Begrijp onderwijs
De basispijlers van het Vlaamse onderwijsbeleid:
Horizontale en verticale pijlers
Dit zijn de basispijlers. Een gemeenschappelijk kenmerk van de horizontale pijlers is
dat ze sterk verankerd zitten in de wettelijke, decretale basis van het onderwijs als
maatschappelijke sector. De verticale pijlers verwijzen naar de basisstructuur van het
onderwijs. Als we ze samenbrengen, benadrukken we hoeveel beslissingen over het
opzetten en functioneren van verschillende onderwijsniveaus direct beïnvloed
worden door de horizontale pijlers.
Onderwijsbeleid:
Tijdens de discussies over het onderwijsbeleid ligt de nadruk vooral op
macroniveau (wetgeving, …) en mesoniveau (leerkrachtenteam, …). Het
macroniveau heeft een directe invloed op het meso- en microniveau
(evaluatieaanpak, …).
Op macroniveau wordt het ‘interne’ functioneren van het onderwijs en het
onderwijsbeleid sterk beïnvloed door de context (vakbonden, politieke partijen, …).
Die context bepaalt ook het budget dat beschikbaar is voor onderwijs in Vlaanderen.
5,3% van het BBP wordt besteed aan het onderwijs 1/3 van de begroting.
, Begrijp onderwijs
Onderwijs is een gemeenschapsmaterie:
Sinds 15/07/1988 zijn de bevoegdheden onderwijs en cultuur verschoven van het
federale niveau naar het gemeenschapsniveau. Er zijn dan ook 3 ministers van
onderwijs:
Vlaams Frans Duits
Ben Weyts Caroline Désir Lydia Klinkenberg
Er zijn nog slechts 3 bevoegdheden overgelaten aan de federale regering:
Begin & einde leerplicht
Voorwaarden toekenning diploma’s
Pensioenstelsel
Er handig is het niet met 3 ministers. Dit is vooral zo bij internationale
onderhandelingen of de uitvoering van internationale overeenkomsten. Bovendien
laten steeds meer verschillen in besluitvorming, implementatie en de gevolgen ervan
zich geleidelijk aan voelen (PISA-resultaten).
Artikel: In het Franstalig onderwijs wordt de schoolkalender verandert. Wat gebeurt
er met het Vlaamse onderwijs.
Bij elk voorstel van een decreet moet VLOR door de Vlaamse overheid
geconsulteerd worden. VLOR kan ook op eigen initiatief adviezen formuleren. VLOR
is de Vlaamse Onderwijsraad. Het is een strategische adviesraad voor het
beleidsdomein Onderwijs en Vorming. Het heeft een Algemene Raad en 4 deelraden
voor de verschillende onderwijsniveaus. Edulex is de databank met de
, Begrijp onderwijs
geconsolideerde wetgeving over het Vlaams onderwijs en de omzendbrieven
gebaseerd op die wetgeving.
Vrijheid van onderwijs:
Grondwet:
Vrijheid van onderwijs staat in de grondwet van 1831. Het artikel regelt 2 zaken:
Vrijheid van onderwijs
Kosteloosheid van onderwijs (wanneer het door de staat wordt ingericht)
De grondwet benadrukt de vrijheid vooral om onderwijs ‘in te richten’. Daarnaast
staat het ook voor een vrije schoolkeuze en voor pedagogische vrijheid. De vrijheid
van inrichting van onderwijs is actief, het is vrijheid van de onderwijsverstrekkers om
onderwijs te organiseren en er inhoudelijk vorm aan te geven. De vrije schoolkeuze
is passief, het is vrijheid van de onderwijsgebruikers om onderwijs te kiezen dat
aansluit bij de eigen overtuigingen.
Vrijheid van inrichting van onderwijs:
1831: grondwet 1842: wet-Nothomb 1950: uitbreiding naar
Elke gemeente werd verplicht het middelbaar
om kosteloos een lagere school onderwijs
in te richten of bestaande
katholieke school overnemen
*breuklijn kerk vs. staat. In deze strijd werd ook de leerplicht ingevoerd van 6-14 jaar.
1878-1884: De 1ste 1879: wet-Van Humbeeck 1881: zelfde regeling voor
schoolstrijd* Elke gemeente werd verplicht het middelbaar onderwijs
Katholieken een officiële lagere school in te
vrijzinnigen richten + verboden om nog vrije
school ‘aan te nemen’ of te
subsidiëren + leraren moesten
diploma hebben
Dit betekende een financiering voor het secundair onderwijs.
*deze leidde tot de schoolpactwet (1959) dat zorgde voor schoolvrede. De inzet
hiervan was de financiering van secundaire scholen.
1950-1958: De 2de 1955: wet-Collard
schoolstrijd* De socialistische-liberale regering schafte subsidies af, richtte extra
rijkssecundaire scholen op en commissies die toezicht hielden op
het katholieke onderwijs
, Begrijp onderwijs
Schoolpactwet:
Het schoolpact waarborgde het bestaan van 2 grote onderwijsnetten: het officiële
onderwijs (ingericht door steden,) en het vrije onderwijs (katholieke net). Meteen
werd ook het recht op onderwijs van een erkende godsdienst gegarandeerd. Ook
werd het leerplichtonderwijs gratis. Er waren ook subsidiëringsvoorwaarden
zoals het onderwijs dat niet georganiseerd werd door de overheid aanvaardt
overheidscontrole in ruil voor subsidiëring.
Na de schoolpactwet is de organisatie van het onderwijs in een stroomversnelling
geraakt. Alle scholen begonnen zich te organiseren en te verenigen onder de
onderwijskoepels. Nu is er meer sprake van 3 onderwijsnetten, waaronder soms
specifieke koepels geplaatst worden:
Het vrij gesubsidieerd onderwijs (VGO)
o Grootste koepel: Katholiek Onderwijs Vlaanderen
o 4 kleine koepels, verenigd binnen het Overleg Kleine Onderwijskoepels
(OKO):
Federatie van Onafhankelijk Pluralistische Emancipatorische
Methodescholen (FOPEM)
Federatie van Steinerscholen
Raad van inrichtende machten van het protestants-christelijk
onderwijs (IPCO)
Vlaams onderwijs overlegplatform (VOOP)
o Sommige scholen van het vrij onderwijs zijn niet aangesloten bij een
koepel
Het officieel gesubsidieerd (OGO), met 2 koepels:
o Het provinciaal onderwijs (POV)
o Het onderwijs georganiseerd door steden en gemeenten (OVSG)
Het rijksonderwijs, dat nu het gemeenschapsonderwijs (GO) heet
De basispijlers van het Vlaamse onderwijsbeleid:
Horizontale en verticale pijlers
Dit zijn de basispijlers. Een gemeenschappelijk kenmerk van de horizontale pijlers is
dat ze sterk verankerd zitten in de wettelijke, decretale basis van het onderwijs als
maatschappelijke sector. De verticale pijlers verwijzen naar de basisstructuur van het
onderwijs. Als we ze samenbrengen, benadrukken we hoeveel beslissingen over het
opzetten en functioneren van verschillende onderwijsniveaus direct beïnvloed
worden door de horizontale pijlers.
Onderwijsbeleid:
Tijdens de discussies over het onderwijsbeleid ligt de nadruk vooral op
macroniveau (wetgeving, …) en mesoniveau (leerkrachtenteam, …). Het
macroniveau heeft een directe invloed op het meso- en microniveau
(evaluatieaanpak, …).
Op macroniveau wordt het ‘interne’ functioneren van het onderwijs en het
onderwijsbeleid sterk beïnvloed door de context (vakbonden, politieke partijen, …).
Die context bepaalt ook het budget dat beschikbaar is voor onderwijs in Vlaanderen.
5,3% van het BBP wordt besteed aan het onderwijs 1/3 van de begroting.
, Begrijp onderwijs
Onderwijs is een gemeenschapsmaterie:
Sinds 15/07/1988 zijn de bevoegdheden onderwijs en cultuur verschoven van het
federale niveau naar het gemeenschapsniveau. Er zijn dan ook 3 ministers van
onderwijs:
Vlaams Frans Duits
Ben Weyts Caroline Désir Lydia Klinkenberg
Er zijn nog slechts 3 bevoegdheden overgelaten aan de federale regering:
Begin & einde leerplicht
Voorwaarden toekenning diploma’s
Pensioenstelsel
Er handig is het niet met 3 ministers. Dit is vooral zo bij internationale
onderhandelingen of de uitvoering van internationale overeenkomsten. Bovendien
laten steeds meer verschillen in besluitvorming, implementatie en de gevolgen ervan
zich geleidelijk aan voelen (PISA-resultaten).
Artikel: In het Franstalig onderwijs wordt de schoolkalender verandert. Wat gebeurt
er met het Vlaamse onderwijs.
Bij elk voorstel van een decreet moet VLOR door de Vlaamse overheid
geconsulteerd worden. VLOR kan ook op eigen initiatief adviezen formuleren. VLOR
is de Vlaamse Onderwijsraad. Het is een strategische adviesraad voor het
beleidsdomein Onderwijs en Vorming. Het heeft een Algemene Raad en 4 deelraden
voor de verschillende onderwijsniveaus. Edulex is de databank met de
, Begrijp onderwijs
geconsolideerde wetgeving over het Vlaams onderwijs en de omzendbrieven
gebaseerd op die wetgeving.
Vrijheid van onderwijs:
Grondwet:
Vrijheid van onderwijs staat in de grondwet van 1831. Het artikel regelt 2 zaken:
Vrijheid van onderwijs
Kosteloosheid van onderwijs (wanneer het door de staat wordt ingericht)
De grondwet benadrukt de vrijheid vooral om onderwijs ‘in te richten’. Daarnaast
staat het ook voor een vrije schoolkeuze en voor pedagogische vrijheid. De vrijheid
van inrichting van onderwijs is actief, het is vrijheid van de onderwijsverstrekkers om
onderwijs te organiseren en er inhoudelijk vorm aan te geven. De vrije schoolkeuze
is passief, het is vrijheid van de onderwijsgebruikers om onderwijs te kiezen dat
aansluit bij de eigen overtuigingen.
Vrijheid van inrichting van onderwijs:
1831: grondwet 1842: wet-Nothomb 1950: uitbreiding naar
Elke gemeente werd verplicht het middelbaar
om kosteloos een lagere school onderwijs
in te richten of bestaande
katholieke school overnemen
*breuklijn kerk vs. staat. In deze strijd werd ook de leerplicht ingevoerd van 6-14 jaar.
1878-1884: De 1ste 1879: wet-Van Humbeeck 1881: zelfde regeling voor
schoolstrijd* Elke gemeente werd verplicht het middelbaar onderwijs
Katholieken een officiële lagere school in te
vrijzinnigen richten + verboden om nog vrije
school ‘aan te nemen’ of te
subsidiëren + leraren moesten
diploma hebben
Dit betekende een financiering voor het secundair onderwijs.
*deze leidde tot de schoolpactwet (1959) dat zorgde voor schoolvrede. De inzet
hiervan was de financiering van secundaire scholen.
1950-1958: De 2de 1955: wet-Collard
schoolstrijd* De socialistische-liberale regering schafte subsidies af, richtte extra
rijkssecundaire scholen op en commissies die toezicht hielden op
het katholieke onderwijs
, Begrijp onderwijs
Schoolpactwet:
Het schoolpact waarborgde het bestaan van 2 grote onderwijsnetten: het officiële
onderwijs (ingericht door steden,) en het vrije onderwijs (katholieke net). Meteen
werd ook het recht op onderwijs van een erkende godsdienst gegarandeerd. Ook
werd het leerplichtonderwijs gratis. Er waren ook subsidiëringsvoorwaarden
zoals het onderwijs dat niet georganiseerd werd door de overheid aanvaardt
overheidscontrole in ruil voor subsidiëring.
Na de schoolpactwet is de organisatie van het onderwijs in een stroomversnelling
geraakt. Alle scholen begonnen zich te organiseren en te verenigen onder de
onderwijskoepels. Nu is er meer sprake van 3 onderwijsnetten, waaronder soms
specifieke koepels geplaatst worden:
Het vrij gesubsidieerd onderwijs (VGO)
o Grootste koepel: Katholiek Onderwijs Vlaanderen
o 4 kleine koepels, verenigd binnen het Overleg Kleine Onderwijskoepels
(OKO):
Federatie van Onafhankelijk Pluralistische Emancipatorische
Methodescholen (FOPEM)
Federatie van Steinerscholen
Raad van inrichtende machten van het protestants-christelijk
onderwijs (IPCO)
Vlaams onderwijs overlegplatform (VOOP)
o Sommige scholen van het vrij onderwijs zijn niet aangesloten bij een
koepel
Het officieel gesubsidieerd (OGO), met 2 koepels:
o Het provinciaal onderwijs (POV)
o Het onderwijs georganiseerd door steden en gemeenten (OVSG)
Het rijksonderwijs, dat nu het gemeenschapsonderwijs (GO) heet
