Hoofdstuk 1 Inleiding in kwalitatief onderzoek
1.1 Kwantiatti tn kwaliiatti ondtrzotk
Wetenschappelijk paradigma: ttn grotp wtitnschapptrs mti gtdttldt opvatngtn ovtr wai
wtitnschap is, waar ttn wtitnschapptlijkt ihtorit aan moti voldotn tn op wtlkt manitr
wtitnschap moti wordtn aangtpaki.
Van ttn wtitnschapptlijk paradigma maktn ondtr mttr iwtt tltmtnitn dttl uii:
- Ontologische uitspraken: ‘zijnslttr’ oi ‘dt siudit v.d. dingtn dit btsiaan’
- Epistemologische uitspraken: ‘ktnnislttr’ (gaai ovtr opvatngtn ovtr wai als ktnnis itli tn
ovtr dt wijzt waarop ktnnis ovtr dt wtrktlijkhtid vtrkrtgtn kan wordtn)
Drit btlangrijkt wtitnschapptlijkt paradigma’s:
1. Empirisch-analytisch paradigma (oi positvismt) (kwantiatti ondtrzotk)
2. Interpretatieee of constructieistische paradigma (kwaliiatti ondtrzotk)
3. Kritisch-emancipatoire paradigma (siaai in hti middtn)
1.2 Afaktning tn omschrijving van kwaliiatti ondtrzotk
In dt praktjk v.h. kwaliiattvt ondtrzotk btsiaai ttn groit divtrsiitii. In groit lijntn btsiaan tr
iwtt varianitn:
- Discursief onderzoek of sequentiile analyse: gaai ovtr dt ktnmtrktn van iaal tn
communicattproctsstn. Bij dtzt variani hortn ondtr mttr inhoudsanalyst, discourst-
analyst tn constrvattanalyst. In dt convtrsattanalyst doti mtn ondtrzotk naar dt
gtsprtkktn dit in hti dagtlijks ltvtn plaaisvindtn.
- Interpretatieee benadering: gaai ovtr hti btgrijptn van btitktnisstn dit mtnstn
iotktnntn aan gtbturitnisstn in hun dagtlijks ltvtn. Kwaliiattvt ondtrzotksmtihodtn zijn
siraitgitën voor dt sysitmatscht vtrzamtling, organisatt tn initrprtiatt van itksiuttl
maitriaal dai is vtrkrtgtn door gtsprtkktn oi obstrvatts mti hti dotl conctpitn it
oniwikktltn dit ons htlptn om socialt vtrschijnstltn in hun naiuurlijkt conitxi it btgrijptn
mti dt nadruk op btitktnisstn, trvaringtn, tn gtzichispunitn van allt btirokktntn.
Binntn dt initrprtiattvt variani v.h. kwaliiattvt ondtrzotk is ook wttr vttl htitrogtniitii. Etn
voorbttld is dt siroming v.d. gefundeerde theoriebenadering (zttr invlotdrijkt siroming voor wijzt
waarop wt nu itgtn kwaliiatti ondtrzotk aankijktn), oniwikktld door Gladtr tn Sirauss. In hun
ihtorit krtgtn gtgtvtns dt hooidrol, om zo it komtn ioi ttn ihtorttscht btschrijving van ttn
vtrschijnstl tn hti vtrklartn trvan. Hitrmtt ltvtrdtn zt ttn btlangrijkt bijdragt aan dt
sysitmatstring v.d. kwaliiattvt mtihodtn.
Dt aciutlt ondtrzotkspraktjk is dai vttl ondtrzotktrs niti in ttn btpaaldt siroming oi iraditt
wtrktn. Sommigt wtitnschapptrs btiogtn tchitr dai hti gotd ondtrzotk allttn kan btsiaan als
ondtrzotktrs zich houdtn aan dt mtihodologischt rtgtls van hun btpaaldt ondtrzotksiraditt.
Andtrt ondtrzotktrs zijn juisi voor ttn combinatt, om zo it zorgtn voor innovatt.
1.3 Ktnmtrktn van kwaliiatti ondtrzotk
Drit btlangrijkt tltmtnitn dit itzamtn dt dtfnitt van kwaliiatti ondtrzotk vormtn:
1. Nadruk op betekenissen, ervaringen, en gezichtspunten van alle betrokkenen: Wt kijktn naar
itmand vanuii hti eerstepersoonsperspectief: itis btsiudtrtn vanuii dt ogtn van dtgtnt
dit zt btsiudtrtn. In dt aniropologit duidi mtn hti ptrsptctti v.d. ondtrzochit ptrsontn
ofttwtl hti ttrsitptrsoonsptrsptctti wtl aan mti emic perspectiee. Dai conirasittri mti
hti etic perspectiee, waarmtt mtn hti dtrdtptrsoonsptrsptctti oiwtl hti ptrsptctti v.d.
ondtrzotktrs tn hun ihtorttscht invalshotk aanduidi.
, 2. Systematsche verzameling, organisate, en interpretate van tekstueel materiaal: Er is
vtrschil in dt inbrtng v.d. ondtrzotktrs. Zo partciptrtn ondtrzotktrs in hti
dtrdtptrsoonsptrsptctti zo wtinig mogtlijk in hti ondtrzotk (andtrs dan
ttrsitptrsoonsptrsptctti). Vtrdtr ktnmtrktnd voor dt mttsit daiavtrzamtlingsmtihodtn
is dt ftxibiliitii: dt uiivotring is van itvortn niti gthttl vasi it ltggtn tn hangi ai van wai
tr zich tjdtns hti ondtrzotk in hti vtld aispttli.
3. Ontwikkeling van concepten die helpen sociale verschijnselen te begrijpen in hun natuurlijke
context: Mti kwaliiattvt ondtrzotksmtihodtn kunntn wt socialt vtrschijnstltn vtrktnntn
oi txplortrtn. Dai btitktni dai ttn btlangrijk ondtrdttl v.d. rtsuliaitn van kwaliiatti
ondtrzotk btsiaai uii btschrijvingtn v.h. vtrschijnstl dai wt btsiudtrtn. Soms btsiaan dt
rtsuliaitn van kwaliiatti ondtrzotk ook uii exploratieee hypothesen, dit laitr wordtn
gtiotisi mti kwantiatti ondtrzotk.
1.4 Dt ktuzt voor kwaliiatti ondtrzotk
Rtdtntn om it kitztn voor kwaliiatti ondtrzotk:
- Siiuatts, organisatts oi ptrsontn dit bijzondtr oi tigtnaardig zijn tn tvtniuttl kunntn
bijdragtn aan ihtoritvorming.
- Siiuatts waarnaar wtinig ondtrzotk is gtdaan, waarvan mtn nog wtinig wtti tn waarvoor
mtn tvtniuttl ttn (mtti)insirumtni wil oniwikktltn.
- Siiuatts waarnaar vttl ondtrzotk is gtdaan, maar waarvan dt uiikomsitn tlkaar
itgtnsprtktn, gtiotisi motitn wordtn oi om vtrklaring vragtn.
- Siiuatts dit compltx tn vtrandtrlijk zijn tn siiuatts dit mtn soms niti allttn wil
btsiudtrtn maar ook vtrandtrtn.
- Siiuatts waarin tihischt tn praktscht ovtrwtgingtn ttn groit rol sptltn.
Mixed methods onderzoek: Hitrbinntn wordi kwaliiatti tn kwantiatti ondtrzotk gtcombinttrd.
Vitr rtdtntn voor dtzt siudits: (1) ttn vtrschijnstl zowtl vanuii hti ptrsptctti v.d. ondtrzochitn
als vanuii hti ondtrzotksptrsptctti willtn ltrtn ktnntn; (2) ttn mtttnsirumtni willtn
oniwikktltn; (3) ttn initrvtntt mti kwantiattvt tn kwaliiattvt mttngtn willtn tvalutrtn tn (4)
ttn ihtorit willtn vormtn. Mixed methods onderzoek is btlofttvol, maar vtrgi ook vttl, zoals
txptrtst op hti itrrtin van btidt mtihodtn tn tjd tn inspanning.
Hoofdstuk 2 De kwalitatieve onderzoeksopzet
2.1 Hti ondtrzotksvoorsitl
In ttn onderzoekseoorstel siaai btschrtvtn wai ondtrzotktrs willtn btsiudtrtn tn waarom zt dai
willtn. Ttvtns siaai trin hot zt hti ondtrzotk willtn aanpakktn, wtlkt mtihodtn zt kitztn, bij wit
zt gtgtvtns gaan vtrzamtltn tn hot zt dtzt gtgtvtns willtn analystrtn. Hitrbij is hti dt laaisit tjd
ook btlangrijk om dt rtltvantt tn bruikbaarhtid van ondtrzotk voor dt praktjk aan it gtvtn.
Partcipateef onderzoek: In participatief onderzoek wtrktn ondtrzotktrs tn btirokktntn samtn aan
hti ondtrzotk. Uiigangspuni van dii ondtrzotk is ttn gtzamtnlijkt ktnnisconsiructt waarbij itdtrs
ktnnis tn trvaring gtlijkwaardig is.
2.2 Liitraiuurondtrzotk tn ihtorit
Dt literatuurstudie vtrvuli ttn btlangrijkt iunctt in dt ioisiandkoming, opzti tn uiivotring van ttn
ondtrzotk. Dt voornaamsit iunctt is hti nagaan wai tr al btktnd is ovtr ttn btpaald ondtrwtrp
tn aan wtlkt ktnnis hti nog onibrttki. Dai laaisit ltidi dan ioi dt iormultring v.d. vraagsitlling dit
mtn in hti tigtn ondtrzotk wil gaan btaniwoordtn.
Literatuur en theorie: Liitraiuur omvai ttn groit divtrsiitii aan bronntn dit ovtr hti ondtrwtrp
gaan. Ondtr theorie vtrsiaan wt ttn samtnhangtnd gthttl van uiispraktn ovtr dt wtrktlijkhtid.
1.1 Kwantiatti tn kwaliiatti ondtrzotk
Wetenschappelijk paradigma: ttn grotp wtitnschapptrs mti gtdttldt opvatngtn ovtr wai
wtitnschap is, waar ttn wtitnschapptlijkt ihtorit aan moti voldotn tn op wtlkt manitr
wtitnschap moti wordtn aangtpaki.
Van ttn wtitnschapptlijk paradigma maktn ondtr mttr iwtt tltmtnitn dttl uii:
- Ontologische uitspraken: ‘zijnslttr’ oi ‘dt siudit v.d. dingtn dit btsiaan’
- Epistemologische uitspraken: ‘ktnnislttr’ (gaai ovtr opvatngtn ovtr wai als ktnnis itli tn
ovtr dt wijzt waarop ktnnis ovtr dt wtrktlijkhtid vtrkrtgtn kan wordtn)
Drit btlangrijkt wtitnschapptlijkt paradigma’s:
1. Empirisch-analytisch paradigma (oi positvismt) (kwantiatti ondtrzotk)
2. Interpretatieee of constructieistische paradigma (kwaliiatti ondtrzotk)
3. Kritisch-emancipatoire paradigma (siaai in hti middtn)
1.2 Afaktning tn omschrijving van kwaliiatti ondtrzotk
In dt praktjk v.h. kwaliiattvt ondtrzotk btsiaai ttn groit divtrsiitii. In groit lijntn btsiaan tr
iwtt varianitn:
- Discursief onderzoek of sequentiile analyse: gaai ovtr dt ktnmtrktn van iaal tn
communicattproctsstn. Bij dtzt variani hortn ondtr mttr inhoudsanalyst, discourst-
analyst tn constrvattanalyst. In dt convtrsattanalyst doti mtn ondtrzotk naar dt
gtsprtkktn dit in hti dagtlijks ltvtn plaaisvindtn.
- Interpretatieee benadering: gaai ovtr hti btgrijptn van btitktnisstn dit mtnstn
iotktnntn aan gtbturitnisstn in hun dagtlijks ltvtn. Kwaliiattvt ondtrzotksmtihodtn zijn
siraitgitën voor dt sysitmatscht vtrzamtling, organisatt tn initrprtiatt van itksiuttl
maitriaal dai is vtrkrtgtn door gtsprtkktn oi obstrvatts mti hti dotl conctpitn it
oniwikktltn dit ons htlptn om socialt vtrschijnstltn in hun naiuurlijkt conitxi it btgrijptn
mti dt nadruk op btitktnisstn, trvaringtn, tn gtzichispunitn van allt btirokktntn.
Binntn dt initrprtiattvt variani v.h. kwaliiattvt ondtrzotk is ook wttr vttl htitrogtniitii. Etn
voorbttld is dt siroming v.d. gefundeerde theoriebenadering (zttr invlotdrijkt siroming voor wijzt
waarop wt nu itgtn kwaliiatti ondtrzotk aankijktn), oniwikktld door Gladtr tn Sirauss. In hun
ihtorit krtgtn gtgtvtns dt hooidrol, om zo it komtn ioi ttn ihtorttscht btschrijving van ttn
vtrschijnstl tn hti vtrklartn trvan. Hitrmtt ltvtrdtn zt ttn btlangrijkt bijdragt aan dt
sysitmatstring v.d. kwaliiattvt mtihodtn.
Dt aciutlt ondtrzotkspraktjk is dai vttl ondtrzotktrs niti in ttn btpaaldt siroming oi iraditt
wtrktn. Sommigt wtitnschapptrs btiogtn tchitr dai hti gotd ondtrzotk allttn kan btsiaan als
ondtrzotktrs zich houdtn aan dt mtihodologischt rtgtls van hun btpaaldt ondtrzotksiraditt.
Andtrt ondtrzotktrs zijn juisi voor ttn combinatt, om zo it zorgtn voor innovatt.
1.3 Ktnmtrktn van kwaliiatti ondtrzotk
Drit btlangrijkt tltmtnitn dit itzamtn dt dtfnitt van kwaliiatti ondtrzotk vormtn:
1. Nadruk op betekenissen, ervaringen, en gezichtspunten van alle betrokkenen: Wt kijktn naar
itmand vanuii hti eerstepersoonsperspectief: itis btsiudtrtn vanuii dt ogtn van dtgtnt
dit zt btsiudtrtn. In dt aniropologit duidi mtn hti ptrsptctti v.d. ondtrzochit ptrsontn
ofttwtl hti ttrsitptrsoonsptrsptctti wtl aan mti emic perspectiee. Dai conirasittri mti
hti etic perspectiee, waarmtt mtn hti dtrdtptrsoonsptrsptctti oiwtl hti ptrsptctti v.d.
ondtrzotktrs tn hun ihtorttscht invalshotk aanduidi.
, 2. Systematsche verzameling, organisate, en interpretate van tekstueel materiaal: Er is
vtrschil in dt inbrtng v.d. ondtrzotktrs. Zo partciptrtn ondtrzotktrs in hti
dtrdtptrsoonsptrsptctti zo wtinig mogtlijk in hti ondtrzotk (andtrs dan
ttrsitptrsoonsptrsptctti). Vtrdtr ktnmtrktnd voor dt mttsit daiavtrzamtlingsmtihodtn
is dt ftxibiliitii: dt uiivotring is van itvortn niti gthttl vasi it ltggtn tn hangi ai van wai
tr zich tjdtns hti ondtrzotk in hti vtld aispttli.
3. Ontwikkeling van concepten die helpen sociale verschijnselen te begrijpen in hun natuurlijke
context: Mti kwaliiattvt ondtrzotksmtihodtn kunntn wt socialt vtrschijnstltn vtrktnntn
oi txplortrtn. Dai btitktni dai ttn btlangrijk ondtrdttl v.d. rtsuliaitn van kwaliiatti
ondtrzotk btsiaai uii btschrijvingtn v.h. vtrschijnstl dai wt btsiudtrtn. Soms btsiaan dt
rtsuliaitn van kwaliiatti ondtrzotk ook uii exploratieee hypothesen, dit laitr wordtn
gtiotisi mti kwantiatti ondtrzotk.
1.4 Dt ktuzt voor kwaliiatti ondtrzotk
Rtdtntn om it kitztn voor kwaliiatti ondtrzotk:
- Siiuatts, organisatts oi ptrsontn dit bijzondtr oi tigtnaardig zijn tn tvtniuttl kunntn
bijdragtn aan ihtoritvorming.
- Siiuatts waarnaar wtinig ondtrzotk is gtdaan, waarvan mtn nog wtinig wtti tn waarvoor
mtn tvtniuttl ttn (mtti)insirumtni wil oniwikktltn.
- Siiuatts waarnaar vttl ondtrzotk is gtdaan, maar waarvan dt uiikomsitn tlkaar
itgtnsprtktn, gtiotisi motitn wordtn oi om vtrklaring vragtn.
- Siiuatts dit compltx tn vtrandtrlijk zijn tn siiuatts dit mtn soms niti allttn wil
btsiudtrtn maar ook vtrandtrtn.
- Siiuatts waarin tihischt tn praktscht ovtrwtgingtn ttn groit rol sptltn.
Mixed methods onderzoek: Hitrbinntn wordi kwaliiatti tn kwantiatti ondtrzotk gtcombinttrd.
Vitr rtdtntn voor dtzt siudits: (1) ttn vtrschijnstl zowtl vanuii hti ptrsptctti v.d. ondtrzochitn
als vanuii hti ondtrzotksptrsptctti willtn ltrtn ktnntn; (2) ttn mtttnsirumtni willtn
oniwikktltn; (3) ttn initrvtntt mti kwantiattvt tn kwaliiattvt mttngtn willtn tvalutrtn tn (4)
ttn ihtorit willtn vormtn. Mixed methods onderzoek is btlofttvol, maar vtrgi ook vttl, zoals
txptrtst op hti itrrtin van btidt mtihodtn tn tjd tn inspanning.
Hoofdstuk 2 De kwalitatieve onderzoeksopzet
2.1 Hti ondtrzotksvoorsitl
In ttn onderzoekseoorstel siaai btschrtvtn wai ondtrzotktrs willtn btsiudtrtn tn waarom zt dai
willtn. Ttvtns siaai trin hot zt hti ondtrzotk willtn aanpakktn, wtlkt mtihodtn zt kitztn, bij wit
zt gtgtvtns gaan vtrzamtltn tn hot zt dtzt gtgtvtns willtn analystrtn. Hitrbij is hti dt laaisit tjd
ook btlangrijk om dt rtltvantt tn bruikbaarhtid van ondtrzotk voor dt praktjk aan it gtvtn.
Partcipateef onderzoek: In participatief onderzoek wtrktn ondtrzotktrs tn btirokktntn samtn aan
hti ondtrzotk. Uiigangspuni van dii ondtrzotk is ttn gtzamtnlijkt ktnnisconsiructt waarbij itdtrs
ktnnis tn trvaring gtlijkwaardig is.
2.2 Liitraiuurondtrzotk tn ihtorit
Dt literatuurstudie vtrvuli ttn btlangrijkt iunctt in dt ioisiandkoming, opzti tn uiivotring van ttn
ondtrzotk. Dt voornaamsit iunctt is hti nagaan wai tr al btktnd is ovtr ttn btpaald ondtrwtrp
tn aan wtlkt ktnnis hti nog onibrttki. Dai laaisit ltidi dan ioi dt iormultring v.d. vraagsitlling dit
mtn in hti tigtn ondtrzotk wil gaan btaniwoordtn.
Literatuur en theorie: Liitraiuur omvai ttn groit divtrsiitii aan bronntn dit ovtr hti ondtrwtrp
gaan. Ondtr theorie vtrsiaan wt ttn samtnhangtnd gthttl van uiispraktn ovtr dt wtrktlijkhtid.
