RIJTJES CRIMINALITEIT EN RECHTSSTAAT
(De)criminalisering afhankelijk van 3x
1. Maatschappelijke context
2. Ernst van de gevolgen
3. Politieke macht
Maatschappelijk probleem 4x
1. Ongewenste gevolgen voor grote groepen in de samenleving
2. Verband met maatschappelijke ontwikkelingen
3. Tegengestelde belangen spelen een rol
4. Vraag naar gemeenschappelijke oplossing
Materiële gevolgen van criminaliteit voor burger en samenleving 6x
1. Financiële schade
2. Hoge kosten bestrijden criminaliteit voor overheid
3. Hoge kosten bestrijden criminaliteit voor particulieren
4. Bedrijven rekenen schade als gevolg van criminaliteit door in hun producten → hogere prijzen voor
consument
5. Verzekeringsbedrijven berekenen hogere premies
6. Er ontstaat een zwart geld circuit, waardoor de overheid belastinggelden en sociale premies mist
Immateriële gevolgen van criminaliteit voor burger en samenleving 8x
1. Er ontstaat angst
2. Er ontstaat morele verontwaardiging
3. Aantasting van het rechtsgevoel
4. Burgers voelen zich in hun bewegingsvrijheid beperkt
5. De rechtsstaat wordt bedreigd: gevaar voor eigeninrichting
6. Veranderende opvattingen van goed en kwaad
7. Verlies aan vertrouwen in mensen, organisaties en de samenleving als geheel
8. Ontstaan van negatieve beeldvorming ten aanzien van bepaalde groepen
Maatschappelijke ontwikkelingen 11x
1. Afnemend gezag overheid
2. Afnemende betekenis maatschappelijk middenveld
3. Minder sociale controle
4. Veranderend normen- en waardenbesef
5. Toegenomen welvaart
6. Afgenomen pak- en strafkans
7. Werkloosheid
8. Technologische ontwikkelingen
9. Internationalisering
10. Veranderende verhouding allochtoon-autochtoon
11. Toename drugs- en alcoholgebruik
Criminaliteit is een politiek probleem 3x
1. Veiligheid en openbare orde zijn hoofdtaken van de overheid
2. Criminaliteit staat hoog op de politieke en publieke agenda
3. Politieke partijen zijn het niet met elkaar eens over een oplossing
,Soorten criminaliteit 9x
1. Delicten tegen de openbare orde en het gezag
2. Geweldsdelict tegen leven en persoon
3. Ruwheidsdelicten
4. Vermogensdelicten
5. Seksuele delicten
6. Verkeersdelicten
7. Drugsdelicten
8. Economische delicten
9. Milieudelicten
Beperkt beeld politie- en rechtbankstatistieken 2x
1. Mensen doen soms geen aangifte
2. Sommige delicten blijven onzichtbaar
Kanttekeningen politie- en rechtbankstatistieken 5x
1. Selectieve opsporing is van invloed op de cijfers
2. Nieuwe wetten zorgen voor nieuwe delicten
3. Registratie van misdrijven wordt gekleurd door subjectieve beoordelingen
4. Verschillende belangen
5. Interpretatie van cijfers
Beperkt beeld slachtoffer- en daderenquêtes 4x
1. Niet alle categorieën mensen worden ondervraagd
2. Sommige misdrijven worden verzwegen
3. Het gaat om een subjectieve meting
4. Enquêtes zijn steekproeven
Criteria betrouwbaar onderzoek 3x
1. Betrouwbaarheid
2. Validiteit
3. Generaliseerbaarheid
Kenmerken problematische jongeren 4x
1. Weinig besef van de geldende normen
2. Relatief veel problemen
3. Gebrekkige sociale vaardigheden
4. Weinig perspectief
Sociaalpsychologische risicofactoren 4x
1. Gezin
2. School
3. Milieu
4. Leeftijdsgenoten
Theorieën over criminaliteit 7x
1. Gelegenheidstheorie
2. Anomietheorie
3. Theorie van de delinquente subcultuur
4. Etiketteringstheorie
5. Bindingstheorie
6. Socialecontroletheorie
7. Differentiële-associatietheorie
, Kenmerken rechtsregels 3x
1. Gesteld en gehandhaafd door de overheid
2. In beginsel voor iedereen
3. Gaan in het algemeen voor andere regels en normen
Functies / doelen rechtsregels 4x
1. Rechtszekerheid bieden
2. Orde aanbrengen in de maatschappij
3. Onafhankelijke rechtspraak waarborgen
4. Conflicten vreedzaam oplossen
Rechtsbronnen 3x
1. Wetten
2. Jurisprudentie
3. Internationale verdragen
Grondbeginselen rechtsstaat 3x
1. Machtenscheiding
2. Grondrechten
3. Legaliteitsbeginsel
Machtenscheiding en strafrecht 3x
1. Wetgevende macht
2. Uitvoerende macht
3. Rechtsprekende macht
Grondrechten en strafrecht 5x
1. Recht op een eerlijk proces
2. Onschuldpresumptie
3. Recht op hoger beroep en cassatie
4. Zwijgrecht
5. Recht op een advocaat
Legaliteitsbeginsel en strafrecht 7x
1. Strafbaarheidsbeginsel
2. Maximumstraf is wettelijk vastgelegd
3. Strafprocedure is gebonden aan wettelijke voorschriften
4. Opsporingsbevoegdheden zijn aan wettelijke grenzen verbonden
5. Ne bis in idem-regel
6. Geen straf zonder schuld
7. Verjaringstermijn is wettelijk vastgelegd
Spanningen 8x
1. Wetten die onze vrijheid (te veel) beperken
2. (Te) ruime opsporingsbevoegdheden
3. Dubbele pet van de politie
4. Dubbele pet van het OM
5. Spanningen tussen politie en OM
6. Spanning tussen wetgever en rechter
7. Werkdruk
8. Spanning tussen politici en rechters
(De)criminalisering afhankelijk van 3x
1. Maatschappelijke context
2. Ernst van de gevolgen
3. Politieke macht
Maatschappelijk probleem 4x
1. Ongewenste gevolgen voor grote groepen in de samenleving
2. Verband met maatschappelijke ontwikkelingen
3. Tegengestelde belangen spelen een rol
4. Vraag naar gemeenschappelijke oplossing
Materiële gevolgen van criminaliteit voor burger en samenleving 6x
1. Financiële schade
2. Hoge kosten bestrijden criminaliteit voor overheid
3. Hoge kosten bestrijden criminaliteit voor particulieren
4. Bedrijven rekenen schade als gevolg van criminaliteit door in hun producten → hogere prijzen voor
consument
5. Verzekeringsbedrijven berekenen hogere premies
6. Er ontstaat een zwart geld circuit, waardoor de overheid belastinggelden en sociale premies mist
Immateriële gevolgen van criminaliteit voor burger en samenleving 8x
1. Er ontstaat angst
2. Er ontstaat morele verontwaardiging
3. Aantasting van het rechtsgevoel
4. Burgers voelen zich in hun bewegingsvrijheid beperkt
5. De rechtsstaat wordt bedreigd: gevaar voor eigeninrichting
6. Veranderende opvattingen van goed en kwaad
7. Verlies aan vertrouwen in mensen, organisaties en de samenleving als geheel
8. Ontstaan van negatieve beeldvorming ten aanzien van bepaalde groepen
Maatschappelijke ontwikkelingen 11x
1. Afnemend gezag overheid
2. Afnemende betekenis maatschappelijk middenveld
3. Minder sociale controle
4. Veranderend normen- en waardenbesef
5. Toegenomen welvaart
6. Afgenomen pak- en strafkans
7. Werkloosheid
8. Technologische ontwikkelingen
9. Internationalisering
10. Veranderende verhouding allochtoon-autochtoon
11. Toename drugs- en alcoholgebruik
Criminaliteit is een politiek probleem 3x
1. Veiligheid en openbare orde zijn hoofdtaken van de overheid
2. Criminaliteit staat hoog op de politieke en publieke agenda
3. Politieke partijen zijn het niet met elkaar eens over een oplossing
,Soorten criminaliteit 9x
1. Delicten tegen de openbare orde en het gezag
2. Geweldsdelict tegen leven en persoon
3. Ruwheidsdelicten
4. Vermogensdelicten
5. Seksuele delicten
6. Verkeersdelicten
7. Drugsdelicten
8. Economische delicten
9. Milieudelicten
Beperkt beeld politie- en rechtbankstatistieken 2x
1. Mensen doen soms geen aangifte
2. Sommige delicten blijven onzichtbaar
Kanttekeningen politie- en rechtbankstatistieken 5x
1. Selectieve opsporing is van invloed op de cijfers
2. Nieuwe wetten zorgen voor nieuwe delicten
3. Registratie van misdrijven wordt gekleurd door subjectieve beoordelingen
4. Verschillende belangen
5. Interpretatie van cijfers
Beperkt beeld slachtoffer- en daderenquêtes 4x
1. Niet alle categorieën mensen worden ondervraagd
2. Sommige misdrijven worden verzwegen
3. Het gaat om een subjectieve meting
4. Enquêtes zijn steekproeven
Criteria betrouwbaar onderzoek 3x
1. Betrouwbaarheid
2. Validiteit
3. Generaliseerbaarheid
Kenmerken problematische jongeren 4x
1. Weinig besef van de geldende normen
2. Relatief veel problemen
3. Gebrekkige sociale vaardigheden
4. Weinig perspectief
Sociaalpsychologische risicofactoren 4x
1. Gezin
2. School
3. Milieu
4. Leeftijdsgenoten
Theorieën over criminaliteit 7x
1. Gelegenheidstheorie
2. Anomietheorie
3. Theorie van de delinquente subcultuur
4. Etiketteringstheorie
5. Bindingstheorie
6. Socialecontroletheorie
7. Differentiële-associatietheorie
, Kenmerken rechtsregels 3x
1. Gesteld en gehandhaafd door de overheid
2. In beginsel voor iedereen
3. Gaan in het algemeen voor andere regels en normen
Functies / doelen rechtsregels 4x
1. Rechtszekerheid bieden
2. Orde aanbrengen in de maatschappij
3. Onafhankelijke rechtspraak waarborgen
4. Conflicten vreedzaam oplossen
Rechtsbronnen 3x
1. Wetten
2. Jurisprudentie
3. Internationale verdragen
Grondbeginselen rechtsstaat 3x
1. Machtenscheiding
2. Grondrechten
3. Legaliteitsbeginsel
Machtenscheiding en strafrecht 3x
1. Wetgevende macht
2. Uitvoerende macht
3. Rechtsprekende macht
Grondrechten en strafrecht 5x
1. Recht op een eerlijk proces
2. Onschuldpresumptie
3. Recht op hoger beroep en cassatie
4. Zwijgrecht
5. Recht op een advocaat
Legaliteitsbeginsel en strafrecht 7x
1. Strafbaarheidsbeginsel
2. Maximumstraf is wettelijk vastgelegd
3. Strafprocedure is gebonden aan wettelijke voorschriften
4. Opsporingsbevoegdheden zijn aan wettelijke grenzen verbonden
5. Ne bis in idem-regel
6. Geen straf zonder schuld
7. Verjaringstermijn is wettelijk vastgelegd
Spanningen 8x
1. Wetten die onze vrijheid (te veel) beperken
2. (Te) ruime opsporingsbevoegdheden
3. Dubbele pet van de politie
4. Dubbele pet van het OM
5. Spanningen tussen politie en OM
6. Spanning tussen wetgever en rechter
7. Werkdruk
8. Spanning tussen politici en rechters
