Inleiding behandelmethoden
Introductie
Behandelmethoden
In deze cursus zal het vooral gaan over één-op-één therapie, waarbij er gepraat wordt.
Overzicht van de verschillende behandelmethoden:
- Linksboven: klassieke psychoanalyse.
- Rechtsonder: nieuwere therapieën.
- Therapieën zijn vrij recent ontwikkeld.
Klassieke psychoanalyse
Freud is de grondlegger van psychotherapie.
Bij klassieke psychotherapie hoort het beeld dat je als cliënt op een sofa gaat liggen en dat je
therapeut achter je zit en je wat vragen stelt.
Klassieke psychoanalyse duurt vaak jaren, waarbij mensen meerdere keren per week
therapie hebben. Het is dus een lange intensieve therapie.
Belangrijke technieken:
- Vrije associatie
o Cliënten vertellen wat er in hun opkomt en associëren vrij door. De therapeut
hoopt op basis daarvan meer inzicht te krijgen in wat er op onbewust niveau
gebeurd bij de cliënt.
▪ Bij psychoanalyse wordt er verondersteld dat er een onderbewustzijn
en een bewustzijn is. cliënten zijn zich niet bewust van de conflicten
die zich in het onderbewuste afspelen. Deze conflicten zorgen voor
psychische klachten. Door vrije associatie kan de therapeut hier wel
inzicht in krijgen en dit zou bijdragen aan een beter welbevinden.
- Droomanalyses
De relatie tussen cliënt en therapeut is hiërarchisch; therapeut weet meer dan de cliënt en
die weet ook wat er uiteindelijk goed is voor de cliënt en de therapeut maakt de analyses.
Humanistische cliëntgerichte therapie
Halverwege de 20e eeuw ontstonden er humanistische cliëntgerichte therapieën. Dit zijn
therapieën waarin de cliënt wordt gezien als iemand die zelf goed weet wat hij/zij nodig
heeft; de cliënt weet zelf wat er uiteindelijk gaat helpen. Als therapeut heb je vooral een
ondersteunende, empathische en rustige rol hebt.
In deze therapieën is de therapeut niet directief. Je geeft veel terug aan de cliënt en zorgt dat
je onvoorwaardelijke acceptatie hebt en een band krijgt met de cliënt. Je bent er als
therapeut om het proces van de cliënt te ondersteunen.
1
,Emotie-gerichte therapie
Later groeiden deze principes uit tot emotie-gerichte therapie. Hierin wordt er meer gericht
op de emoties van de cliënt. Emoties bevatten veel informatie over de behoeften van
iemand.
In je leven kunnen er dingen gebeuren die ervoor zorgen dat de normale emotionele
processen worden verstoord. In emotie-gerichte therapie wordt er vanuit een cliëntgerichte
manier gekeken naar de verstoorde processen.
Deze therapie duurt vaak ook wat korter dan psychoanalyse.
Moderne psychodynamische benaderingen
Dit zijn modernere varianten van de oorspronkelijke psychoanalyse. Het zijn behandelingen
die er ook vanuit gaan dat er onderliggende conflicten zijn en dat die bijdragen aan
psychopathologie. Deze behandelingen zijn meer gefocust op bepaalde processen. Ook zijn
ze iets meer tijdgebonden en beter onderzocht.
Verschillende therapieën:
- Transferende-focused psychotherapy.
- Mentalization based treatment.
Deze therapieën kunnen nog steeds meerdere jaren duren, maar zijn wel meer afgebakend.
Cognitieve therapie
Ongeveer in dezelfde tijd als waarin de humanistische therapieën opkwamen, kwamen er
nog meer therapieën op, zoals de cognitieve therapie. Deze werd ontwikkeld door Beck die
observeerde dat depressieve cliënten bewust konden vertellen wat er aan de hand was. de
gedachten van de depressieve cliënten leken een verband te hebben met de klachten die ze
hadden. Dit kwam dus niet overeen met de theorie van Freud.
Gedragstherapie
Parallel aan de ontwikkeling van cognitieve therapie ontstond ook gedragstherapie.
Gedragstherapie gaat over het gedrag dat mensen en dieren laten zien en hoe dat zou
kunnen bijdragen aan bepaalde psychische klachten.
Gedragstherapie is gebaseerd op leertherapieën.
Een van de belangrijkste principes is dat je juist bepaald gedrag moet laten zien, omdat dit op
lange termijn helpend is. Bepaalde situaties/omgevingen gaan niet altijd gepaard met een
gevreesde uitkomst.
Cognitieve gedragstherapie
Rond de jaren ’70/’80 werden er veel artikelen gepubliceerd waarin cognitieve en
gedragstherapie vergeleken werden. Uit deze artikelen bleek vaak dat beide therapieën
ongeveer even effectief waren.
Later zijn deze richtingen samengevoegd tot cognitieve gedragstherapie. Op dit moment is
cognitieve gedragstherapie een van de meest populaire therapieën.
Later zijn er nog een hele hoop nieuwe cognitieve gedragstherapieën ontwikkeld. Dit zijn
relatief kortdurende therapieën met een hele specifieke focus, die ingrijpen op gedrag of
gedachten. Het zijn interventies om bijvoorbeeld je zelfwaardering te stimuleren of om
emoties te reguleren. Er zijn allerlei verschillende varianten voor verschillende specifieke
onderwerpen.
2
,Acceptance and commitment therapie
Deze therapie is in de jaren ’80 ontwikkeld, vanuit een oosterse filosofie.
In acceptance and commitment therapie is het idee dat je niet moet knokken tegen
negativiteit en alles wat je zou willen veranderen, omdat dit juist kan zorgen voor extra stress
en vervelende gedachten. Het is de bedoeling dat je in het moment bent en te genieten van
alles wat er wel goed gaat en om je te richten op de dingen die je waardevol vindt.
Deze therapie wordt veel ingezet bij lichamelijk onverklaarbare klachten of bij mensen die
vaker therapie hebben gehad.
Integratieve therapieën
Op een gegeven moment zijn er therapieën ontwikkeld die een combinatie vormen van
verschillende therapieën. Een voorbeeld hiervan is schematherapie.
Schematherapie combineert inzichten vanuit psychodynamische therapieën, emotie-gerichte
therapieën en cognitieve gedragstherapie. Het wordt vooral toegepast bij
persoonlijkheidsstoornissen en bij mensen met langdurige klachten.
EMDR
Deze therapie valt niet echt binnen een van de therapiestromingen.
EMDR is ontwikkeld vanuit de ervaring van de grondlegger die erachter kwam dat wanneer
ze de blaadjes met haar ogen volgende, tijdens haar wandeling, dat ze daar rustig van werd
en dat dingen die haar dwarszaten wat meer naar de achtergrond gingen. Vanuit deze
ervaring is er onderzoek gedaan of het maken van oogbewegingen (van links naar rechts)
kunnen bijdragen aan het verwerken van traumatische gebeurtenissen.
Overzicht van de belangrijkste vormen van psychotherapie
3
, Lange vs korte therapieën
Kort:
- Enkele weken; 4 a 5 sessies.
- Meeste instellingen bieden therapieën aan van 8 tot 15 sessies; weken/maanden.
Lang:
- Jaar.
- Langer dan een jaar.
o Mensen met chronische of heel ernstige psychopathologie en
persoonlijkheidsstoornissen.
Therapieschool
4
Introductie
Behandelmethoden
In deze cursus zal het vooral gaan over één-op-één therapie, waarbij er gepraat wordt.
Overzicht van de verschillende behandelmethoden:
- Linksboven: klassieke psychoanalyse.
- Rechtsonder: nieuwere therapieën.
- Therapieën zijn vrij recent ontwikkeld.
Klassieke psychoanalyse
Freud is de grondlegger van psychotherapie.
Bij klassieke psychotherapie hoort het beeld dat je als cliënt op een sofa gaat liggen en dat je
therapeut achter je zit en je wat vragen stelt.
Klassieke psychoanalyse duurt vaak jaren, waarbij mensen meerdere keren per week
therapie hebben. Het is dus een lange intensieve therapie.
Belangrijke technieken:
- Vrije associatie
o Cliënten vertellen wat er in hun opkomt en associëren vrij door. De therapeut
hoopt op basis daarvan meer inzicht te krijgen in wat er op onbewust niveau
gebeurd bij de cliënt.
▪ Bij psychoanalyse wordt er verondersteld dat er een onderbewustzijn
en een bewustzijn is. cliënten zijn zich niet bewust van de conflicten
die zich in het onderbewuste afspelen. Deze conflicten zorgen voor
psychische klachten. Door vrije associatie kan de therapeut hier wel
inzicht in krijgen en dit zou bijdragen aan een beter welbevinden.
- Droomanalyses
De relatie tussen cliënt en therapeut is hiërarchisch; therapeut weet meer dan de cliënt en
die weet ook wat er uiteindelijk goed is voor de cliënt en de therapeut maakt de analyses.
Humanistische cliëntgerichte therapie
Halverwege de 20e eeuw ontstonden er humanistische cliëntgerichte therapieën. Dit zijn
therapieën waarin de cliënt wordt gezien als iemand die zelf goed weet wat hij/zij nodig
heeft; de cliënt weet zelf wat er uiteindelijk gaat helpen. Als therapeut heb je vooral een
ondersteunende, empathische en rustige rol hebt.
In deze therapieën is de therapeut niet directief. Je geeft veel terug aan de cliënt en zorgt dat
je onvoorwaardelijke acceptatie hebt en een band krijgt met de cliënt. Je bent er als
therapeut om het proces van de cliënt te ondersteunen.
1
,Emotie-gerichte therapie
Later groeiden deze principes uit tot emotie-gerichte therapie. Hierin wordt er meer gericht
op de emoties van de cliënt. Emoties bevatten veel informatie over de behoeften van
iemand.
In je leven kunnen er dingen gebeuren die ervoor zorgen dat de normale emotionele
processen worden verstoord. In emotie-gerichte therapie wordt er vanuit een cliëntgerichte
manier gekeken naar de verstoorde processen.
Deze therapie duurt vaak ook wat korter dan psychoanalyse.
Moderne psychodynamische benaderingen
Dit zijn modernere varianten van de oorspronkelijke psychoanalyse. Het zijn behandelingen
die er ook vanuit gaan dat er onderliggende conflicten zijn en dat die bijdragen aan
psychopathologie. Deze behandelingen zijn meer gefocust op bepaalde processen. Ook zijn
ze iets meer tijdgebonden en beter onderzocht.
Verschillende therapieën:
- Transferende-focused psychotherapy.
- Mentalization based treatment.
Deze therapieën kunnen nog steeds meerdere jaren duren, maar zijn wel meer afgebakend.
Cognitieve therapie
Ongeveer in dezelfde tijd als waarin de humanistische therapieën opkwamen, kwamen er
nog meer therapieën op, zoals de cognitieve therapie. Deze werd ontwikkeld door Beck die
observeerde dat depressieve cliënten bewust konden vertellen wat er aan de hand was. de
gedachten van de depressieve cliënten leken een verband te hebben met de klachten die ze
hadden. Dit kwam dus niet overeen met de theorie van Freud.
Gedragstherapie
Parallel aan de ontwikkeling van cognitieve therapie ontstond ook gedragstherapie.
Gedragstherapie gaat over het gedrag dat mensen en dieren laten zien en hoe dat zou
kunnen bijdragen aan bepaalde psychische klachten.
Gedragstherapie is gebaseerd op leertherapieën.
Een van de belangrijkste principes is dat je juist bepaald gedrag moet laten zien, omdat dit op
lange termijn helpend is. Bepaalde situaties/omgevingen gaan niet altijd gepaard met een
gevreesde uitkomst.
Cognitieve gedragstherapie
Rond de jaren ’70/’80 werden er veel artikelen gepubliceerd waarin cognitieve en
gedragstherapie vergeleken werden. Uit deze artikelen bleek vaak dat beide therapieën
ongeveer even effectief waren.
Later zijn deze richtingen samengevoegd tot cognitieve gedragstherapie. Op dit moment is
cognitieve gedragstherapie een van de meest populaire therapieën.
Later zijn er nog een hele hoop nieuwe cognitieve gedragstherapieën ontwikkeld. Dit zijn
relatief kortdurende therapieën met een hele specifieke focus, die ingrijpen op gedrag of
gedachten. Het zijn interventies om bijvoorbeeld je zelfwaardering te stimuleren of om
emoties te reguleren. Er zijn allerlei verschillende varianten voor verschillende specifieke
onderwerpen.
2
,Acceptance and commitment therapie
Deze therapie is in de jaren ’80 ontwikkeld, vanuit een oosterse filosofie.
In acceptance and commitment therapie is het idee dat je niet moet knokken tegen
negativiteit en alles wat je zou willen veranderen, omdat dit juist kan zorgen voor extra stress
en vervelende gedachten. Het is de bedoeling dat je in het moment bent en te genieten van
alles wat er wel goed gaat en om je te richten op de dingen die je waardevol vindt.
Deze therapie wordt veel ingezet bij lichamelijk onverklaarbare klachten of bij mensen die
vaker therapie hebben gehad.
Integratieve therapieën
Op een gegeven moment zijn er therapieën ontwikkeld die een combinatie vormen van
verschillende therapieën. Een voorbeeld hiervan is schematherapie.
Schematherapie combineert inzichten vanuit psychodynamische therapieën, emotie-gerichte
therapieën en cognitieve gedragstherapie. Het wordt vooral toegepast bij
persoonlijkheidsstoornissen en bij mensen met langdurige klachten.
EMDR
Deze therapie valt niet echt binnen een van de therapiestromingen.
EMDR is ontwikkeld vanuit de ervaring van de grondlegger die erachter kwam dat wanneer
ze de blaadjes met haar ogen volgende, tijdens haar wandeling, dat ze daar rustig van werd
en dat dingen die haar dwarszaten wat meer naar de achtergrond gingen. Vanuit deze
ervaring is er onderzoek gedaan of het maken van oogbewegingen (van links naar rechts)
kunnen bijdragen aan het verwerken van traumatische gebeurtenissen.
Overzicht van de belangrijkste vormen van psychotherapie
3
, Lange vs korte therapieën
Kort:
- Enkele weken; 4 a 5 sessies.
- Meeste instellingen bieden therapieën aan van 8 tot 15 sessies; weken/maanden.
Lang:
- Jaar.
- Langer dan een jaar.
o Mensen met chronische of heel ernstige psychopathologie en
persoonlijkheidsstoornissen.
Therapieschool
4
