Neurokinesitherapie 2: Praktijk
PR1: Positioneren
Positioneren van een patiënt met een beroerte
1. Introductie
Vooral in HC: nalezen cursus!
- Assesment goal-setting therapy plan intervention evaluation
- Beroerte
o Soorten
Hemorragisch
Ischemisch
Transiënte ischemische aanval (TIA)
o Tekenen en symptomen
Motorisch
Cognitief
Sensorische disfunctie
o Hypertonus en spastische patronen belangrijk voor examen !!
o Stadiums
Acuut
Subacuut
Chronisch
2. Positioneren van beroertepatiënt
- Principes
o Alignement lichaam
o De vrije plaatsen opvullen
o Maximale sensorische stimulatie
Niet met niet-paretische zijde naar een muur leggen
Visuospatieel neglect: verminderde aandacht aan 1 kant
o Preventie
- Hoe positioneren heeft invloed op therapie
o Op pijnlijke schouder kan dag erna niet gebruiken
o Spasticiteit: uit patroon leggen
- Rekening houden met decupitus
o Thv hielen, sacrum, tuber ischiadicum, ellebogen, schouders en hoofd ruglig
o Thv enkels, knieën, heupen, schouders, oren zijlig
3. Hoe positioneren van een patiënt?
Met kussens & voorgevormde blokken
- Meestal kussens met memory foam zijn moduleerbaar
- Nooit trekken aan een lidmaat !
1
,In een bed (4)
- Zijlig op paretische zijde
o Letsel links zorgt voor rechts een hemiplegie
Vaak hemiplegische schouderpijn
Spastische verlamming: humeruskop in cavitas getrokken impingement (SS
enz) kan voor pijn zorgen
Slappe verlamming: tintelingen krijgen in hand, vingers niet goed bewegen
(verlies controle over lidmaat) kan spasticiteit optreden na een tijd
o Alle spieren hypotoon
o Arm gaat uitzakken subluxatie
o Bed: volledig plat
o Hoofd: comfortabel gestabiliseerd op kussen
o Romp: licht achterwaarts gekanteld wel gestabiliseerd door kussen
deels onder en achter
Voorkomen dat P op rug kan rollen
o Hemiplegische schouder: voorwaarts + in exo
In protractie brengen (meer op schouderblad liggen)
Th aan de margo medialis (thv schouder nekregio) de schouder
naar voor brengen
o Hemiplegische arm: uitgestrekt, ondersteund door een kussen (tafel of
groot bed)
90° flexie met romp
Elleboog zo gestrekt mogelijk
Palm opwaarts wijzen
Hand moet open blijven (kan evt met handspalk) + moet ondersteund zijn
o Hemiplegisch been:
Heup extensie
M. iliopsoas klein beetje op rek
Knie licht gebogen
o Niet hemiplegische arm: op de romp of op een kussen gelegen
o Niet hemiplegisch been of voet: in stap positie op een kussen + heup & knie licht gebogen
Meer flexie = stabieler
Voet ook volledig ondersteunen wel iets lager dan knie
Comfortabeler + minder pijnlijk in heup
- Zijlig op niet-paretische zijde
o Bed: helemaal plat
o Hoofd: gestabiliseerd door kussen + in een rechte lijn met de romp
o Romp: licht voorwaarts leunend
o Hemiplegische schouder: voorwaarts uitgestrekt
o Hemiplegische arm en hand: in een kussen
100° met romp (anteflexie)
2 kussens op niet-hemiplegische arm kan ook
Belemmerd wel het zicht (arm in protractie)
Of arm gewoon naast lichaam
o Hemiplegisch been: heup en knie licht gebogen (op een kussen)
Enkel en voet ondersteund door een kussen
o Niet hemiplegische arm: in een comfortabele positie voor een P
2
, o Niet hemiplegisch been: heup en knie extensie
- Ruglig
o 3 kussens thv hoofd
2 in een ruitvorm / V-vorm punten van kussen mee onder
schouder meer in protractie stand = beter
1 bovenop ruit stabiliseert hoofd
o Bekken
Aan hemizijde gaat vaak wegzakken = gevoel meer in kussen
worden gedrukt
= door sensorische mismatch: groot gevoel van
asymmetrie
Ondersteunen met kussens
o Arm en hand hemiplegische zijde ondersteunen in kussen (gootje makken)
Hoek van kussens onder bekken leggen
o Knie hemiplegische zijde: licht in flexie
Te korte iliopsoas: bij extensie knie anterieure bekkenkanteling
Niet te hoge knierol
Goed voor neutrale houding rug
o Spalk: bij veel P een weerstand aan spasticiteit harder tegen duwen /W/ gebruiken
om meer tonus op te bouwen
Veel voor en tegenstanders
Niet bij elke P, bekijken in functie van P
Bij hand open, kan steun niet aanvaarden weglaten spalk
o Voet hemiplegische zijde: in 90°
maar P duwt en verhoogt spanning: beter vrijlaten
Anders kan nog tegen bed einde met iets tussen
Eerst proberen
Veel contracturen (laken onder bed duwt voeten in pfl)
- In zit
o Bed: hoofd van bed zo recht mogelijk + kussen thv lage rug
o Hoofd: niet ondersteunt vrij om te bewegen
o Romp: recht
o Heup: 90° flexie, gewicht verdeeld over beide billen
Lichte knieflexie voorwaartse bekkenkanteling + rechte rug
o Armen: voorwaarts, ellebogen gesteund op tafeltje (met kussen)
Geen tafel stapels van kussens
Pistool greep of vingers in elkaar kruisen willen flexie vermijden
Voorkeur: pistool greep
3
, In een rolstoel (3)
- Met een tafel aan de zijkant
o De hemineglect zijde aan de kant van de tafel
o Op de rand van de tafel een kussen (goot maken voor arm en hand)
- Met een tafel vooraan
o Kussen op de tafel
o Handen terug in een pistool greep of in elkaar verstrengeld
- In een rolstoel (4: terug goed positioneren)
o Niet goed als P zichzelf vooruit trekt met niet-aangedane zijde
Veel asymmetrie
Veel tonus opbouwen (trekken is niet makkelijk) zichtbaar aan hemizijde
Trekt zichzelf onderuit in rolstoel
o Voor P is makkelijk om zelf te verplaatsen = self propelling wheelchair
4. De patiënt in een rolstoel opnieuw uitlijnen/ terug goed positioneren
2 opties
- 1 therapeut
o Handvatting aanpassen aan de patiënt
o Remmen rolstoel !!
o Voeten P naar achter plaatsen + knieën inklemmen P tussen knieën Th
o P neemt een pistoolgreep aan, pistool tegen hemineglect zijde eigen arm sturen
o Th brengt de handen naar knieën of naar achter (stimuleren)
o Over de P heen het zitvlak nemen
o Th gaat rapellen: door knieën gaan om zo zitvlak P omhoog te brengen
o Th gaat mee in beweging naar achter om P te positioneren in stoel
- 2 therapeuten
o Niet aan de broek trekken!
o Opnieuw voeten naar achter + knieën inklemmen
o P naar voor door aan P thv scapula vastnemen (TH1)
4
PR1: Positioneren
Positioneren van een patiënt met een beroerte
1. Introductie
Vooral in HC: nalezen cursus!
- Assesment goal-setting therapy plan intervention evaluation
- Beroerte
o Soorten
Hemorragisch
Ischemisch
Transiënte ischemische aanval (TIA)
o Tekenen en symptomen
Motorisch
Cognitief
Sensorische disfunctie
o Hypertonus en spastische patronen belangrijk voor examen !!
o Stadiums
Acuut
Subacuut
Chronisch
2. Positioneren van beroertepatiënt
- Principes
o Alignement lichaam
o De vrije plaatsen opvullen
o Maximale sensorische stimulatie
Niet met niet-paretische zijde naar een muur leggen
Visuospatieel neglect: verminderde aandacht aan 1 kant
o Preventie
- Hoe positioneren heeft invloed op therapie
o Op pijnlijke schouder kan dag erna niet gebruiken
o Spasticiteit: uit patroon leggen
- Rekening houden met decupitus
o Thv hielen, sacrum, tuber ischiadicum, ellebogen, schouders en hoofd ruglig
o Thv enkels, knieën, heupen, schouders, oren zijlig
3. Hoe positioneren van een patiënt?
Met kussens & voorgevormde blokken
- Meestal kussens met memory foam zijn moduleerbaar
- Nooit trekken aan een lidmaat !
1
,In een bed (4)
- Zijlig op paretische zijde
o Letsel links zorgt voor rechts een hemiplegie
Vaak hemiplegische schouderpijn
Spastische verlamming: humeruskop in cavitas getrokken impingement (SS
enz) kan voor pijn zorgen
Slappe verlamming: tintelingen krijgen in hand, vingers niet goed bewegen
(verlies controle over lidmaat) kan spasticiteit optreden na een tijd
o Alle spieren hypotoon
o Arm gaat uitzakken subluxatie
o Bed: volledig plat
o Hoofd: comfortabel gestabiliseerd op kussen
o Romp: licht achterwaarts gekanteld wel gestabiliseerd door kussen
deels onder en achter
Voorkomen dat P op rug kan rollen
o Hemiplegische schouder: voorwaarts + in exo
In protractie brengen (meer op schouderblad liggen)
Th aan de margo medialis (thv schouder nekregio) de schouder
naar voor brengen
o Hemiplegische arm: uitgestrekt, ondersteund door een kussen (tafel of
groot bed)
90° flexie met romp
Elleboog zo gestrekt mogelijk
Palm opwaarts wijzen
Hand moet open blijven (kan evt met handspalk) + moet ondersteund zijn
o Hemiplegisch been:
Heup extensie
M. iliopsoas klein beetje op rek
Knie licht gebogen
o Niet hemiplegische arm: op de romp of op een kussen gelegen
o Niet hemiplegisch been of voet: in stap positie op een kussen + heup & knie licht gebogen
Meer flexie = stabieler
Voet ook volledig ondersteunen wel iets lager dan knie
Comfortabeler + minder pijnlijk in heup
- Zijlig op niet-paretische zijde
o Bed: helemaal plat
o Hoofd: gestabiliseerd door kussen + in een rechte lijn met de romp
o Romp: licht voorwaarts leunend
o Hemiplegische schouder: voorwaarts uitgestrekt
o Hemiplegische arm en hand: in een kussen
100° met romp (anteflexie)
2 kussens op niet-hemiplegische arm kan ook
Belemmerd wel het zicht (arm in protractie)
Of arm gewoon naast lichaam
o Hemiplegisch been: heup en knie licht gebogen (op een kussen)
Enkel en voet ondersteund door een kussen
o Niet hemiplegische arm: in een comfortabele positie voor een P
2
, o Niet hemiplegisch been: heup en knie extensie
- Ruglig
o 3 kussens thv hoofd
2 in een ruitvorm / V-vorm punten van kussen mee onder
schouder meer in protractie stand = beter
1 bovenop ruit stabiliseert hoofd
o Bekken
Aan hemizijde gaat vaak wegzakken = gevoel meer in kussen
worden gedrukt
= door sensorische mismatch: groot gevoel van
asymmetrie
Ondersteunen met kussens
o Arm en hand hemiplegische zijde ondersteunen in kussen (gootje makken)
Hoek van kussens onder bekken leggen
o Knie hemiplegische zijde: licht in flexie
Te korte iliopsoas: bij extensie knie anterieure bekkenkanteling
Niet te hoge knierol
Goed voor neutrale houding rug
o Spalk: bij veel P een weerstand aan spasticiteit harder tegen duwen /W/ gebruiken
om meer tonus op te bouwen
Veel voor en tegenstanders
Niet bij elke P, bekijken in functie van P
Bij hand open, kan steun niet aanvaarden weglaten spalk
o Voet hemiplegische zijde: in 90°
maar P duwt en verhoogt spanning: beter vrijlaten
Anders kan nog tegen bed einde met iets tussen
Eerst proberen
Veel contracturen (laken onder bed duwt voeten in pfl)
- In zit
o Bed: hoofd van bed zo recht mogelijk + kussen thv lage rug
o Hoofd: niet ondersteunt vrij om te bewegen
o Romp: recht
o Heup: 90° flexie, gewicht verdeeld over beide billen
Lichte knieflexie voorwaartse bekkenkanteling + rechte rug
o Armen: voorwaarts, ellebogen gesteund op tafeltje (met kussen)
Geen tafel stapels van kussens
Pistool greep of vingers in elkaar kruisen willen flexie vermijden
Voorkeur: pistool greep
3
, In een rolstoel (3)
- Met een tafel aan de zijkant
o De hemineglect zijde aan de kant van de tafel
o Op de rand van de tafel een kussen (goot maken voor arm en hand)
- Met een tafel vooraan
o Kussen op de tafel
o Handen terug in een pistool greep of in elkaar verstrengeld
- In een rolstoel (4: terug goed positioneren)
o Niet goed als P zichzelf vooruit trekt met niet-aangedane zijde
Veel asymmetrie
Veel tonus opbouwen (trekken is niet makkelijk) zichtbaar aan hemizijde
Trekt zichzelf onderuit in rolstoel
o Voor P is makkelijk om zelf te verplaatsen = self propelling wheelchair
4. De patiënt in een rolstoel opnieuw uitlijnen/ terug goed positioneren
2 opties
- 1 therapeut
o Handvatting aanpassen aan de patiënt
o Remmen rolstoel !!
o Voeten P naar achter plaatsen + knieën inklemmen P tussen knieën Th
o P neemt een pistoolgreep aan, pistool tegen hemineglect zijde eigen arm sturen
o Th brengt de handen naar knieën of naar achter (stimuleren)
o Over de P heen het zitvlak nemen
o Th gaat rapellen: door knieën gaan om zo zitvlak P omhoog te brengen
o Th gaat mee in beweging naar achter om P te positioneren in stoel
- 2 therapeuten
o Niet aan de broek trekken!
o Opnieuw voeten naar achter + knieën inklemmen
o P naar voor door aan P thv scapula vastnemen (TH1)
4