Samenvatting Onderwijs, kleuter & ik
1 Welbevinden en betrokkenheid
1.1 Ervaringsgericht onderwijs (EGO)
• Professor aan KULeuven
• Ferre Laevers
• Oprichter EGO
• Vanuit een algemene ontevredenheid met het huidige kleuteronderwijs
- Gemiste kansen om leerlingen tot betrokken activiteiten te brengen
- Aanbod te beperkt, beperkte ruimte voor initiatief kleuters, dialoog
leerkracht-kleuters, weinig differentiatie en oog voor elk kind.
EGO: visie op het mens zijn
• Mens als een geëmancipeerd wezen
• Durft te ontdekken, exploreren
• Verbondenheid met anderen
• Ervaringsstroom; wat zich binnen in het kind afspeelt als het met iets of
iemand in contact komt.
EGO: visie op ontwikkeling
• Elk kind is uniek en kiest dan ook zelf de activiteiten die zijn ontwikkeling
bevorderen
• DUS: als ouder/leerkracht hier zo weinig mogelijk ingrijpen!
Enkel nuttig wanneer het dicht aansluit bij het groeiproces dat zich in
elk kind afspeelt,
DUS: aansluiten bij ervaringen en ervaringsstroom van de kleuters
Definitie; Ervaringsgericht onderwijs is dus onderwijs waarin leerkrachten handelen
vanuit een ‘ervaringsgerichte’ instelling.
Die ervaringsgerichte instelling is een bijzondere wijze van kijken naar zichzelf en
naar anderen.
In een ervaringsgerichte benadering tracht men zich een zo levendig mogelijke
voorstelling te maken van wat zich bij de ander innerlijk afspeelt.
1.2 Aanpak-proces-effect schema
Aanpak staat voor de voorbereiding
en aanpak van de les of activiteit
door de leerkracht. Materialen,
groeperingsvormen, werkvormen, media,
instructies, vragen, … behoren tot de aanpak.
, Het effect staat voor het resultaat van je les of activiteit. Dat kunnen scores op
testen zijn, maar kan ook de vooruitgang in de ontwikkeling van kinderen omvatten.
Maar: al is je aanpak zo goed doordacht uitgewerkt en uitgevoerd, als je geen
rekening houdt met het proces, zal je geen effecten creëren. Volgens het
ervaringsgericht onderwijs is het de taak van de leerkracht om zich te focussen op
het proces – en dus niet op het effect. Het is de taak van de leerkracht om een leef-
en leeromgeving te creëren waarin kinderen optimale ontwikkelingskansen krijgen.
De twee belangrijkste proceskenmerken zijn het welbevinden en de betrokkenheid.
Zowel het welbevinden als de betrokkenheid moeten hoog zijn om te kunnen leren.
Welbevinden: zich goed voelen, genieten…
Betrokkenheid: voldoening, motivatie, geconcentreerd,…
1.3 Goed onderwijs en actiepunten om welbevinden en betrokkenheid te
verhogen.
Actiepunt 1: de ruimte in de hoeken (her)schikken.
Actiepunt 2: de opvulling van de hoeken grondig aanpakken
Actiepunt 3: nieuwe materialen en activiteiten aanbrengen
Actiepunt 4: kleuterinteresses ontdekken en daarop aansluitende materialen en/of
activiteiten aanbieden
Actiepunt 5: tijdens activiteiten betrokkenheid verhogende impulsen geven
Actiepunt 6: het vrije kleuterinitiatief uitbreiden en ondersteunen met een
duidelijke soepele organisatie
Actiepunt 7: de relatie met elke kleuter en tussen de kinderen verkennen en
verbeteren
Actiepunt 8: activiteiten aanbieden die kinderen helpen om de wereld van
gevoelens, relaties en waarden te verkennen
Actiepunt 9: kinderen met sociaal – emotionele problemen begeleiden
Actiepunt 10: ontwikkeling bedreigde kinderen begeleiden
2. observeren EN registreren
Observeren is het systematisch en doelgericht waarnemen en registreren van
gedragingen, gebeurtenissen en interacties. Samengevat betekent het dat je gericht
gaat kijken en luisteren naar hoe iets gebeurt of hoe iemand zich gedraagt.
1 Welbevinden en betrokkenheid
1.1 Ervaringsgericht onderwijs (EGO)
• Professor aan KULeuven
• Ferre Laevers
• Oprichter EGO
• Vanuit een algemene ontevredenheid met het huidige kleuteronderwijs
- Gemiste kansen om leerlingen tot betrokken activiteiten te brengen
- Aanbod te beperkt, beperkte ruimte voor initiatief kleuters, dialoog
leerkracht-kleuters, weinig differentiatie en oog voor elk kind.
EGO: visie op het mens zijn
• Mens als een geëmancipeerd wezen
• Durft te ontdekken, exploreren
• Verbondenheid met anderen
• Ervaringsstroom; wat zich binnen in het kind afspeelt als het met iets of
iemand in contact komt.
EGO: visie op ontwikkeling
• Elk kind is uniek en kiest dan ook zelf de activiteiten die zijn ontwikkeling
bevorderen
• DUS: als ouder/leerkracht hier zo weinig mogelijk ingrijpen!
Enkel nuttig wanneer het dicht aansluit bij het groeiproces dat zich in
elk kind afspeelt,
DUS: aansluiten bij ervaringen en ervaringsstroom van de kleuters
Definitie; Ervaringsgericht onderwijs is dus onderwijs waarin leerkrachten handelen
vanuit een ‘ervaringsgerichte’ instelling.
Die ervaringsgerichte instelling is een bijzondere wijze van kijken naar zichzelf en
naar anderen.
In een ervaringsgerichte benadering tracht men zich een zo levendig mogelijke
voorstelling te maken van wat zich bij de ander innerlijk afspeelt.
1.2 Aanpak-proces-effect schema
Aanpak staat voor de voorbereiding
en aanpak van de les of activiteit
door de leerkracht. Materialen,
groeperingsvormen, werkvormen, media,
instructies, vragen, … behoren tot de aanpak.
, Het effect staat voor het resultaat van je les of activiteit. Dat kunnen scores op
testen zijn, maar kan ook de vooruitgang in de ontwikkeling van kinderen omvatten.
Maar: al is je aanpak zo goed doordacht uitgewerkt en uitgevoerd, als je geen
rekening houdt met het proces, zal je geen effecten creëren. Volgens het
ervaringsgericht onderwijs is het de taak van de leerkracht om zich te focussen op
het proces – en dus niet op het effect. Het is de taak van de leerkracht om een leef-
en leeromgeving te creëren waarin kinderen optimale ontwikkelingskansen krijgen.
De twee belangrijkste proceskenmerken zijn het welbevinden en de betrokkenheid.
Zowel het welbevinden als de betrokkenheid moeten hoog zijn om te kunnen leren.
Welbevinden: zich goed voelen, genieten…
Betrokkenheid: voldoening, motivatie, geconcentreerd,…
1.3 Goed onderwijs en actiepunten om welbevinden en betrokkenheid te
verhogen.
Actiepunt 1: de ruimte in de hoeken (her)schikken.
Actiepunt 2: de opvulling van de hoeken grondig aanpakken
Actiepunt 3: nieuwe materialen en activiteiten aanbrengen
Actiepunt 4: kleuterinteresses ontdekken en daarop aansluitende materialen en/of
activiteiten aanbieden
Actiepunt 5: tijdens activiteiten betrokkenheid verhogende impulsen geven
Actiepunt 6: het vrije kleuterinitiatief uitbreiden en ondersteunen met een
duidelijke soepele organisatie
Actiepunt 7: de relatie met elke kleuter en tussen de kinderen verkennen en
verbeteren
Actiepunt 8: activiteiten aanbieden die kinderen helpen om de wereld van
gevoelens, relaties en waarden te verkennen
Actiepunt 9: kinderen met sociaal – emotionele problemen begeleiden
Actiepunt 10: ontwikkeling bedreigde kinderen begeleiden
2. observeren EN registreren
Observeren is het systematisch en doelgericht waarnemen en registreren van
gedragingen, gebeurtenissen en interacties. Samengevat betekent het dat je gericht
gaat kijken en luisteren naar hoe iets gebeurt of hoe iemand zich gedraagt.
