3J.1.2 Beroepscode
ALSWJEUGD en ethische
dilemma’s
Barbara Botelho Batista
STUDENTNUMMER: 653093
,Inhoudsopgave
Inleiding..................................................................................................................................................3
1. Eerste fase: Expliciteren.....................................................................................................................4
1.1 Situatie verkennen........................................................................................................................4
1.2 Formuleren morele vraag.............................................................................................................5
1.3 Handelingsalternatieven...............................................................................................................5
2. Tweede fase: Analyseren....................................................................................................................6
2.1 Betrokkenen.................................................................................................................................6
2.2 Overwegingen...............................................................................................................................7
3. Derde fase: Afwegen........................................................................................................................10
3.1 Prioriteiten..................................................................................................................................10
3.1.1 Beginselethiek......................................................................................................................10
3.1.2 Gevolgenethiek....................................................................................................................10
3.1.3 Deugdethiek........................................................................................................................10
3.1.4 Welke prioriteit krijgt elke overweging?..............................................................................12
3.2 Afwegen: Welk handelingsalternatief heeft de voorkeur op basis van de afweging?.................13
4. Implementeren.................................................................................................................................14
Besluit nemen...................................................................................................................................14
Literatuurlijst........................................................................................................................................15
Bijlagen.................................................................................................................................................16
Bijlage 1............................................................................................................................................16
2
,Inleiding
In dit verslag wordt een morele vraag uitgewerkt aan de hand van een ethisch stappenplan,
namelijk de Utrechtse methode (zie bijlage 1). De morele vraag komt voort uit een casus
waarin zich een ethisch dilemma afspeelt. De professional die betrokken is bij de
desbetreffende casus laat zien dat zij een ethische afweging kan maken en een ethische
vraag kan beantwoorden. Zij onderbouwt en verantwoordt haar handelen met behulp van
professionele standaarden, namelijk de beroepscode van de jeugd en gezinsprofessional, de
richtlijn ‘samen beslissen over passende hulp’, richtlijn ‘seksuele ontwikkeling’, het
kinderrechtenverdrag en ethische theorieën.
3
,1. Eerste fase: Expliciteren
1.1 Situatie verkennen
J is een jongen van 10 jaar en woont samen in een appartement met zijn moeder F (42),
vader M (44) en zijn oudere zus R (16). Vader en moeder hebben een jeugd- en
gezinsprofessional ingeschakeld. Vader heeft namelijk autisme en de opvoeding en omgang
met zijn tieners wordt steeds lastiger. Moeder weet niet wat zij zelf in deze situatie kan doen
om vader te helpen met de opvoeding en omgang met zijn kinderen.
Binnen dit gezin is geloof belangrijk. Vader en moeder zijn aanhangers van het Christendom
en zo hebben zij hun zoon en dochter opgevoed. Er wordt veel gebeden met elkaar, maar
ook zonder elkaar. Ook gaat het gezin elke zondag naar de kerk.
J en R hebben een goede band met elkaar. Dit komt niet door de tijd die zij spenderen in hun
geloof, maar juist de tijd erbuiten. Ze doen thuis leuke dingen met elkaar, zoals series en
films kijken, spelletjes spelen, roddelen, etc. Ook vindt J het leuk als zijn zus hem opmaakt
en verkleedt. Hij voelt zich dan goed en meer zichzelf. J weet niet precies waarom hij dit
gevoel heeft, maar hij heeft het gevoel dat hij transgender is.
J heeft zijn gevoelens in vertrouwen uitgesproken naar de jeugd- en gezinsprofessional. Hij
vertelt dat hij zijn gevoelens niet durft te delen met zijn ouders, omdat deze gevoelens
binnen het geloof als duivels gezien worden. J geeft aan dat hij zich niet zichzelf voelt in zijn
vel als jongen en dat hij hier moeite mee heeft. Hij geeft aan neerslachtige gedachten te
hebben en dat hij niet weet hoe hij een gelukkig leven kan leiden als jongen. Wanneer de
jeugd- en gezinsprofessional doorvraagt over de neerslachtige gevoelens, geeft J aan dat hij
denkt aan het beëindigen van zijn leven indien hij niet gelukkig kan zijn als jongen.
De jeugd- en gezinsprofessional zit nu met het volgende dilemma. Zij weet niet wat zij in
deze situatie moet doen. Moet de professional de gevoelens van J delen met zijn ouders? Dit
verbreekt wel de geheimhoudingsplicht en het vertrouwen met J, maar indien de ouders
positief reageren is dit goed voor de mentale gezondheid van J. Aan de andere kant kunnen
de ouders van J hem als een duivel zien en zijn mentale gezondheid zal kunnen
verslechteren. Het delen van J zijn gevoelens kan overigens ernstige gevolgen hebben voor
J zijn positie binnen het gezin aangezien zijn ouders behoorlijk gelovig zijn.
4
, 1.2 Formuleren morele vraag
Een morele vraag is de vraag die in het beslissingsmoment speelt (Hogeschool Inholland,
2020). Er wordt hierbij nagedacht wat het goede is om te doen in de situatie en wat er
überhaupt in de situatie gedaan moet worden. De morele vraag die bij de huidige casus
hoort luidt:
‘’Moet de professional de gevoelens van J delen met zijn ouders om zijn mentale gezondheid
eventueel te kunnen bevorderen (waarbij zij dan wel de geheimhoudingsplicht en het
vertrouwen met J verbreekt) of moet de professional de gevoelens van J voor zich houden
om J te beschermen van de eventuele ernstige gevolgen binnen het gezin?’’
1.3 Handelingsalternatieven
De handelingsalternatieven die de jeugd- en gezinsprofessional momenteel ziet zijn:
De casus bespreken tijdens een georganiseerde intervisie.
De gevoelens van J voor zich houden om hem te beschermen.
In kaart brengen hoe J zijn vader, moeder en zus denken over de LGBTQ+
gemeenschap, specifiek transgenders door middel van een gesprek.
In gesprek gaan met J om te inventariseren wat zijn plan is.
De gevoelens van J met zijn ouders delen om zijn mentale gezondheid te kunnen
bevorderen.
In gesprek gaan met J om een tussenweg te nemen: J geeft samen met de
professional bij zijn ouders aan dat hij neerslachtige gevoelens heeft, maar nog niet
dat hij het gevoel heeft dat hij transgender is.
5
ALSWJEUGD en ethische
dilemma’s
Barbara Botelho Batista
STUDENTNUMMER: 653093
,Inhoudsopgave
Inleiding..................................................................................................................................................3
1. Eerste fase: Expliciteren.....................................................................................................................4
1.1 Situatie verkennen........................................................................................................................4
1.2 Formuleren morele vraag.............................................................................................................5
1.3 Handelingsalternatieven...............................................................................................................5
2. Tweede fase: Analyseren....................................................................................................................6
2.1 Betrokkenen.................................................................................................................................6
2.2 Overwegingen...............................................................................................................................7
3. Derde fase: Afwegen........................................................................................................................10
3.1 Prioriteiten..................................................................................................................................10
3.1.1 Beginselethiek......................................................................................................................10
3.1.2 Gevolgenethiek....................................................................................................................10
3.1.3 Deugdethiek........................................................................................................................10
3.1.4 Welke prioriteit krijgt elke overweging?..............................................................................12
3.2 Afwegen: Welk handelingsalternatief heeft de voorkeur op basis van de afweging?.................13
4. Implementeren.................................................................................................................................14
Besluit nemen...................................................................................................................................14
Literatuurlijst........................................................................................................................................15
Bijlagen.................................................................................................................................................16
Bijlage 1............................................................................................................................................16
2
,Inleiding
In dit verslag wordt een morele vraag uitgewerkt aan de hand van een ethisch stappenplan,
namelijk de Utrechtse methode (zie bijlage 1). De morele vraag komt voort uit een casus
waarin zich een ethisch dilemma afspeelt. De professional die betrokken is bij de
desbetreffende casus laat zien dat zij een ethische afweging kan maken en een ethische
vraag kan beantwoorden. Zij onderbouwt en verantwoordt haar handelen met behulp van
professionele standaarden, namelijk de beroepscode van de jeugd en gezinsprofessional, de
richtlijn ‘samen beslissen over passende hulp’, richtlijn ‘seksuele ontwikkeling’, het
kinderrechtenverdrag en ethische theorieën.
3
,1. Eerste fase: Expliciteren
1.1 Situatie verkennen
J is een jongen van 10 jaar en woont samen in een appartement met zijn moeder F (42),
vader M (44) en zijn oudere zus R (16). Vader en moeder hebben een jeugd- en
gezinsprofessional ingeschakeld. Vader heeft namelijk autisme en de opvoeding en omgang
met zijn tieners wordt steeds lastiger. Moeder weet niet wat zij zelf in deze situatie kan doen
om vader te helpen met de opvoeding en omgang met zijn kinderen.
Binnen dit gezin is geloof belangrijk. Vader en moeder zijn aanhangers van het Christendom
en zo hebben zij hun zoon en dochter opgevoed. Er wordt veel gebeden met elkaar, maar
ook zonder elkaar. Ook gaat het gezin elke zondag naar de kerk.
J en R hebben een goede band met elkaar. Dit komt niet door de tijd die zij spenderen in hun
geloof, maar juist de tijd erbuiten. Ze doen thuis leuke dingen met elkaar, zoals series en
films kijken, spelletjes spelen, roddelen, etc. Ook vindt J het leuk als zijn zus hem opmaakt
en verkleedt. Hij voelt zich dan goed en meer zichzelf. J weet niet precies waarom hij dit
gevoel heeft, maar hij heeft het gevoel dat hij transgender is.
J heeft zijn gevoelens in vertrouwen uitgesproken naar de jeugd- en gezinsprofessional. Hij
vertelt dat hij zijn gevoelens niet durft te delen met zijn ouders, omdat deze gevoelens
binnen het geloof als duivels gezien worden. J geeft aan dat hij zich niet zichzelf voelt in zijn
vel als jongen en dat hij hier moeite mee heeft. Hij geeft aan neerslachtige gedachten te
hebben en dat hij niet weet hoe hij een gelukkig leven kan leiden als jongen. Wanneer de
jeugd- en gezinsprofessional doorvraagt over de neerslachtige gevoelens, geeft J aan dat hij
denkt aan het beëindigen van zijn leven indien hij niet gelukkig kan zijn als jongen.
De jeugd- en gezinsprofessional zit nu met het volgende dilemma. Zij weet niet wat zij in
deze situatie moet doen. Moet de professional de gevoelens van J delen met zijn ouders? Dit
verbreekt wel de geheimhoudingsplicht en het vertrouwen met J, maar indien de ouders
positief reageren is dit goed voor de mentale gezondheid van J. Aan de andere kant kunnen
de ouders van J hem als een duivel zien en zijn mentale gezondheid zal kunnen
verslechteren. Het delen van J zijn gevoelens kan overigens ernstige gevolgen hebben voor
J zijn positie binnen het gezin aangezien zijn ouders behoorlijk gelovig zijn.
4
, 1.2 Formuleren morele vraag
Een morele vraag is de vraag die in het beslissingsmoment speelt (Hogeschool Inholland,
2020). Er wordt hierbij nagedacht wat het goede is om te doen in de situatie en wat er
überhaupt in de situatie gedaan moet worden. De morele vraag die bij de huidige casus
hoort luidt:
‘’Moet de professional de gevoelens van J delen met zijn ouders om zijn mentale gezondheid
eventueel te kunnen bevorderen (waarbij zij dan wel de geheimhoudingsplicht en het
vertrouwen met J verbreekt) of moet de professional de gevoelens van J voor zich houden
om J te beschermen van de eventuele ernstige gevolgen binnen het gezin?’’
1.3 Handelingsalternatieven
De handelingsalternatieven die de jeugd- en gezinsprofessional momenteel ziet zijn:
De casus bespreken tijdens een georganiseerde intervisie.
De gevoelens van J voor zich houden om hem te beschermen.
In kaart brengen hoe J zijn vader, moeder en zus denken over de LGBTQ+
gemeenschap, specifiek transgenders door middel van een gesprek.
In gesprek gaan met J om te inventariseren wat zijn plan is.
De gevoelens van J met zijn ouders delen om zijn mentale gezondheid te kunnen
bevorderen.
In gesprek gaan met J om een tussenweg te nemen: J geeft samen met de
professional bij zijn ouders aan dat hij neerslachtige gevoelens heeft, maar nog niet
dat hij het gevoel heeft dat hij transgender is.
5
