Theorie voor de praktijk/expert course 10.1
Aantekeningen les week 1.1
De huid is het grootste orgaan die we hebben. De huid is het enige orgaan wat zowel met de
buitenkant als met de binnenkant van het lichaam in contact is. Elke maand wordt de huid
vernieuwd. In de huid hebben we te maken met epitheelcellen (deze bestaan uit keratine).
Er is een dikke membraan die de epidermis en de dermis scheidt, dit noemt men de
basaalmembraan. De dermis bestaat uit veel bindweefselcellen. De epidermis bestaat uit vijf
lagen namelijk.
* Stratum basale. Dit is de onderste laag epitheelcellen. Het is één cellaag dik (onderste laag
epidermis). Hierin liggen de stamcellen van de huid. De huid vernieuwt zich continu.
Stamcellen delen zich.
* Stratum spinosum. Dit is de laag met de meeste cellen van de huid (dikste laag).
Ribosomen worden gemaakt in specifieke regio van de celkern (de nucleolus). De celkernen
van de stratum spinosum bevatten meerdere nucleolus. De functie is dus het maken van
ribosomen. Ribosomen spelen een rol bij de synthese van eiwitten. Dit wordt daarom een
metabool actieve cel genoemd. Hier wordt het eiwit keratine gemaakt.
* Stratum granulosum. Dit is de korrel laag van de huid. De korrels die je ziet zijn zure korrels
die keratine filamenten (keratine eiwitten) aan elkaar vastplakken.
* Stratum lucidum. Cellen van de stratum granulosum lossen op en dan krijg je een
opheldering van de cellen.
* Stratum corneum. Is de bovenste laag (hier zitten geen cellen meer), is de hoornlaag. Daar
zitten de keratine eiwitten die zorgen voor de stevigheid van de huid.
Als alle cellen dood zijn wat gebeurt er dan? We hebben stamcellen nodig die op de bodem
zitten die nieuwe cellen maken. De beschermende laag bestaat uit dode cellen.
Basal cell carcinoma begint waar de stamcellen zijn (stratum basale). Squamous cell
,carcinoma begint daar net boven (stratum spinosum). Melanoma begint ook bij de
basaalmembraan. Melanoma vinden we niet alleen in de huid, maar ook in het oog (want
hier heb je ook pigment). Melanoma is een kanker van pigment producerende cellen
(melanocytes). Melanoma cellen lijken meer op zenuwcellen dan op huidcellen.
Je hebt de basaalmembraan. Op de tweede afbeelding zie je een samenklontering van
melanoma cellen (dit zijn moedervlekken). Op de vierde afbeelding zie je dat de cellen
kankercellen worden, ze worden groter (is nog niet het eindpunt). Op de vierde afbeelding
zie je een RGP melanoma (radial growth phase), hierbij is er nog geen sprake van
metastases. Op de vijfde afbeelding zie je dat de cellen zich dieper in het weefsel bevinden
en kunnen gaan uitzaaien (metastases), dit noemt men de VGP (vertical growth phase), de
cellen gaan door de huid heen.
Diagnose, je krijgt een biopt en dan kijk je hoe ver hij in het weefsel is. De huid heeft
verschillende dikten op verschillende plekken. Je moet dus ook kijken waar de cellen zich
bevinden. ALCAM is een selectieve marker voor VGP van een primaire melanoma. ALCAM
staat voor Activated Leukocyte Cell Adhesion Molecule. Deze worden tot expressie gebracht
bij de invasie kant van VGP melanomas. Deze moleculen worden specifiek tot expressie
gebracht in hoge metastatische melanoma cellijnen. De expressie hangt samen met
(correleert) met aggregrational (opeenhoping) gedrag.
Welke cellen zijn het meest gevaarlijk bij een tumor, de hoge of de lage cellen? Dat zijn de
lage cellen, want die zullen zich het makkelijkst kunnen verspreiden. Cell adhesie molecuul,
de functie hiervan is dat hij cellen aan elkaar laat hechten. Cell-cell is dat hij cellen aan
elkaar laat hechten (je hebt ook cell-matrix). De lage cellen zijn dus de cellen die het
makkelijkst kunnen migreren, het is vreemd dat die cellen juist een molecuul hebben die ze
, aan elkaar laat hechten, omdat die zich graag willen verspreiden. Dit molecuul is ALCAM.
ALCAM is een lid van de immunoglobuline superfamilie. Deze heeft twee V-type IG
domeinen en drie C-type domeinen. Heterofiel (CD6) en homofiel (ALCAM-ALCAM)
interacties.
Je hebt een cytoplasma gedeelte, een transmembraandomein (vijf) en daarna het
extracellulaire gedeelte. Het belangrijkste is de IG superfamilie de antilichamen zijn (die
hebben allemaal vijf transmembraandomeinen). Je ziet twee moleculen bij het membraan,
maar je ziet dat aan beiden kanten twee moleculen tegen elkaar aanliggen. Je hebt ligand
bindingsmoleculen en die houden de cellen bij elkaar. Hierdoor krijg je een netwerk van
ALCAM moleculen bij de celmembraan. Waarom worden deze cellen juist tot expressie
gebracht in metastatische cellen? Als je DN (delta N) moleculen toevoegt dan worden de
cellen meer agressief, omdat ze zich makkelijker kunnen verspreiden.
Op de afbeelding zijn de donkere cellen de tumor cellen. De tumor wordt groter en groter. Als
je de DN cellen toevoegt komen ze in de dermis. De cellen gaan dieper de huid in. Nu kan je
binnen een paar dagen sterven. De ALCAM moleculen geven dus de preventie tegen
uitzaaiing. We bestuderen dus de cellen die ALCAM tot expressie brengen en de cellen die
dit niet tot expressie brengen. Je weet nu dat als ze ALCAM tot expressie brengen, dan gaan
de cellen aan elkaar hechten en zullen ze zich minder snel verspreiden. Op de rechter
afbeelding zie je ALCAM met delta N cellen en hierbij zie je een veel grotere doorvoer in het
weefsel.
Wat gebeurt er nou precies. Eerst heb je de RGP melanoma groei, vervolgens de VGP
melanoma groei. Vervolgens wordt er ALCAM tot expressie gebracht, hierdoor is er een
verhoogde cel clustering. Vervolgens is er een verzwakte cel adhesie en uiteindelijk leidt dit
tot invasie en metastases. De vraag is nu of ALCAM een sensor is voor de cel dichtheid. Als
er een verhoogde cel clustering is, worden er dan verschillende signalering cascades
geactiveerd? Proteolysis? ALCAM reagerende genen?
Proteolysis is de afbraak van eiwitten. ALCAM zou moeten worden afgebroken, dan kan er
sneller metastases plaatsvinden. Je hebt alle stappen nodig zodat de tumor zich uiteindelijk
kan verspreiden. Dus de opbouw van de tumor is eerst van belang voordat er verspreiding
kan plaatsvinden.
Aantekeningen les week 1.1
De huid is het grootste orgaan die we hebben. De huid is het enige orgaan wat zowel met de
buitenkant als met de binnenkant van het lichaam in contact is. Elke maand wordt de huid
vernieuwd. In de huid hebben we te maken met epitheelcellen (deze bestaan uit keratine).
Er is een dikke membraan die de epidermis en de dermis scheidt, dit noemt men de
basaalmembraan. De dermis bestaat uit veel bindweefselcellen. De epidermis bestaat uit vijf
lagen namelijk.
* Stratum basale. Dit is de onderste laag epitheelcellen. Het is één cellaag dik (onderste laag
epidermis). Hierin liggen de stamcellen van de huid. De huid vernieuwt zich continu.
Stamcellen delen zich.
* Stratum spinosum. Dit is de laag met de meeste cellen van de huid (dikste laag).
Ribosomen worden gemaakt in specifieke regio van de celkern (de nucleolus). De celkernen
van de stratum spinosum bevatten meerdere nucleolus. De functie is dus het maken van
ribosomen. Ribosomen spelen een rol bij de synthese van eiwitten. Dit wordt daarom een
metabool actieve cel genoemd. Hier wordt het eiwit keratine gemaakt.
* Stratum granulosum. Dit is de korrel laag van de huid. De korrels die je ziet zijn zure korrels
die keratine filamenten (keratine eiwitten) aan elkaar vastplakken.
* Stratum lucidum. Cellen van de stratum granulosum lossen op en dan krijg je een
opheldering van de cellen.
* Stratum corneum. Is de bovenste laag (hier zitten geen cellen meer), is de hoornlaag. Daar
zitten de keratine eiwitten die zorgen voor de stevigheid van de huid.
Als alle cellen dood zijn wat gebeurt er dan? We hebben stamcellen nodig die op de bodem
zitten die nieuwe cellen maken. De beschermende laag bestaat uit dode cellen.
Basal cell carcinoma begint waar de stamcellen zijn (stratum basale). Squamous cell
,carcinoma begint daar net boven (stratum spinosum). Melanoma begint ook bij de
basaalmembraan. Melanoma vinden we niet alleen in de huid, maar ook in het oog (want
hier heb je ook pigment). Melanoma is een kanker van pigment producerende cellen
(melanocytes). Melanoma cellen lijken meer op zenuwcellen dan op huidcellen.
Je hebt de basaalmembraan. Op de tweede afbeelding zie je een samenklontering van
melanoma cellen (dit zijn moedervlekken). Op de vierde afbeelding zie je dat de cellen
kankercellen worden, ze worden groter (is nog niet het eindpunt). Op de vierde afbeelding
zie je een RGP melanoma (radial growth phase), hierbij is er nog geen sprake van
metastases. Op de vijfde afbeelding zie je dat de cellen zich dieper in het weefsel bevinden
en kunnen gaan uitzaaien (metastases), dit noemt men de VGP (vertical growth phase), de
cellen gaan door de huid heen.
Diagnose, je krijgt een biopt en dan kijk je hoe ver hij in het weefsel is. De huid heeft
verschillende dikten op verschillende plekken. Je moet dus ook kijken waar de cellen zich
bevinden. ALCAM is een selectieve marker voor VGP van een primaire melanoma. ALCAM
staat voor Activated Leukocyte Cell Adhesion Molecule. Deze worden tot expressie gebracht
bij de invasie kant van VGP melanomas. Deze moleculen worden specifiek tot expressie
gebracht in hoge metastatische melanoma cellijnen. De expressie hangt samen met
(correleert) met aggregrational (opeenhoping) gedrag.
Welke cellen zijn het meest gevaarlijk bij een tumor, de hoge of de lage cellen? Dat zijn de
lage cellen, want die zullen zich het makkelijkst kunnen verspreiden. Cell adhesie molecuul,
de functie hiervan is dat hij cellen aan elkaar laat hechten. Cell-cell is dat hij cellen aan
elkaar laat hechten (je hebt ook cell-matrix). De lage cellen zijn dus de cellen die het
makkelijkst kunnen migreren, het is vreemd dat die cellen juist een molecuul hebben die ze
, aan elkaar laat hechten, omdat die zich graag willen verspreiden. Dit molecuul is ALCAM.
ALCAM is een lid van de immunoglobuline superfamilie. Deze heeft twee V-type IG
domeinen en drie C-type domeinen. Heterofiel (CD6) en homofiel (ALCAM-ALCAM)
interacties.
Je hebt een cytoplasma gedeelte, een transmembraandomein (vijf) en daarna het
extracellulaire gedeelte. Het belangrijkste is de IG superfamilie de antilichamen zijn (die
hebben allemaal vijf transmembraandomeinen). Je ziet twee moleculen bij het membraan,
maar je ziet dat aan beiden kanten twee moleculen tegen elkaar aanliggen. Je hebt ligand
bindingsmoleculen en die houden de cellen bij elkaar. Hierdoor krijg je een netwerk van
ALCAM moleculen bij de celmembraan. Waarom worden deze cellen juist tot expressie
gebracht in metastatische cellen? Als je DN (delta N) moleculen toevoegt dan worden de
cellen meer agressief, omdat ze zich makkelijker kunnen verspreiden.
Op de afbeelding zijn de donkere cellen de tumor cellen. De tumor wordt groter en groter. Als
je de DN cellen toevoegt komen ze in de dermis. De cellen gaan dieper de huid in. Nu kan je
binnen een paar dagen sterven. De ALCAM moleculen geven dus de preventie tegen
uitzaaiing. We bestuderen dus de cellen die ALCAM tot expressie brengen en de cellen die
dit niet tot expressie brengen. Je weet nu dat als ze ALCAM tot expressie brengen, dan gaan
de cellen aan elkaar hechten en zullen ze zich minder snel verspreiden. Op de rechter
afbeelding zie je ALCAM met delta N cellen en hierbij zie je een veel grotere doorvoer in het
weefsel.
Wat gebeurt er nou precies. Eerst heb je de RGP melanoma groei, vervolgens de VGP
melanoma groei. Vervolgens wordt er ALCAM tot expressie gebracht, hierdoor is er een
verhoogde cel clustering. Vervolgens is er een verzwakte cel adhesie en uiteindelijk leidt dit
tot invasie en metastases. De vraag is nu of ALCAM een sensor is voor de cel dichtheid. Als
er een verhoogde cel clustering is, worden er dan verschillende signalering cascades
geactiveerd? Proteolysis? ALCAM reagerende genen?
Proteolysis is de afbraak van eiwitten. ALCAM zou moeten worden afgebroken, dan kan er
sneller metastases plaatsvinden. Je hebt alle stappen nodig zodat de tumor zich uiteindelijk
kan verspreiden. Dus de opbouw van de tumor is eerst van belang voordat er verspreiding
kan plaatsvinden.
