Orthopedie deel Youri Thijs
FUNCTIONELE ANATOMIE EN BIOMECHANICA VAN DE HEUP
OSTEO-ARTICILAIRE STRUCTUREN
1. Het bekken
Bekkenring bestaat uit: sacrum & 2 os coxae beschermt ingewanden
Acetabulum = kom voor caput femoris plaats waar de 3 delen van os coxae
samenkomen
- As: lateraal/ caudaal/ ventraal
- Fascies lunata = kraakbeen laag op het perifere deel
- Fossa acetabuli heeft geen contact met caput femoris
- Caudaal loop lig. Transversum acetabuli
- Craniaal = dikste kraakbeen laag = dak van het acetabulum
2/3 van caput femoris is bedekt
2. Femur
As: mediaal/ craniaal/ ventraal
Inclinatiehoek = hoek tussen collum en corpus femoris = 120 – 130°
- Hoek kleine = coxa vara genu valgus
- Hoek groot = coxa valga genu varus
Declinatiehoek = hoek van collum femoris met frontaal vlak = 10 – 30° anteversie
3. Relatie tussen heupgewricht = bekken & femur
- In stand is ventro-craniale deel van caput femoris onbedekt
- Caput & kom passen niet volledig in elkaar
KAPSULO-LIGAMENTAIRE STRUCTUREN
1. Gewrichtskapsel
- Membrana fibrose = cylindrische vorm + 4 verzelrichtingen
(longitidinaal, schuin, boogvormig en cirkelvormig)
- Membrana synovialis = bekleedt diepe zijde van het kapsel + bevat
plooien (frenula cupsulae)
2. Ligamenten
Ligamentum capitis femoris
- Loopt van incisura cetabuli naar caput femoris
Bloedvoorziening van caput femoris (a. obturatoria loopt in lig.)
,Orthopedie deel Youri Thijs
Ligamentum transversum acetabuli
- Overbrugt incisura + steunt de femurkop
Ligamentum iliofemorale = lig. Van Bertin
- Vormt omgekeerd Y
- Loopt van SIAS naar linea inertrochanterica van de femur
- Gespannen bij heupextensie, ontspannen bij heupflexie
- Laterale deel remt: adductie, exorotatie en extensie
- Madiale deel remt: adductie, endorotatie en extensie
Ligamentum pubofemorale
- Loopt van ventrale rand crist obturatoria naar mediale deel linea
intertrochanterica
Remt heupabductie, exorotatie en heupextensie
Ligamentum ischiofemorale
- Loopt van de achterzijde van acetabulum en labrum naar mediale zijde
vantrochanter major
Remt heupabductie, endoorotatie en heupextensie
BIOMECHANICA VAN HET BEKKEN
Dalende krachten komen door de romp op L5 terecht, hierna worden krachten
verdeeld over linker en rechter SI-gewricht
Stijgende krachten van de onderste lidmaten = gevolg van grondreactiekracht
Bewegingen van het bekken: anterversie, retroversie, lateroversie enrotatie
Gekoppeld de heup en de lumbale wervelzuil
- Latero-laterale as = flexie / extensie
- Dors-ventrale as = abductie/ adductie
- Crainio-caudale as = exo- en endorortatie
- Cirmunductie = samengestelde bewegingen
Bewegingen van het sacrum: nutatie en contranutatie
Wanneer het sacrum omhoof beweegt zal het bekken naar achteren bewegen = schaarbeweging
Flexie Extensie
Actieve heupflexie + knie extensie 90° Actieve extensie + knie extensie 20°
Actieve heupflexie + knieflexie 120° Actieve extensie + knieflexie 10°
Passieve heupflexie + knie extensie 120° Passieve extensie + knie extensie 30°
Passieve heupflexie + knieflexie 140° Passieve extensie + knieflexie 20°
Abductie 45° Adductie 35°
Exorotatie 45° Endorotatie 35°
Min. Bewegingsmogelijkheid = 110° flexie + gebogen knie, 20° abductie, 20° exorotatie
, Orthopedie deel Youri Thijs
Lossed packed position = 30° anteflexie, 30° abductie en 10° exorotatie
Close packed position = 30° retroflexie, 45° abductie en max. endorotatie
Capsulair patroon: endorotatie meer aangedaan dan flexie, extensie en abductie zijn gelijk
Stabiliteit in heupgewricht wordt veroorzaakt door:
- Zwaartekracht = druk op acetabulum die gelijk is aan het lichaamsgewicht
- Luchtdruk = vacuumeffect
- Labrum acetabulare: diepere + groter = beter inpassen vancaput femoris
- Gewrichtskapsel = cilinder rond gewricht die de gewrichtvlakken samen houdt
- Ligamenten kom op spanning en zorgen voor stabiliteit
- Spieren
- In dwarse richting werken zorgen voor stabiliteit = perifemoris, obturatorius
externus, gluteus med& mini
- In lengterichting = neiging tot luxatie = adductoren
- Inclinatiehoek: coxavalga leidt tot subluxatie overrel van de ligamenten
- Declinatiehoek: femorale anteversie leidt tot subluxatie naarventraal + endorotatiestand
Endo rotatie heup Valgus stand knie endorotatie onderbeen prontatie voet
Dalende & stijgende krachten verdeeld over de 2 heupen
Bekken blijft in een stabiele symmetrisch middenpositie door abductoren & adductoren die
gelijktijdig contraheren
Teken vanTrendelenburg = kantelen van het bakken naa de zijde die niet ondersteund is
Door zwakke abductoren die bekken niet horizontaal kunnen houden
PATHOLOGIEËN VAN HET BEKKEN EN DE HEUP
BEKKENFRACTUREN
Type A = stabiele fracturen waarbij bekkenring zijn stabiliteit heeft behouden
- Avulsiefrcaturen
- Geïsoleerde fracturen
- Dwarse frcaturen van het sacrum
Type B = zijn verticaal stabiel (bewegingen in HV zijn mogelijk) met een verstoring van de
bekkering aan de voorzijde
- Open- boekfractuur: voorzijde bekkenis geopend, achterzijde is intact
Type C = volledig instabiel & volledige verstoring van de bekkenring
- Complete verscheringen van ligamenten aan voor- en acgterzijde
FUNCTIONELE ANATOMIE EN BIOMECHANICA VAN DE HEUP
OSTEO-ARTICILAIRE STRUCTUREN
1. Het bekken
Bekkenring bestaat uit: sacrum & 2 os coxae beschermt ingewanden
Acetabulum = kom voor caput femoris plaats waar de 3 delen van os coxae
samenkomen
- As: lateraal/ caudaal/ ventraal
- Fascies lunata = kraakbeen laag op het perifere deel
- Fossa acetabuli heeft geen contact met caput femoris
- Caudaal loop lig. Transversum acetabuli
- Craniaal = dikste kraakbeen laag = dak van het acetabulum
2/3 van caput femoris is bedekt
2. Femur
As: mediaal/ craniaal/ ventraal
Inclinatiehoek = hoek tussen collum en corpus femoris = 120 – 130°
- Hoek kleine = coxa vara genu valgus
- Hoek groot = coxa valga genu varus
Declinatiehoek = hoek van collum femoris met frontaal vlak = 10 – 30° anteversie
3. Relatie tussen heupgewricht = bekken & femur
- In stand is ventro-craniale deel van caput femoris onbedekt
- Caput & kom passen niet volledig in elkaar
KAPSULO-LIGAMENTAIRE STRUCTUREN
1. Gewrichtskapsel
- Membrana fibrose = cylindrische vorm + 4 verzelrichtingen
(longitidinaal, schuin, boogvormig en cirkelvormig)
- Membrana synovialis = bekleedt diepe zijde van het kapsel + bevat
plooien (frenula cupsulae)
2. Ligamenten
Ligamentum capitis femoris
- Loopt van incisura cetabuli naar caput femoris
Bloedvoorziening van caput femoris (a. obturatoria loopt in lig.)
,Orthopedie deel Youri Thijs
Ligamentum transversum acetabuli
- Overbrugt incisura + steunt de femurkop
Ligamentum iliofemorale = lig. Van Bertin
- Vormt omgekeerd Y
- Loopt van SIAS naar linea inertrochanterica van de femur
- Gespannen bij heupextensie, ontspannen bij heupflexie
- Laterale deel remt: adductie, exorotatie en extensie
- Madiale deel remt: adductie, endorotatie en extensie
Ligamentum pubofemorale
- Loopt van ventrale rand crist obturatoria naar mediale deel linea
intertrochanterica
Remt heupabductie, exorotatie en heupextensie
Ligamentum ischiofemorale
- Loopt van de achterzijde van acetabulum en labrum naar mediale zijde
vantrochanter major
Remt heupabductie, endoorotatie en heupextensie
BIOMECHANICA VAN HET BEKKEN
Dalende krachten komen door de romp op L5 terecht, hierna worden krachten
verdeeld over linker en rechter SI-gewricht
Stijgende krachten van de onderste lidmaten = gevolg van grondreactiekracht
Bewegingen van het bekken: anterversie, retroversie, lateroversie enrotatie
Gekoppeld de heup en de lumbale wervelzuil
- Latero-laterale as = flexie / extensie
- Dors-ventrale as = abductie/ adductie
- Crainio-caudale as = exo- en endorortatie
- Cirmunductie = samengestelde bewegingen
Bewegingen van het sacrum: nutatie en contranutatie
Wanneer het sacrum omhoof beweegt zal het bekken naar achteren bewegen = schaarbeweging
Flexie Extensie
Actieve heupflexie + knie extensie 90° Actieve extensie + knie extensie 20°
Actieve heupflexie + knieflexie 120° Actieve extensie + knieflexie 10°
Passieve heupflexie + knie extensie 120° Passieve extensie + knie extensie 30°
Passieve heupflexie + knieflexie 140° Passieve extensie + knieflexie 20°
Abductie 45° Adductie 35°
Exorotatie 45° Endorotatie 35°
Min. Bewegingsmogelijkheid = 110° flexie + gebogen knie, 20° abductie, 20° exorotatie
, Orthopedie deel Youri Thijs
Lossed packed position = 30° anteflexie, 30° abductie en 10° exorotatie
Close packed position = 30° retroflexie, 45° abductie en max. endorotatie
Capsulair patroon: endorotatie meer aangedaan dan flexie, extensie en abductie zijn gelijk
Stabiliteit in heupgewricht wordt veroorzaakt door:
- Zwaartekracht = druk op acetabulum die gelijk is aan het lichaamsgewicht
- Luchtdruk = vacuumeffect
- Labrum acetabulare: diepere + groter = beter inpassen vancaput femoris
- Gewrichtskapsel = cilinder rond gewricht die de gewrichtvlakken samen houdt
- Ligamenten kom op spanning en zorgen voor stabiliteit
- Spieren
- In dwarse richting werken zorgen voor stabiliteit = perifemoris, obturatorius
externus, gluteus med& mini
- In lengterichting = neiging tot luxatie = adductoren
- Inclinatiehoek: coxavalga leidt tot subluxatie overrel van de ligamenten
- Declinatiehoek: femorale anteversie leidt tot subluxatie naarventraal + endorotatiestand
Endo rotatie heup Valgus stand knie endorotatie onderbeen prontatie voet
Dalende & stijgende krachten verdeeld over de 2 heupen
Bekken blijft in een stabiele symmetrisch middenpositie door abductoren & adductoren die
gelijktijdig contraheren
Teken vanTrendelenburg = kantelen van het bakken naa de zijde die niet ondersteund is
Door zwakke abductoren die bekken niet horizontaal kunnen houden
PATHOLOGIEËN VAN HET BEKKEN EN DE HEUP
BEKKENFRACTUREN
Type A = stabiele fracturen waarbij bekkenring zijn stabiliteit heeft behouden
- Avulsiefrcaturen
- Geïsoleerde fracturen
- Dwarse frcaturen van het sacrum
Type B = zijn verticaal stabiel (bewegingen in HV zijn mogelijk) met een verstoring van de
bekkering aan de voorzijde
- Open- boekfractuur: voorzijde bekkenis geopend, achterzijde is intact
Type C = volledig instabiel & volledige verstoring van de bekkenring
- Complete verscheringen van ligamenten aan voor- en acgterzijde
