Waarover gaan de regels
SCHEMA 1) Vormvoorschriften
BELANGRIJKSTE CONCEPTEN VAN en handelingen
HET STRAFPROCESRECHT
van het SPR 2) Rechtspositie van personen
3) Organisatie strafgerechten
4) Tenuitvoerlegging beslissingen rechter
Kenmerken inquisitoire 1) Geheim
procedure 2) Schriftelijk
3) Niet op tegenspraak
~ Continentaal, verticaal (! ten gronde tgspr)
(OH leidt, actieve rechter, verdachte is object, openbare aanklager
‘namens de gemeenschap’)
Kenmerken accusatoire 1) Openbaar
procedure 2) Mondeling
3) Op tegenspraak (alle onderzoekshandelingen)
~ Commonlaw, horizontaal
(Partijen leiden, rechter is scheidsrechter, aanklager en verdediger op
gelijke voet)
Doelen SPR 1) Waarheidsvinding
2) Bescherming individuele grondrechten (ten voordele van
iedereen)
Verschillende belangen: afweging
Hoe wordt de 1) Wettelijke vereisten
belangenafweging 2) Inhoudelijke vereisten (belangen burger zijn belangrijker dan
gemaakt? belangen overheid ~ jaren ’60 + rechter ook concrete
afweging)
Onstaan < Kleine Franchimontwet 1998, organisch ontstaan als makkelijkere
opsporingsonderzoek procedure dan GO
Wat zijn mogelijke 1) Nietigheid
sancties bij overtreden 2) Bewijs niet gebruiken
van het SPR? 3) Onontvankelijkheid/ verval strafv.
4) Geen sanctie (zie Antigoon)
! Is nooit op voorhand geweten ~ strafrecht
Filterfase o GO: OR doet regeling der rechtspleging (127 Sv.)
o OO: PdK beslist het zelf
Hoe keuze voor OO of 1) Keuze van de procureur
GO? 2) Initiatief van de benadeelde (BP-stelling? (beweren SO te zijn,
art 61) Altijd een GO)
3) Wet (vb) overtreding nooit GO, complexe of zware zaken wel
GO)
4) ! Dus niet de verdachte
Mogelijke manieren om 1) OO: rechtstreekse dagvaarding/ sepot/ buitengerechtelijke
het vooronderzoek (VO) afhandeling…
te beëindigen 2) GO: verwijzing door de raadkamer/ buitenvervolgingsstelling
SO: slachtoffer kan rechtstreeks dagvaarden (er is dan geen VO)
Wat kan het slachtoffer 1) Klacht met BP-stelling: start GO
doen? 2) Rechtstreeks dagvaarden voor vonnisrechter (moet dan zelf
bewijzen verzamelen)
Kenmerken 1) Geheim: 28quinquies, 57 Sv.
vooronderzoek 2) Niet-tegensprekelijk
3) Schriftelijk
Waarom is het 1) Onderzoek niet gedwarsboomd
vooronderzoek geheim? 2) Onnodige publiciteit vermijden (vermoeden van onschuld)
1
SCHEMA STRAFPROCESRECHT EMMA NAUWELAERS
,Principe: geen inzage
Uitzonderingen geheim 1) 28quinquies, §2 en 57, §2: kopie ondervraging
karakter vooronderzoek 2) 21bis, 61ter: verzoek tot inzage
(tav verdachte, SO en 3) 21-22 WVH: inzage bij vrijheidsberoving boven 48u (want
publiek) tgspr procedure voor de raadkamer, controle over legaliteit en
opportuniteit)
4) 127 Sv: Inzage op het einde van het Ger.O.!!! (regeling der
rechtspleging op tegenspraak)
5) 28quinquies, §3,4, 57, §3: persmededelingen door advocaat of
PdK (! Niet identiteit verdachte weergeven, tenzij reeds
bekend)
Sancties bij schending 1) Nietigheid onderzoekshandeling (vb) politie achtervolging VO,
geheim karakter (! Niet iets gelekt op live TV: beelden nietig als bewijs)
op voorhand geweten) 2) Straf: schending beroepsgeheim: 458 Sw. (tav particulier of
advocaat) uitzondering: 458ter Sw.
3) Straf: misbruik inzagerecht: 460ter
4) Straf: schending door de pers: BÉDAT V ZWITSERLAND:
bronnengeheim, geen beroepsgeheim
Wanneer mag het 1) Ernstige aantasting fysieke integriteit
bronnengeheim van de 2) Mededaderschap < journalist (Kasteelmoord)
journalist worden
geschonden?
Niet-tegensprekelijk 1) OO: absoluut niet-tegensprekelijk
karakter t.o.v. soorten VO 2) GO: afgezwakt niet-tegenspreklijk
Uitzonderingen niet- 1) OO: 28decies: langdurige onderzoeken (>1j) nieuw artikel,
tegensprekelijk karakter beslist door GwH gelijkheid
2) OO: 47bis: bijkomende opsporingshandelingen vragen
3) GO: 61quinquies: bijkomend onderzoek (HB mogelijk)
4) GO: 44quater, §1: tegenexpertise DNA-onderzoek vragen
5) GO: 136: langdurig GO
6) GO: 62: aanwezig bij reconstructie feiten
7) 2bis WVH: bijstand advocaat bij verhoor V.H.
Opstelling schriftelijke °PV’s van alle onderzoekshandelingen, samengebundeld tot
weerslag VO strafdossier = basis van de beoordeling ten gronde
Kenmerken onderzoek 1) Openbaar
ten gronde 2) Mondeling
3) Op tegenspraak
(Niet-) openbaarheid van Uitspraak: 149 Gw.: altijd openbaar
de verschillende Terechtzitting: in beginsel openbaar
rechterlijke o Uitz: 148 Gw.: op vraag van de partijen
beoordelingen van het o Uitz: 6.1 EVRM: bescherming privéleven
strafproces ! Geldt niet voor de onderzoeksrechter: normaal alles achter gesloten
deuren. Tenzij uitspraak over punt ten gronde: 9 interneringswet/ 6
probatiewet, dan uitspraak openbaar.
Soorten openbaarheid 1) Interne openbaarheid (inzage dossier door partijen, niet
vertrouwelijk dossier)
2) Externe openbaarheid (controlefunctie pers en media)
Tegensprekelijk karakter: 1) Rechten van verdediging
welke rechten spelen er 2) Equality of arms (Tussen OM en verdediging m.b.t. inzage,
termijnen, rechtsmiddelen…)
DIRIOZ V TURKIJE: EHRM: plaats in de rechtbank maakt niet
2
SCHEMA STRAFPROCESRECHT EMMA NAUWELAERS
, uit. Ook: feit dat OM al langer toegang heeft tot het dossier
maakt niet uit indien voldoende tijd aan verdediging
gegeven.)
! In praktijk afbreuk < snelle afhandeling fase ten gronde
Mondeling karakter (uitz) o Alles mondeling (pleidooi, getuigen…)
o Maar ook °zittingsblad = PV van terechtzitting
Statuten verdachte 1) Verdachte: overkoepelend/ OO
2) Inverdenkinggestelde: GO, 61 formeel/impliciet
3) Inbeschuldiginggestelde: verwezen naar Assisen
4) Beklaagde: gedagvaard, ten gronde
5) Beschuldigde: gedagvaarde in Assisen
6) Veroordeelde: uitspraak kracht van gewijsde
Actoren SPR (niet kunnen opnoemen) Verdachte, advocaat, lasthebber ad hoc, rechtstreeks belanghebbende, slachtoffer, politie, OM, OR,
onderzoeksgerechten, vonnisgerechten, strafuitvoeringsrechtbank, justitie- en assistentiehuizen,
beleidsorganen SPR
Rechten van de 1) Bijkomend onderzoek
inverdenkinggestelde 2) Inzage in het strafdossier (tevens rechtstreekse
belanghebbende)
3) Dossier laten zuiveren
Wat is ‘de verdediging’? Verdachte + advocaat (+ lasthebber ad hoc)
Wanneer wordt een In geval van belangenconflict tussen RP en de NP die erachter zit.
lasthebber ad hoc
aangesteld?
Rechten rechtstreeks Recht tot inzage/ kopie strafdossier (21bis)
belanghebbende = Verdachte (en adv en lasthebber ad hoc) + SO (maar niet zomaar SO:
enkel in het lijstje BAP en BP of SO-vereniging)… lijstje
≠ hetzelfde als benadeelde person !
Rechten van het 1) Op de hoogte van onderzoek + procedure: 3bis VTSv.
slachtoffer (correcte 2) Oproeping naar de rechtbank 182, 216quater
bejegening van het 3) Aanhouden van de burgerlijke belangen 4 VTSv
slachtoffer) 4) Deelname debatten Surb.
5) Verhoor minderjarige of MBP: vertrouwenspersoon aanwezig:
91bis
6) Herstelbemiddeling 3ter VTSv (pv/ akte naar de rechter:
554/555)
Statuten van het 1) Benadeelde persoon: 5bis VTSv (louter door verklaring van
slachtoffer schade door het misdrijf)
2) Burgerlijke partij (= echte procespartij, enkel fase ten gronde,
niet in VO) Vordering tot SV: zelfde rechten als
inverdenkinggestelde !!!
Burgerlijke aansprakelijke Door wet of door contract aansprakelijke partij
partij (BAP)
Tussenkomende partij Vrijwillig (42 Sw, 5ter VTSv.) of gedwongen (vb) verzekeraar)
Takenverdeling van de 1) Bestuurlijke politie: preventief, ordehandhaving (14 WPA)
politie (misdrijf vastgesteld? Naar gerechtelijke politie sturen:
verplichte ambtelijke aangifte: 29, §1/ soms ook °pv)
2) Gerechtelijke politie: repressief, opsporen van misdrijven (15
WPA)
Leden gerechtelijke 1) Magistraat leiding: PdK of OR: 28bis §1
politie 2) Officieren van de gerechtelijke politie
3) Hulpofficieren (PdK)
3
SCHEMA STRAFPROCESRECHT EMMA NAUWELAERS
SCHEMA 1) Vormvoorschriften
BELANGRIJKSTE CONCEPTEN VAN en handelingen
HET STRAFPROCESRECHT
van het SPR 2) Rechtspositie van personen
3) Organisatie strafgerechten
4) Tenuitvoerlegging beslissingen rechter
Kenmerken inquisitoire 1) Geheim
procedure 2) Schriftelijk
3) Niet op tegenspraak
~ Continentaal, verticaal (! ten gronde tgspr)
(OH leidt, actieve rechter, verdachte is object, openbare aanklager
‘namens de gemeenschap’)
Kenmerken accusatoire 1) Openbaar
procedure 2) Mondeling
3) Op tegenspraak (alle onderzoekshandelingen)
~ Commonlaw, horizontaal
(Partijen leiden, rechter is scheidsrechter, aanklager en verdediger op
gelijke voet)
Doelen SPR 1) Waarheidsvinding
2) Bescherming individuele grondrechten (ten voordele van
iedereen)
Verschillende belangen: afweging
Hoe wordt de 1) Wettelijke vereisten
belangenafweging 2) Inhoudelijke vereisten (belangen burger zijn belangrijker dan
gemaakt? belangen overheid ~ jaren ’60 + rechter ook concrete
afweging)
Onstaan < Kleine Franchimontwet 1998, organisch ontstaan als makkelijkere
opsporingsonderzoek procedure dan GO
Wat zijn mogelijke 1) Nietigheid
sancties bij overtreden 2) Bewijs niet gebruiken
van het SPR? 3) Onontvankelijkheid/ verval strafv.
4) Geen sanctie (zie Antigoon)
! Is nooit op voorhand geweten ~ strafrecht
Filterfase o GO: OR doet regeling der rechtspleging (127 Sv.)
o OO: PdK beslist het zelf
Hoe keuze voor OO of 1) Keuze van de procureur
GO? 2) Initiatief van de benadeelde (BP-stelling? (beweren SO te zijn,
art 61) Altijd een GO)
3) Wet (vb) overtreding nooit GO, complexe of zware zaken wel
GO)
4) ! Dus niet de verdachte
Mogelijke manieren om 1) OO: rechtstreekse dagvaarding/ sepot/ buitengerechtelijke
het vooronderzoek (VO) afhandeling…
te beëindigen 2) GO: verwijzing door de raadkamer/ buitenvervolgingsstelling
SO: slachtoffer kan rechtstreeks dagvaarden (er is dan geen VO)
Wat kan het slachtoffer 1) Klacht met BP-stelling: start GO
doen? 2) Rechtstreeks dagvaarden voor vonnisrechter (moet dan zelf
bewijzen verzamelen)
Kenmerken 1) Geheim: 28quinquies, 57 Sv.
vooronderzoek 2) Niet-tegensprekelijk
3) Schriftelijk
Waarom is het 1) Onderzoek niet gedwarsboomd
vooronderzoek geheim? 2) Onnodige publiciteit vermijden (vermoeden van onschuld)
1
SCHEMA STRAFPROCESRECHT EMMA NAUWELAERS
,Principe: geen inzage
Uitzonderingen geheim 1) 28quinquies, §2 en 57, §2: kopie ondervraging
karakter vooronderzoek 2) 21bis, 61ter: verzoek tot inzage
(tav verdachte, SO en 3) 21-22 WVH: inzage bij vrijheidsberoving boven 48u (want
publiek) tgspr procedure voor de raadkamer, controle over legaliteit en
opportuniteit)
4) 127 Sv: Inzage op het einde van het Ger.O.!!! (regeling der
rechtspleging op tegenspraak)
5) 28quinquies, §3,4, 57, §3: persmededelingen door advocaat of
PdK (! Niet identiteit verdachte weergeven, tenzij reeds
bekend)
Sancties bij schending 1) Nietigheid onderzoekshandeling (vb) politie achtervolging VO,
geheim karakter (! Niet iets gelekt op live TV: beelden nietig als bewijs)
op voorhand geweten) 2) Straf: schending beroepsgeheim: 458 Sw. (tav particulier of
advocaat) uitzondering: 458ter Sw.
3) Straf: misbruik inzagerecht: 460ter
4) Straf: schending door de pers: BÉDAT V ZWITSERLAND:
bronnengeheim, geen beroepsgeheim
Wanneer mag het 1) Ernstige aantasting fysieke integriteit
bronnengeheim van de 2) Mededaderschap < journalist (Kasteelmoord)
journalist worden
geschonden?
Niet-tegensprekelijk 1) OO: absoluut niet-tegensprekelijk
karakter t.o.v. soorten VO 2) GO: afgezwakt niet-tegenspreklijk
Uitzonderingen niet- 1) OO: 28decies: langdurige onderzoeken (>1j) nieuw artikel,
tegensprekelijk karakter beslist door GwH gelijkheid
2) OO: 47bis: bijkomende opsporingshandelingen vragen
3) GO: 61quinquies: bijkomend onderzoek (HB mogelijk)
4) GO: 44quater, §1: tegenexpertise DNA-onderzoek vragen
5) GO: 136: langdurig GO
6) GO: 62: aanwezig bij reconstructie feiten
7) 2bis WVH: bijstand advocaat bij verhoor V.H.
Opstelling schriftelijke °PV’s van alle onderzoekshandelingen, samengebundeld tot
weerslag VO strafdossier = basis van de beoordeling ten gronde
Kenmerken onderzoek 1) Openbaar
ten gronde 2) Mondeling
3) Op tegenspraak
(Niet-) openbaarheid van Uitspraak: 149 Gw.: altijd openbaar
de verschillende Terechtzitting: in beginsel openbaar
rechterlijke o Uitz: 148 Gw.: op vraag van de partijen
beoordelingen van het o Uitz: 6.1 EVRM: bescherming privéleven
strafproces ! Geldt niet voor de onderzoeksrechter: normaal alles achter gesloten
deuren. Tenzij uitspraak over punt ten gronde: 9 interneringswet/ 6
probatiewet, dan uitspraak openbaar.
Soorten openbaarheid 1) Interne openbaarheid (inzage dossier door partijen, niet
vertrouwelijk dossier)
2) Externe openbaarheid (controlefunctie pers en media)
Tegensprekelijk karakter: 1) Rechten van verdediging
welke rechten spelen er 2) Equality of arms (Tussen OM en verdediging m.b.t. inzage,
termijnen, rechtsmiddelen…)
DIRIOZ V TURKIJE: EHRM: plaats in de rechtbank maakt niet
2
SCHEMA STRAFPROCESRECHT EMMA NAUWELAERS
, uit. Ook: feit dat OM al langer toegang heeft tot het dossier
maakt niet uit indien voldoende tijd aan verdediging
gegeven.)
! In praktijk afbreuk < snelle afhandeling fase ten gronde
Mondeling karakter (uitz) o Alles mondeling (pleidooi, getuigen…)
o Maar ook °zittingsblad = PV van terechtzitting
Statuten verdachte 1) Verdachte: overkoepelend/ OO
2) Inverdenkinggestelde: GO, 61 formeel/impliciet
3) Inbeschuldiginggestelde: verwezen naar Assisen
4) Beklaagde: gedagvaard, ten gronde
5) Beschuldigde: gedagvaarde in Assisen
6) Veroordeelde: uitspraak kracht van gewijsde
Actoren SPR (niet kunnen opnoemen) Verdachte, advocaat, lasthebber ad hoc, rechtstreeks belanghebbende, slachtoffer, politie, OM, OR,
onderzoeksgerechten, vonnisgerechten, strafuitvoeringsrechtbank, justitie- en assistentiehuizen,
beleidsorganen SPR
Rechten van de 1) Bijkomend onderzoek
inverdenkinggestelde 2) Inzage in het strafdossier (tevens rechtstreekse
belanghebbende)
3) Dossier laten zuiveren
Wat is ‘de verdediging’? Verdachte + advocaat (+ lasthebber ad hoc)
Wanneer wordt een In geval van belangenconflict tussen RP en de NP die erachter zit.
lasthebber ad hoc
aangesteld?
Rechten rechtstreeks Recht tot inzage/ kopie strafdossier (21bis)
belanghebbende = Verdachte (en adv en lasthebber ad hoc) + SO (maar niet zomaar SO:
enkel in het lijstje BAP en BP of SO-vereniging)… lijstje
≠ hetzelfde als benadeelde person !
Rechten van het 1) Op de hoogte van onderzoek + procedure: 3bis VTSv.
slachtoffer (correcte 2) Oproeping naar de rechtbank 182, 216quater
bejegening van het 3) Aanhouden van de burgerlijke belangen 4 VTSv
slachtoffer) 4) Deelname debatten Surb.
5) Verhoor minderjarige of MBP: vertrouwenspersoon aanwezig:
91bis
6) Herstelbemiddeling 3ter VTSv (pv/ akte naar de rechter:
554/555)
Statuten van het 1) Benadeelde persoon: 5bis VTSv (louter door verklaring van
slachtoffer schade door het misdrijf)
2) Burgerlijke partij (= echte procespartij, enkel fase ten gronde,
niet in VO) Vordering tot SV: zelfde rechten als
inverdenkinggestelde !!!
Burgerlijke aansprakelijke Door wet of door contract aansprakelijke partij
partij (BAP)
Tussenkomende partij Vrijwillig (42 Sw, 5ter VTSv.) of gedwongen (vb) verzekeraar)
Takenverdeling van de 1) Bestuurlijke politie: preventief, ordehandhaving (14 WPA)
politie (misdrijf vastgesteld? Naar gerechtelijke politie sturen:
verplichte ambtelijke aangifte: 29, §1/ soms ook °pv)
2) Gerechtelijke politie: repressief, opsporen van misdrijven (15
WPA)
Leden gerechtelijke 1) Magistraat leiding: PdK of OR: 28bis §1
politie 2) Officieren van de gerechtelijke politie
3) Hulpofficieren (PdK)
3
SCHEMA STRAFPROCESRECHT EMMA NAUWELAERS
