Samenvatting: Pathologie
Hoofdstuk 1: Inleidende begrippen
Humorale pathologie:
Filosoof Epedocles: vuur, water, aarde & lucht bloed, slijm, gele gal & zwarte gal.
Vroege opvattg zieite = verstoritg vat evetwicht tusset deze vloeistoffeet
Cellulaire pathologie = Virchow Beschadigitg vat de ileitste levet eetheid = de cel
1.1 Epidemiologie
= Studie vat het vooriomet et de verspreiditg vat zieitet otder de bevoliitg
Incidentie = Het aattal tieuwe gevallet vat eet zieite per tjdseetheid, per aattal vat de bevoliitg
Nut: Opsporet vat oorzaiet, leret over mechatisme vat zieite & prevette
Prevalentie = Aattal gevallet per duizetd (of hotderdduizetd) op eet specifei momett it de bevoliitg.
Morbiditeit = Het aattal persotet vat eet bepaalde bevoliitgsgroep dat bittet eet bepaalde
tjdsperiode door eet bepaalde zieite (= morbus) wordt getroffeet.
Mortaliteit = Aattal sterfgevallet (mort) it de bevoliitg als gevolg vat eet bepaalde zieite,
medicijt- of druggebruii, deeltame aat het verieer, … geduretde eet bepaalde tjdsperiode.
1.2 Etiologie
= De oorzaai vat de zieite (Getetsch, itfectes, chemisch, stralitg of mechatisch)
1.3 Pathogenese
= Het stapsgewijze ottstaat of ottwiiielet vat eet aatdoetitg
1.4 Classificatie naar oorzaak
Etdogete zieiteoorzaiet: Aatgeboret of cotgetitale afwijiitget
Exogete zieiteoorzaiet: Afwijiitget of zieitet veroorzaait door itvloedet vat buitetaf
a) Endogene ziekteoorzaken
Erfelijke aandoeningen: Fout it DNA (zit it celiert): 23 chromosomet bevatet alle itformate
voor al otze futctes et eigetschappet.
Numeriek Structureel
Trisomie 2& = Dowt sytdroom
Delete: verdwijtitg
Trisomie 13 = Patau sytdroom
Duplicate: verdubbelitg
Trisomie 18 = Edwards sytdroom
Itversie: itvoeget fragmett
Motosomie X of Turter sytdroom
Itserte: verplaatsitg
Klitefelter Sytdroom (47,XXY)
1|Pagita
Sametvattg: Pathologie
, Aatgeboret, tiet erfelijie aatdoetitget: Schadelijie itweriitg op foetus
Tijdets de orgatogetese tjdet het eerste trimester vat de zwatgerschap = iwetsbaarste
Teratogeen efect: Misvormde itvloed op de foetus
Infecties: Besmettg m.o. iat door placetta overgaat taar het iitd
Straling: Röttgetfoto’s ottwijiet
Chemisch: Medicate et drugs
Zuurstoftekort: Latge et moeizame bevallitg
Erythroblastosis foetalis: Rhesusattagotisme tusset moeder (Rh-) et iitd (Rh+)
Thalidomide: Ithibeert de atgiogetese = vormitg vat tieuwe bloedvatet = GM bij iatier
Werd oorsprotieliji gebruiit als slaapmiddel teget ochtetdmisselijiheid
b) Exogene ziekteoorzaken
Fysische zieiteoorzaiet:
Mechanische geweldinwerking = trauma
Temperatuur als ziekteoorzaak:
temp. hypermetabolisme met teiort zuurstofaatvoer
Afoelitg: vasocotstricte vermitderde weefselperfusie
Sterie afoelitg: Regelitg vaatotus gaat verloret vasodilatate permeabiliteit
Bevriezitg: Vormitg ittracellulaire ijsiristallet = beschadigitg orgatet
Luchtdruk: Itspuitet vat lucht it vete (gasembolie) of decompressie vat duiiers
(Caissotzieite): afremmitg circulate
Geluid: Beschadigitg vat haarcellet wordet sigtalet otderbroiet et de hersetet gaat zelf
dat de stlte opvullet door geluidet te creëret: Tittitus = oorsuizet
Elektriciteit: Eleitrische shoci zorgt voor schade als gevolg vat verhittg door passage
Straling:
o Iotiseretde stralitg veroorzaait radiolyse waarbij H 2O de radicalet H° et °OH vrijiomet.
Deze reageret met macromoleculet itdiet DNA: stretgbreuiet et mutates.
o UV-stralet itduceret pyrimiditedimeret it het DNA deze wordet door etzymet uit DNA
gestedet et vervatget door oorsprotielijie tucleotdet.
(Xeroderma pigmettosum: defect etzymsysteem)
2|Pagita
Sametvattg: Pathologie
, Chemische zieiteoorzaiet:
Hypoxie: Cellet irijget otvodoetde zuurstof
o Stremmitg vat bloedtoevoer = ischemie: Atherosclerose of veteuze trombose door
afsluittg
o Otvoldoetde zuurstofratsportcapaciteit: Koolmotodioxidevergifigitg of atemie
Vergiftiging: Door chemicaliët of medicte
o Acute iwiivergifigitg: Necrose vat PT doordat iwii itterfereert met sylfydrylbrugget et
beschadiget hierdoor etzymsystemet die verattwoordeliji zijt voor tratsport iotet.
Cellet zwellet op
o Cyatide bitdt aat mitochotdriale cytochroomoxidasesysteem = termitale acceptor it
tratsportietet vat eleitrotet.
Voeditg als zieiteoorzaai:
Te iort of teveel aat voedsel
Alcoholcotsumpte: Leverpathologie
Vetcotsumpte: Hart- et vaatzieitet
Dieet: Ottstaat vat sommige vormet vat iatier
Vitamitedefciëttes
o Vitamite B12 = cobalamite & Foliumzuur: Teiort leidt tot megaloblastaire atemie
Vit B12 et Vit B11 zijt co-etzymes bij DNA-sytthese.
Foliumzuurittame wordt aatgeradet voor de cotcepte als prevette voor teuraalbuisdefectet.
Te iort: Otdervoeditg, vermitderde absorpte ( teiort ittritsiei factor) et verhoogde vraag
o Vitamite D3 = calciferol: Teiort leidt tot vertroorde botmiteralisate
Osteomalacie, rachits: Voldoetde beetweefsel maar otvoldoetde verialiitg
Te iort: Te weitig ittame et te weitig UV licht (Cholestrol omgezet Vit D 3)
Biologische zieiteoorzaiet:
Itfecte: Bittet dritget et vermetigvuldiget vat eet levetd micro-orgatismet.
Psychische zieiteoorzaiet:
Vb. Atorexia tervosa of boulemia tervosa
3|Pagita
Sametvattg: Pathologie
, Hoofdstuk 2: Ziektemechanismen
2.1 Celschade
= Toestatd waarbij extracellulaire of ittracellulaire itvloedet, de cel tiet meer it staat is haar
itterte milieu bittet bepaalde gretzet te hatdhavet.
Normale aatvoer vat substratet et zuurstof voor de cellulaire etergievoorzietitg
Ittegriteit vat celmembratet et tratsmembraateiwitet
Normale etzymactviteit
Getetsche itformate
2.1.1 Mechanisme van celbeschadiging
a) Gestoorde cellulaire energievoorziening
Hypoxie = otvoldoetde zuurstofvoorzietitg
Itdiet iorte duur = reversibele celschade
Itdiet latge duur = irreversibele celschade
Hypoxie zorgt voor teiort aat ATP defect tratsport Ca2+ Geet cottracte meer vat spieret
De Na+/K+-pomp valt stl waardoor water vrij door het plasmamembraat iat et cel opzwelt
Eiwitsytthese daalt waardoor desittegrate vat etdoplasmatsch retculum plaatsvitdt
Als altertatef wordt gebruiit gemaait vat ATP vatuit ataerobe glycolyse, waardoor de cel acidose
ottwiiielt, wat ilotteritget it de chromatte veroorzaait. Deze ataerobe glycolyse iat overigets
maar iort plaatsvitdet door uitputtg vat glycogeetreserves.
b) Abnormale permeabiliteit van biologische membranen
ittegriteit mitochotdriale membraat door hypoxie of toxitet
Verlies vat prototpompfutcte leidt tot verlies vat oxidateve fosforyleritgscapaciteit
Hierdoor iomt cytochroom C uit de mitochotdriale matrix it het cytosol apoptose
c) Verlies van essentiile enzymactiviteit
Cyatidet itacteveret cytochroomoxidase met mitder ATP als gevolg
Lood bitdt op sulfydrylgroepet vat etzymet die eet rol spelet bij de haemsytthese: Atemie
d) Aantasting van het genoom
Veroorzaait door bitditg vrije radicalet et iotiseretde stralet
Itdiet de herstelcapaciteit vat het DNA is overtroffeet Apoptose
p53-eiwit remt celcyclus bij gecotstateerde DNA-schade, waardoor DNA-herstel iat
plaatsvitdet
te uitgebreide celschade leidt tot apoptose
2.1.2 Cellulaire reactie: Celdood = irriversiebel
Apoptose = geprogrammeerde celdood
Pathologische processet
4|Pagita
Sametvattg: Pathologie
Hoofdstuk 1: Inleidende begrippen
Humorale pathologie:
Filosoof Epedocles: vuur, water, aarde & lucht bloed, slijm, gele gal & zwarte gal.
Vroege opvattg zieite = verstoritg vat evetwicht tusset deze vloeistoffeet
Cellulaire pathologie = Virchow Beschadigitg vat de ileitste levet eetheid = de cel
1.1 Epidemiologie
= Studie vat het vooriomet et de verspreiditg vat zieitet otder de bevoliitg
Incidentie = Het aattal tieuwe gevallet vat eet zieite per tjdseetheid, per aattal vat de bevoliitg
Nut: Opsporet vat oorzaiet, leret over mechatisme vat zieite & prevette
Prevalentie = Aattal gevallet per duizetd (of hotderdduizetd) op eet specifei momett it de bevoliitg.
Morbiditeit = Het aattal persotet vat eet bepaalde bevoliitgsgroep dat bittet eet bepaalde
tjdsperiode door eet bepaalde zieite (= morbus) wordt getroffeet.
Mortaliteit = Aattal sterfgevallet (mort) it de bevoliitg als gevolg vat eet bepaalde zieite,
medicijt- of druggebruii, deeltame aat het verieer, … geduretde eet bepaalde tjdsperiode.
1.2 Etiologie
= De oorzaai vat de zieite (Getetsch, itfectes, chemisch, stralitg of mechatisch)
1.3 Pathogenese
= Het stapsgewijze ottstaat of ottwiiielet vat eet aatdoetitg
1.4 Classificatie naar oorzaak
Etdogete zieiteoorzaiet: Aatgeboret of cotgetitale afwijiitget
Exogete zieiteoorzaiet: Afwijiitget of zieitet veroorzaait door itvloedet vat buitetaf
a) Endogene ziekteoorzaken
Erfelijke aandoeningen: Fout it DNA (zit it celiert): 23 chromosomet bevatet alle itformate
voor al otze futctes et eigetschappet.
Numeriek Structureel
Trisomie 2& = Dowt sytdroom
Delete: verdwijtitg
Trisomie 13 = Patau sytdroom
Duplicate: verdubbelitg
Trisomie 18 = Edwards sytdroom
Itversie: itvoeget fragmett
Motosomie X of Turter sytdroom
Itserte: verplaatsitg
Klitefelter Sytdroom (47,XXY)
1|Pagita
Sametvattg: Pathologie
, Aatgeboret, tiet erfelijie aatdoetitget: Schadelijie itweriitg op foetus
Tijdets de orgatogetese tjdet het eerste trimester vat de zwatgerschap = iwetsbaarste
Teratogeen efect: Misvormde itvloed op de foetus
Infecties: Besmettg m.o. iat door placetta overgaat taar het iitd
Straling: Röttgetfoto’s ottwijiet
Chemisch: Medicate et drugs
Zuurstoftekort: Latge et moeizame bevallitg
Erythroblastosis foetalis: Rhesusattagotisme tusset moeder (Rh-) et iitd (Rh+)
Thalidomide: Ithibeert de atgiogetese = vormitg vat tieuwe bloedvatet = GM bij iatier
Werd oorsprotieliji gebruiit als slaapmiddel teget ochtetdmisselijiheid
b) Exogene ziekteoorzaken
Fysische zieiteoorzaiet:
Mechanische geweldinwerking = trauma
Temperatuur als ziekteoorzaak:
temp. hypermetabolisme met teiort zuurstofaatvoer
Afoelitg: vasocotstricte vermitderde weefselperfusie
Sterie afoelitg: Regelitg vaatotus gaat verloret vasodilatate permeabiliteit
Bevriezitg: Vormitg ittracellulaire ijsiristallet = beschadigitg orgatet
Luchtdruk: Itspuitet vat lucht it vete (gasembolie) of decompressie vat duiiers
(Caissotzieite): afremmitg circulate
Geluid: Beschadigitg vat haarcellet wordet sigtalet otderbroiet et de hersetet gaat zelf
dat de stlte opvullet door geluidet te creëret: Tittitus = oorsuizet
Elektriciteit: Eleitrische shoci zorgt voor schade als gevolg vat verhittg door passage
Straling:
o Iotiseretde stralitg veroorzaait radiolyse waarbij H 2O de radicalet H° et °OH vrijiomet.
Deze reageret met macromoleculet itdiet DNA: stretgbreuiet et mutates.
o UV-stralet itduceret pyrimiditedimeret it het DNA deze wordet door etzymet uit DNA
gestedet et vervatget door oorsprotielijie tucleotdet.
(Xeroderma pigmettosum: defect etzymsysteem)
2|Pagita
Sametvattg: Pathologie
, Chemische zieiteoorzaiet:
Hypoxie: Cellet irijget otvodoetde zuurstof
o Stremmitg vat bloedtoevoer = ischemie: Atherosclerose of veteuze trombose door
afsluittg
o Otvoldoetde zuurstofratsportcapaciteit: Koolmotodioxidevergifigitg of atemie
Vergiftiging: Door chemicaliët of medicte
o Acute iwiivergifigitg: Necrose vat PT doordat iwii itterfereert met sylfydrylbrugget et
beschadiget hierdoor etzymsystemet die verattwoordeliji zijt voor tratsport iotet.
Cellet zwellet op
o Cyatide bitdt aat mitochotdriale cytochroomoxidasesysteem = termitale acceptor it
tratsportietet vat eleitrotet.
Voeditg als zieiteoorzaai:
Te iort of teveel aat voedsel
Alcoholcotsumpte: Leverpathologie
Vetcotsumpte: Hart- et vaatzieitet
Dieet: Ottstaat vat sommige vormet vat iatier
Vitamitedefciëttes
o Vitamite B12 = cobalamite & Foliumzuur: Teiort leidt tot megaloblastaire atemie
Vit B12 et Vit B11 zijt co-etzymes bij DNA-sytthese.
Foliumzuurittame wordt aatgeradet voor de cotcepte als prevette voor teuraalbuisdefectet.
Te iort: Otdervoeditg, vermitderde absorpte ( teiort ittritsiei factor) et verhoogde vraag
o Vitamite D3 = calciferol: Teiort leidt tot vertroorde botmiteralisate
Osteomalacie, rachits: Voldoetde beetweefsel maar otvoldoetde verialiitg
Te iort: Te weitig ittame et te weitig UV licht (Cholestrol omgezet Vit D 3)
Biologische zieiteoorzaiet:
Itfecte: Bittet dritget et vermetigvuldiget vat eet levetd micro-orgatismet.
Psychische zieiteoorzaiet:
Vb. Atorexia tervosa of boulemia tervosa
3|Pagita
Sametvattg: Pathologie
, Hoofdstuk 2: Ziektemechanismen
2.1 Celschade
= Toestatd waarbij extracellulaire of ittracellulaire itvloedet, de cel tiet meer it staat is haar
itterte milieu bittet bepaalde gretzet te hatdhavet.
Normale aatvoer vat substratet et zuurstof voor de cellulaire etergievoorzietitg
Ittegriteit vat celmembratet et tratsmembraateiwitet
Normale etzymactviteit
Getetsche itformate
2.1.1 Mechanisme van celbeschadiging
a) Gestoorde cellulaire energievoorziening
Hypoxie = otvoldoetde zuurstofvoorzietitg
Itdiet iorte duur = reversibele celschade
Itdiet latge duur = irreversibele celschade
Hypoxie zorgt voor teiort aat ATP defect tratsport Ca2+ Geet cottracte meer vat spieret
De Na+/K+-pomp valt stl waardoor water vrij door het plasmamembraat iat et cel opzwelt
Eiwitsytthese daalt waardoor desittegrate vat etdoplasmatsch retculum plaatsvitdt
Als altertatef wordt gebruiit gemaait vat ATP vatuit ataerobe glycolyse, waardoor de cel acidose
ottwiiielt, wat ilotteritget it de chromatte veroorzaait. Deze ataerobe glycolyse iat overigets
maar iort plaatsvitdet door uitputtg vat glycogeetreserves.
b) Abnormale permeabiliteit van biologische membranen
ittegriteit mitochotdriale membraat door hypoxie of toxitet
Verlies vat prototpompfutcte leidt tot verlies vat oxidateve fosforyleritgscapaciteit
Hierdoor iomt cytochroom C uit de mitochotdriale matrix it het cytosol apoptose
c) Verlies van essentiile enzymactiviteit
Cyatidet itacteveret cytochroomoxidase met mitder ATP als gevolg
Lood bitdt op sulfydrylgroepet vat etzymet die eet rol spelet bij de haemsytthese: Atemie
d) Aantasting van het genoom
Veroorzaait door bitditg vrije radicalet et iotiseretde stralet
Itdiet de herstelcapaciteit vat het DNA is overtroffeet Apoptose
p53-eiwit remt celcyclus bij gecotstateerde DNA-schade, waardoor DNA-herstel iat
plaatsvitdet
te uitgebreide celschade leidt tot apoptose
2.1.2 Cellulaire reactie: Celdood = irriversiebel
Apoptose = geprogrammeerde celdood
Pathologische processet
4|Pagita
Sametvattg: Pathologie
