Samenvatting Stralingsdeskundigheid periode

SD periode 3 & 4:
Periode 3:

- De student weet wat radioactiviteit is en kan de eigenschappen van de verschillende
stralingssoorten en bijbehorende spectra, vervalwijze, vervaltijd en naamgeving benoemen.
- De student kan onderscheid maken tussen de verschillende patiëntengroepen in de nucleaire
geneeskunde en hierbij passende berekeningen van de effectieve volgdosis uitvoeren.




03-001:

KERMA: Kinetic Energy Released in Material

- K (kerma) Gy

- Kermatempo Gy/s

Gedefinieerd voor:

- Alle materialmen

- Indirect ioniserende straling



GEABSORBEERDE DOSIS:

- D (geabsorbeerde dosis) Gy

- Dosistempo Gy/s

Gedefinieerd voor:

- Alle materialen

- Alle soorten straling

Relatie tussen K en D:

- K  alle overgedragen energie
D = K x (1-g)
- D  alle geabsorbeerde energie

- Het verschil in energie is de remstralingsproductie g

Exposie:

- Q lading van de ionen van een teken in Coulomb

- m van de droge lucht in kg

- X is in C/kg

-




- X (exposie) C/kg

, - Exposietempo C kg-1 s-1

Gedefinieerd voor:

- Lucht

- Fotonenstraling (tot max versnelspaning 250 kV)




g = remstralingsfractie  nodig vanaf D of X

Wlucht/e = 33,97 J/C  nodig tussen D/K en X

Geabsorbeerde dosis is geen goede maat voor het biologische effect van straling op het menselijk
lichaam.

Welke factoren beïnvloeden het biologisch effect:

1. Verschil in biologische werkzaamheid van verschillende stralingssoorten

- H = Equivalente dosis

o Wr= radiation weighting factor

o = stralingsweegfactor

o H = Sievert (Sv)

o De geabsorbeerde dosis gecorrigeerd voor de soort straling




- Equivalent dosistempo

o Sv/s

o Alle weefsels en alle soorten straling

- E= effectieve dosis

o Ht = de equivalente dosis H per lichaamsweefsel ( t= tissue)(Sv)

o Wt = tissue weighting factor = weefselweegfactor

o Een maat voor de stralingsschade in het menselijke lichaam

, Voorbeeld:



 Stel een alfastralende radioactieve stof geeft een longdosis van D long= 1 mGy en geen
aanmerkelijke dosis op andere organen.

 Dan is de equivalente longdosis Hlong = 20 mSv

(wr = 20 voor alfa’s).

 De effectieve dosis wordt dan

E = wlong · Hlong = 0,12 · 20 = 2,4 mSv.

 Deze effectieve dosis geeft hetzelfde risico op inductie van kanker als een blootstelling van
het gehele lichaam aan 2,4 mSv.



- Effectief doistempo:

o Sv/s

o Het gehele menselijk lichaam en alle soorten straling

o

1. Verschil in stralingsgevoeligheid van verschillende organen

2. Ongelijke dosisverdeling over organen

Keten:




03-002:

OR: orale oftewel inname via de mond (ingestie)

IV: intraveneus, oftewel opname via de bloedbaan

Volgdosiscoëfficiënt = mSv/MBq

Volgdosis neemt af met toenemende leeftijd, omdat hoe ouder, hoe langzamer de celdeling dus hoe
lager het biologisch risico



03-003:

, Ex = Effectieve volgdosis welke een patiënt gedurende een x-aantal jaar ontvangt bij een eenmalige
inname van een bepaalde activiteit

Volwassen persoon: x = 50 jaar  E50

Kind: x = 50 + (20-leeftijd kind)  E70-leeftijd kind

E50 afhankelijk van

- Fysische eigenschappen radionuclide (T1/2 fys, A, E)

- Fysische eigenschappen uitgezonden straling (α, β, γ)

- Metabool gedrag stof (waar)

- Anatomie en metabool gedrag menselijk lichaam (waar, T1/2 biol)

- Radiobiologische gegevens bestraalde organen (T1/2 biol, bron/doel organen)

Complexe modellen: IRCP – E50 = e50 ∙ Ain

• E50 = e50 ∙ Ain

 E50 = effectieve volgdosis in Sv

 Ain = hoeveelheid inname radioactieve stof in Bq

 e50 = effectieve volgdosiscoëfficiënt in Sv∙Bq-1:

‘hoeveel dosis loopt patiënt in 50 jaar op bij inname van 1 Bq aan activiteit’




• e50 afhankelijk van

 Wat – nuclide

 Welke – chemische verbinding en fysische vorm

 Hoe – wijze van inname

 Wie – leeftijd en biologisch gedrag patiënt