, voldoen aan de regels. Het
goede is het juiste doen en doet wat we zouden moeten doen
 Ook consequentialistisch en deugdenperspectief als alternatieven om morele
handelingen ethisch te legitimeren.
 Deontologie als deel van een beroepsethiek en als 1 manier om een
beroepsethisch standpunt op te bouwen
 We gebruiken Jürgen Habermas (= communicatieve rationaliteit) als inspiratie om
de verschillende ethische theorieën een plaats te geven binnen een beroepsethiek
en als hulpmiddel voor ethisch bewustzijn en bekwaamheid
 Normatieve professionalisering staat gelijkwaardig naast een technische
professionalisering
 Technisch= ‘doe ik de dingen goed’?
 Normatief= ‘doe ik de goede dingen’?
 Sociaal-agogische werkers zijn waardegeladen en bevatten opvattingen over het
goede
 Belangrijk om belangen en verwachtingen en waarden tegenover elkaar te moeten
afwegen. Het vraagt inzicht bij de cliënt, in organisatie en in de brede samenleving
 Een sociaal-agogische professional is deskundig/een technische professional maar
laat zich ook leiden door de waarde xwaarvoor zijn of haar beroep staat dus
tegelijk zijn we ook normatieve professionals (= we gaan deze opvattingen
expliciteren en bespreekbaar maken, in dialoog onder beroepsgenoten

PROLOOG: HET GOEDE DOEN

= integer handelen

 Autonoom= goed handelen, zelf beslissingen nemen
 Heteronoom= niet in staat zijn om zelf de eigen wil te bepalen, maar het volgen
van de regels van anderen. Wat je goed gedaan hebt leg je bij anderen.
Vb.
Als moeder vraagt aan dochter ‘ruim je kamer op, dan krijg je een ijsje’ 
hetronoom
Voor velen is religie nog een zingever maar niet meer voor de collectieve
samenleving  je vogt de regels want anders gaat God je straffen  hetronoom

 Hoe weten wat goed is?
- Trail en error  ik ga snoepjes nemen uit de kast maar het mag niet van
mama en papa, dan ga je het niet meer doen of subtieler aanpakken
- Moraliseren= waarden en normen (van peergroup= ouders, vrienden, …)
 socialiseren
o primair; gezin, je eerste waarden en normen die je meekrijgt= je huid,
je grondhouding
o secundair; formeler, je wisselt er soms is vb. je opleiding, hobby, …= je
kleren
o teriaire; waarden en normen door de samenleving, massamedia (vb.
sociale media)
- Feedback