Hoofdstuk 1 geest, gedrag en psychologische wetenschap
De student kan de wetenschappelijke informatie van pseudowetenschappelijke informatie
en common sense onderscheiden
Pseudopsychologie niet onderbouwde psychologische aannamen die als
wetenschappelijke waarheden worden gepresenteerd. Bijvoorbeeld: het zesde zintuig,
horoscopen.
Common sense gezond verstand.
,De student kant de zes belangrijkste perspectieven van de psychologie en hun kenmerken op
hoofdlijnen benoemen en kan de zienswijze van de zes perspectieven herkennen in
metaforen en uitspraken.
Perspectief Idee Wat bepaald gedrag? Wie
Biologisch perspectief Het lichaam kan De hersenen, het René
apart van de geest zenuwstelsel, endocriene, Descartes
worden stelsel (hormoonstelsel) en
bestudeerd genen
Cognitief perspectief De Iemands unieke patroon Wilhelm
wetenschappelijke van waarnemingen, Wundt,
methode kan interpretaties, piaget,
worden gebruikt verwachtingen, Kohlberg
om de geest te overtuigingen en
bestuderen herinneringen
Behavioristisch Psychologie moet De prikkels in onze John
perspectief de wetenschap omgeving en de Watson en
van observeerbaar voorgaande consequenties B.F.
gedrag zijn, niet van ons gedrag Skinner
van mentale
processen
Perspectief van de Psychodynamische Processen in onze Sigmud
gehele persoon (‘whole psychologie onbewuste geest Freud,
person’ (psychoanalyse): erikson
persoonlijkheid en
psychische
stoornissen komen
voort uit processen
in het onbewuste
Onze aangeboren behoefte
Humanistische om te groeien en ons Carl
psychologie: potentieel zo goed mogelijk Rogers en
psychologie moet te verwezenlijken Abraham
de nadruk leggen op
Maslow
menselijke groei en
potentieel in plaats
van op psychische
stoornissen
, Psychologie van
karaktertrekken en Unieke
temperament: persoonlijkheidskenmerken De oude
individuen kunnen die in de tijd en in alle grieken
worden begrepen in situaties consistent zijn
termen van hun
temperament en
blijvende
karaktertrekken
Ontwikkelingsperspectief Mensen De interactie tussen Mary
veranderen als erfelijkheid en omgeving, Ainsworth,
gevolg van een die zich het hele leven door Jean Piaget
interactie tussen uit in voorspelbare en vele
erfelijke patronen andere
eigenschappen en
de omgeving
Sociocultureel Sociale en De kracht van de situatie
perspectief culturele
invloeden kunnen
de invloed
overstemmen van
alle andere
factoren die
gedrag
beïnvloeden
Biologische perspectief – René Descartes
Zoekt de oorzaken van gedrag in lichamelijke processen. Dus door de hersenen, genen,
zenuwstelsel en het hormoonstelsel.
Twee stromingen van het biologisch perspectief:
- Neurowetenschap: oorzaken gedrag worden gezocht in genen, hersenen, zenuwstelsel,
hormonen
- Evolutionaire psychologie: gedrag is genetische aanpassing om kans op overleven en
voortplanten te vergroten
Cognitieve perspectief – Wilhelm Wundt, Kohlberg, Piaget
Gedrag wordt bepaald door iemands waarnemingen, interpretaties, verwachtingen,
overtuigingen en herinneringen. Computer als metafoor voor de wijze waarop mensen met
, informatie omgaan.
Cognitie – opnemen, opslaan en gebruiken van info
Behaviorisme – John Watson (“je kunt ieder kind leren wat je wilt”), Watson, Skinner, Pavlov
Alleen waarneembaar gedrag. Stimulus – respons
Watson en Skinner – operant conditioneren, straffen en belonen.
Gedrag wordt bepaald door de omgeving. Je komt ter wereld als een onbeschreven blad.
Empiristisch – tabula rasa, onbeschreven blad
Perspectieven vanuit gehele persoon
Psychodynamische psychologie – Sigmund Freud Jung, Horney
Gedrag wordt bepaald door onze onbewuste geest. Mentale stoornissen door onbewuste
behoeften, verlangens, herinneringen en conflicten
Psychoanalyse: benadering met nadruk op onbewuste processen
Libido en thanatos – onbewuste
Freudiaanse verspreking: naam zeggen van een ander omdat je aan diegene denkt
Droominterpretatie: bewaken slaap, vervult wensen
Contactsteun, hechting, sociale ontwikkeling; aangeboren temperamenten.
Humanistische psychologie – Abraham Maslow, Carl Rogers
Ontstaan als kritiek op psychodynamica en behaviorisme
Leggen de nadruk op positieve kanten van onze natuur; onze mogelijkheden, groei en
potentie.
Psychologie van karaktertrekken en temperament – Oude Grieken
Gedrag en persoonlijkheid als producten van fundamentele psychologische kenmerken
Persoonlijkheid geregeerd door 4 humores: bloed (overmaat is opgewekt), slijm (traag en
behoedzaam), zwarte gal (melancholiek) en gele gal (boos/agressief).
Ontwikkelingsperspectief
Psychologische verandering is het gevolg van een interactie tussen erfelijke eigenschappen
en de omgeving
Nature/ nurture debat.
Socioculturele perspectief
Sociale interactie, sociaal leren en culturele perspectief
Gedrag wordt bepaald door de interactie tussen mensen en de cultuur waarvan ze deel
uitmaken.
Reactie op cognitie: mensen zijn geen computers, maar sociale wezens
Grote nadruk op cultureel verschil.
De student kan de wetenschappelijke informatie van pseudowetenschappelijke informatie
en common sense onderscheiden
Pseudopsychologie niet onderbouwde psychologische aannamen die als
wetenschappelijke waarheden worden gepresenteerd. Bijvoorbeeld: het zesde zintuig,
horoscopen.
Common sense gezond verstand.
,De student kant de zes belangrijkste perspectieven van de psychologie en hun kenmerken op
hoofdlijnen benoemen en kan de zienswijze van de zes perspectieven herkennen in
metaforen en uitspraken.
Perspectief Idee Wat bepaald gedrag? Wie
Biologisch perspectief Het lichaam kan De hersenen, het René
apart van de geest zenuwstelsel, endocriene, Descartes
worden stelsel (hormoonstelsel) en
bestudeerd genen
Cognitief perspectief De Iemands unieke patroon Wilhelm
wetenschappelijke van waarnemingen, Wundt,
methode kan interpretaties, piaget,
worden gebruikt verwachtingen, Kohlberg
om de geest te overtuigingen en
bestuderen herinneringen
Behavioristisch Psychologie moet De prikkels in onze John
perspectief de wetenschap omgeving en de Watson en
van observeerbaar voorgaande consequenties B.F.
gedrag zijn, niet van ons gedrag Skinner
van mentale
processen
Perspectief van de Psychodynamische Processen in onze Sigmud
gehele persoon (‘whole psychologie onbewuste geest Freud,
person’ (psychoanalyse): erikson
persoonlijkheid en
psychische
stoornissen komen
voort uit processen
in het onbewuste
Onze aangeboren behoefte
Humanistische om te groeien en ons Carl
psychologie: potentieel zo goed mogelijk Rogers en
psychologie moet te verwezenlijken Abraham
de nadruk leggen op
Maslow
menselijke groei en
potentieel in plaats
van op psychische
stoornissen
, Psychologie van
karaktertrekken en Unieke
temperament: persoonlijkheidskenmerken De oude
individuen kunnen die in de tijd en in alle grieken
worden begrepen in situaties consistent zijn
termen van hun
temperament en
blijvende
karaktertrekken
Ontwikkelingsperspectief Mensen De interactie tussen Mary
veranderen als erfelijkheid en omgeving, Ainsworth,
gevolg van een die zich het hele leven door Jean Piaget
interactie tussen uit in voorspelbare en vele
erfelijke patronen andere
eigenschappen en
de omgeving
Sociocultureel Sociale en De kracht van de situatie
perspectief culturele
invloeden kunnen
de invloed
overstemmen van
alle andere
factoren die
gedrag
beïnvloeden
Biologische perspectief – René Descartes
Zoekt de oorzaken van gedrag in lichamelijke processen. Dus door de hersenen, genen,
zenuwstelsel en het hormoonstelsel.
Twee stromingen van het biologisch perspectief:
- Neurowetenschap: oorzaken gedrag worden gezocht in genen, hersenen, zenuwstelsel,
hormonen
- Evolutionaire psychologie: gedrag is genetische aanpassing om kans op overleven en
voortplanten te vergroten
Cognitieve perspectief – Wilhelm Wundt, Kohlberg, Piaget
Gedrag wordt bepaald door iemands waarnemingen, interpretaties, verwachtingen,
overtuigingen en herinneringen. Computer als metafoor voor de wijze waarop mensen met
, informatie omgaan.
Cognitie – opnemen, opslaan en gebruiken van info
Behaviorisme – John Watson (“je kunt ieder kind leren wat je wilt”), Watson, Skinner, Pavlov
Alleen waarneembaar gedrag. Stimulus – respons
Watson en Skinner – operant conditioneren, straffen en belonen.
Gedrag wordt bepaald door de omgeving. Je komt ter wereld als een onbeschreven blad.
Empiristisch – tabula rasa, onbeschreven blad
Perspectieven vanuit gehele persoon
Psychodynamische psychologie – Sigmund Freud Jung, Horney
Gedrag wordt bepaald door onze onbewuste geest. Mentale stoornissen door onbewuste
behoeften, verlangens, herinneringen en conflicten
Psychoanalyse: benadering met nadruk op onbewuste processen
Libido en thanatos – onbewuste
Freudiaanse verspreking: naam zeggen van een ander omdat je aan diegene denkt
Droominterpretatie: bewaken slaap, vervult wensen
Contactsteun, hechting, sociale ontwikkeling; aangeboren temperamenten.
Humanistische psychologie – Abraham Maslow, Carl Rogers
Ontstaan als kritiek op psychodynamica en behaviorisme
Leggen de nadruk op positieve kanten van onze natuur; onze mogelijkheden, groei en
potentie.
Psychologie van karaktertrekken en temperament – Oude Grieken
Gedrag en persoonlijkheid als producten van fundamentele psychologische kenmerken
Persoonlijkheid geregeerd door 4 humores: bloed (overmaat is opgewekt), slijm (traag en
behoedzaam), zwarte gal (melancholiek) en gele gal (boos/agressief).
Ontwikkelingsperspectief
Psychologische verandering is het gevolg van een interactie tussen erfelijke eigenschappen
en de omgeving
Nature/ nurture debat.
Socioculturele perspectief
Sociale interactie, sociaal leren en culturele perspectief
Gedrag wordt bepaald door de interactie tussen mensen en de cultuur waarvan ze deel
uitmaken.
Reactie op cognitie: mensen zijn geen computers, maar sociale wezens
Grote nadruk op cultureel verschil.
