Leerstof week 8 - (17e eeuw)
De bevolking was de dupe van de oorlog. Legers en het platteland werden slecht
bevoorraad. Hierdoor gingen legers boeren plunderen en vervolgens boeren legers
aanvallen. Uiteindelijk moesten de boeren meedoen aan de oorlog.
Legers
Aantallen werden groter (1500 - 1715), er kwamen vuurwapens en staande legers en dril en
discipline werd belangrijk. Na 1648 kwamen er magazijnen en kazernes. De militaire
infrastructuur was duur en eiste staatsinvesteringen: belasting en bestuur.
Model van Aristoteles en staten
Aantal leiders Goede vorm Gedegenereerde vorm
één monarchie tyrannie
enkelen aristocratie oligarchie
velen politeia democratie
Polen en Litouwen hadden verkiesbaar koningschap. Het Heilige Roomse Rijk had Checks
& Balances met beperking van de keizerlijke macht door veel rechtspraak instituties, ENG,
NL en Zwitserse kantons constitutionalisme.
Jean Bodin
De Franse rechtsgeleerde Jean Bodin vond anarchie het ergste. Orde kan enkel worden
hersteld door één en ondeelbaar soeverein gezag. Deze soeverein moet luisteren naar de
regels van God, de natuur respecteren en naar het volk luisteren. De soeverein:
- Benoemt magistraten
- Maakt (en breekt) wetten
- Verklaart en Beëindigt oorlog
- Is het hoogste rechtsorgaan
- Kan gratie/genade verlenen buiten rechtsregels
Thomas Hobbes
Hij kwam met de natuurlijke staat en het sociale contract. De soeverein moest volgens
Leviathan het volk beschermen tegen elkaar en andere landen. Echter was dit contract niet
opzegbaar.
Piramide Tweedeling
- heersers, regerende - Heerser - onderdaan
onderdanen en onderdanen - Hogere instanties en gelijkwaardige rivalen
- getrapte piramide van binnen het eigen territorium niet erkent
soevereiniteit - Zonder monopolie op rechtspraak en
geweld
,Absolutisme
Absolute monarchie omschreven door tijdgenoten:
- Erfelijk koningschap
- Belastingheffing zonder instemmingsrecht standenvergadering
- Religie bepaald door heerser
- Droit divin: vorst in theorie beperkt door gezag god en lois fondamentales
Absolutisme (19e eeuwse term) als en groei van staat:
- Legers en vloot
- Belasting
- Bestuur/bureaucratie
- Rechtspraak
- Greep op kerk
- Greep op economie
- Repraesentatio maiestatis
Lodewijk XIV
- Propaganda
- Zonnekoning
Na 1661:
- Geen eerste minister, dan kan L vorst voor iedereen zijn
- Raad zonder ‘grands’ (hoogste edelen, épée)
- Macht parlementen ingeperkt
- parlement mag pas demonstreren als de wet van kracht is
- Beperking van remonstrantie
- Bestuur geconsolideerd
- Kerk: eenheid RK, vrijheden Hugenoten opgeheven (1685)
- Versailles werd een vertoon van macht: intern en extern effect
- Top van de patronage-pyramide
- Colbert: mercantilisme, vlootbouw, cultuurpolitiek
- Louvois: uitbreiding en reorganisatie en succes leger, internationale positie versterkt
Wanneer Franse kleinzoon dreigt de SP troon te krijgen is EU in rep en roer, FR zou dan te
veel invloed krijgen in FR.
Praktijk absolute monarchie:
1. Versailles
2. Parlements (grechtshoven)
a. Samenwerking is voor alle partijen effectiever → L kan meer doen als de
parlementen denken invloed te hebben en invloed houden heeft voordelen
voor de parlementen
3. Pays d’Etats (regionale standenvergadering)
4. Belasting en belastingpacht; verscheidenheid en privatisering: de fermiers généraux
a. Belastingpachters betalen een groot deel van de belasting aan de koning,
gaan daarna belasting innen
b. Kan leiden tot zelfverrijking
, 5. Bureaucratie:
a. Centrale bureaucratie: secrétaires d’état (kanselier en contrôleur-général en
personneel
b. Officiers in FR: koopbare/erfelijke ambten, op gespannen voet met het gezag
c. Staf belastingpachters (fermiers généraux): privé bureaucratie
Leerstof week 9 - (Oost-Azië)
Zuid-West-Azië
De drie gunpowder empires (Osmanen, Safaviden en Mughal) waren Turkse dynastieën met
Perzisch cultureel-politieke stempel, islamitisch met gebruik van het Arabisch schrift.
China
De verbinding tussen Oost-Azië en Europa is altijd indirect geweest via de Zijderoute. De
koningstraditie heerste vanaf ca 2000 v.C. China gaat over de Ming en de Qing. China en
Japan hadden geen dominante religie. Er wordt bij China niet alleen gesproken over China,
maar ook over de sinosphere: de invloedssfeer van China.
Japan
Japan werd beïnvloed door China, maar met een afwijkend politiek stelsel. Het keizerschap
was een zeer geritualiseerd keizerschap.
Tokugawa Ieyasu overwint in de slag bij Sekigahara (1600) en vanaf 1603 tot 1867 dragen
de Tokugawa shoguns de militair-politieke macht. Dit terwijl ze nominaal de hoogste macht
in handen laten van de keizer. Er waren krijgsheren met een gijzelaarssysteem. Het
keizerschap blijft het sluitstuk en elke shogun regeert uit de naam van de vorst.
China
De continuïteit van politieke cultuur vanaf de warring states, met als basis:
- Eenheid → voorwaarde van stabiliteit
- Keizer → regeert over alles onder de hemel als voorwaarde voor orde
- Geletterde elite bestuurt én heerst in regio’s
- Mandaat van de hemel eist goede behandeling van het volk
Er waren veel conflicten, delingen en wanorde, wat kan worden gezien als een constant
conflict of een grote continuïteit
Mantsjoes
Qing neemt de Ming dynastie over als de Ming op breken staat, wel dmv lange fase van
geweld. Ze accepteren de Han Chinese conventies, maar leggen er een eigen stelsel
bovenop:
- Confucianisme en bestuursvorm in kerngebied China gehandhaafd
- Een Manchu-Mongoolse adel vormt de bovenlaag en regeert over de ‘perifere’
vervoerde gebieden
- Erfelijke militaire vaandels beheersen grote steden en zones in kerngebied
Manchu:
- boogschutterij
- Paardrijden
De bevolking was de dupe van de oorlog. Legers en het platteland werden slecht
bevoorraad. Hierdoor gingen legers boeren plunderen en vervolgens boeren legers
aanvallen. Uiteindelijk moesten de boeren meedoen aan de oorlog.
Legers
Aantallen werden groter (1500 - 1715), er kwamen vuurwapens en staande legers en dril en
discipline werd belangrijk. Na 1648 kwamen er magazijnen en kazernes. De militaire
infrastructuur was duur en eiste staatsinvesteringen: belasting en bestuur.
Model van Aristoteles en staten
Aantal leiders Goede vorm Gedegenereerde vorm
één monarchie tyrannie
enkelen aristocratie oligarchie
velen politeia democratie
Polen en Litouwen hadden verkiesbaar koningschap. Het Heilige Roomse Rijk had Checks
& Balances met beperking van de keizerlijke macht door veel rechtspraak instituties, ENG,
NL en Zwitserse kantons constitutionalisme.
Jean Bodin
De Franse rechtsgeleerde Jean Bodin vond anarchie het ergste. Orde kan enkel worden
hersteld door één en ondeelbaar soeverein gezag. Deze soeverein moet luisteren naar de
regels van God, de natuur respecteren en naar het volk luisteren. De soeverein:
- Benoemt magistraten
- Maakt (en breekt) wetten
- Verklaart en Beëindigt oorlog
- Is het hoogste rechtsorgaan
- Kan gratie/genade verlenen buiten rechtsregels
Thomas Hobbes
Hij kwam met de natuurlijke staat en het sociale contract. De soeverein moest volgens
Leviathan het volk beschermen tegen elkaar en andere landen. Echter was dit contract niet
opzegbaar.
Piramide Tweedeling
- heersers, regerende - Heerser - onderdaan
onderdanen en onderdanen - Hogere instanties en gelijkwaardige rivalen
- getrapte piramide van binnen het eigen territorium niet erkent
soevereiniteit - Zonder monopolie op rechtspraak en
geweld
,Absolutisme
Absolute monarchie omschreven door tijdgenoten:
- Erfelijk koningschap
- Belastingheffing zonder instemmingsrecht standenvergadering
- Religie bepaald door heerser
- Droit divin: vorst in theorie beperkt door gezag god en lois fondamentales
Absolutisme (19e eeuwse term) als en groei van staat:
- Legers en vloot
- Belasting
- Bestuur/bureaucratie
- Rechtspraak
- Greep op kerk
- Greep op economie
- Repraesentatio maiestatis
Lodewijk XIV
- Propaganda
- Zonnekoning
Na 1661:
- Geen eerste minister, dan kan L vorst voor iedereen zijn
- Raad zonder ‘grands’ (hoogste edelen, épée)
- Macht parlementen ingeperkt
- parlement mag pas demonstreren als de wet van kracht is
- Beperking van remonstrantie
- Bestuur geconsolideerd
- Kerk: eenheid RK, vrijheden Hugenoten opgeheven (1685)
- Versailles werd een vertoon van macht: intern en extern effect
- Top van de patronage-pyramide
- Colbert: mercantilisme, vlootbouw, cultuurpolitiek
- Louvois: uitbreiding en reorganisatie en succes leger, internationale positie versterkt
Wanneer Franse kleinzoon dreigt de SP troon te krijgen is EU in rep en roer, FR zou dan te
veel invloed krijgen in FR.
Praktijk absolute monarchie:
1. Versailles
2. Parlements (grechtshoven)
a. Samenwerking is voor alle partijen effectiever → L kan meer doen als de
parlementen denken invloed te hebben en invloed houden heeft voordelen
voor de parlementen
3. Pays d’Etats (regionale standenvergadering)
4. Belasting en belastingpacht; verscheidenheid en privatisering: de fermiers généraux
a. Belastingpachters betalen een groot deel van de belasting aan de koning,
gaan daarna belasting innen
b. Kan leiden tot zelfverrijking
, 5. Bureaucratie:
a. Centrale bureaucratie: secrétaires d’état (kanselier en contrôleur-général en
personneel
b. Officiers in FR: koopbare/erfelijke ambten, op gespannen voet met het gezag
c. Staf belastingpachters (fermiers généraux): privé bureaucratie
Leerstof week 9 - (Oost-Azië)
Zuid-West-Azië
De drie gunpowder empires (Osmanen, Safaviden en Mughal) waren Turkse dynastieën met
Perzisch cultureel-politieke stempel, islamitisch met gebruik van het Arabisch schrift.
China
De verbinding tussen Oost-Azië en Europa is altijd indirect geweest via de Zijderoute. De
koningstraditie heerste vanaf ca 2000 v.C. China gaat over de Ming en de Qing. China en
Japan hadden geen dominante religie. Er wordt bij China niet alleen gesproken over China,
maar ook over de sinosphere: de invloedssfeer van China.
Japan
Japan werd beïnvloed door China, maar met een afwijkend politiek stelsel. Het keizerschap
was een zeer geritualiseerd keizerschap.
Tokugawa Ieyasu overwint in de slag bij Sekigahara (1600) en vanaf 1603 tot 1867 dragen
de Tokugawa shoguns de militair-politieke macht. Dit terwijl ze nominaal de hoogste macht
in handen laten van de keizer. Er waren krijgsheren met een gijzelaarssysteem. Het
keizerschap blijft het sluitstuk en elke shogun regeert uit de naam van de vorst.
China
De continuïteit van politieke cultuur vanaf de warring states, met als basis:
- Eenheid → voorwaarde van stabiliteit
- Keizer → regeert over alles onder de hemel als voorwaarde voor orde
- Geletterde elite bestuurt én heerst in regio’s
- Mandaat van de hemel eist goede behandeling van het volk
Er waren veel conflicten, delingen en wanorde, wat kan worden gezien als een constant
conflict of een grote continuïteit
Mantsjoes
Qing neemt de Ming dynastie over als de Ming op breken staat, wel dmv lange fase van
geweld. Ze accepteren de Han Chinese conventies, maar leggen er een eigen stelsel
bovenop:
- Confucianisme en bestuursvorm in kerngebied China gehandhaafd
- Een Manchu-Mongoolse adel vormt de bovenlaag en regeert over de ‘perifere’
vervoerde gebieden
- Erfelijke militaire vaandels beheersen grote steden en zones in kerngebied
Manchu:
- boogschutterij
- Paardrijden
