Samenvatting Kunstgeschiedenis - Kunststromingen - Abigail Newman

INLEIDING

 Wat is kunst: materiële artefacten, geheel van denkbeelden, voorstellingen, praktijken waarmee mens
vorm en betekenis aan werkelijkheid geeft. Kunst = stijl van zingeving.
 Acculturatie: nieuwe vormen beladen met oude betekenissen en vice versa. Oude symbolen om
nieuwe toestanden aan te klagen.
 Focuspunten:
o Relatie met werkelijkheid of mimesis: kunst probeert eigen wereld te construeren, is
anderzijds weergave van werkelijkheid. Spanning tussen herkenning, nabootsing en
expressie.
 Mimèsis: Nabootsing, weerspiegeling of weergave van de zintuiglijk waarneembare werkelijkheid in
de kunst
o Processen van onttovering of betovering: vanaf Renaissance wordt binding tussen kunst en
religie losgewrikt, maar bleef toch bepalend bij vorming van overtuigingen en attitudes.
o Impact van politiek en ideologie: kunst werd bepaald door revolutie of politieke onrust.
 Periodiseringsprobleem: soms snelle evolutie van stromingen, gebouw in tussenfasen afgemaakt kan
veel verschillende stijlen bevatten
 Vast gebruik van beeldconventies (bv lopende paarden, alle poten horizontaal in de lucht, blijkt
dankzij fotografie fout te zijn)
 Judith thema: voorbeeld van veel verschillende afbeeldingen en interpretaties. Personificatie, brutaal
geweld, moord, oorlog, erotiek, bedrog, winnende underdog.

GRIEKEN

 Tempelbouw
o DORISCH: zevende eeuw v. Chr.
 Dorische zuil: lengte = 5.5x doorsnede
 Korte, zware kolommen met facetten en duidelijke, ronde kapitelen, 20 groeven,
vierkante abacus
 Fries < metopen en trigliefen (afwisselend)
 Geen basement: rechtstreeks op stylobaat
 Vb. Parthenon, Akropolis, Athene
o IONISCH: vroege zesde eeuw v.Chr.
 Ionische zuil: lengte = 9x doorsnede
 Slanke, gegroefde zuilen, twee voluten (krullen) in lijstwerk kapiteel, 24 groeven
 Fries < doorlopend versierd met reliëf (geen trigliefen meer)
 Architraaf: drie horizontale lijnen (lijkt op 3 balken)
 Groot basement
 Vb. Erechteion, Akropolis, Athene of de Tempel van Nikè
o KORINTHISCH: midden vijfde eeuw v.Chr.
 Slanke, geribbelde zuil, sierlijk kapiteel (twee rijen acanthusbladeren), 24 groeven
 Ornamentaal
 Vb. Tempel van de Olympische Zeus (Olympieion)
o Elementen tempels
 Akroterion: gebeeldhouwd ornament op de top en aan de hoeken van een timpaan
of fronton
 Kroonlijst: horizontale band aan een bouwwerk, meestal uitspringend en
geprofileerd of van versieringen voorzien
 Fries: gekaderde, uitgebreide voorstellingen op gebouwen en monumenten uit, met
name, de klassieke oudheid

,  Triglief: ornament tussen architraaf en kroonlijst; rechthoekige stenen
blokken die aan de voorzijde van twee verticale gleuven voorzien zijn (3
verticale banden, gescheiden door een gleuf)
 Metoop: plaat van gebakken klei (oorspronkelijk) of steen, als sierelement
bevestigd tussen de trigliefen van een Dorisch fries
 Architraaf: epistyle, de onderste dragende balk in het hoofdgestel
 Abacus: vlakke stenen dekplaat aan de top van een klassiek kapiteel
 Echinus: rond soort "kussen", vormde samen met de abacus, het eenvoudig kapiteel
dat boven op een zuil van de Dorische orde werd geplaatst
 Voluut: krul- of spiraalvormige versiering die kenmerkend is voor het kapiteel van
een Ionische zuil
 Entasis: curve of bolling in de verjonging van een zuilschacht aangebracht, onder
meer toegepast in de Dorische orde, vooral bij tempels van grotere afmetingen zoals
onder meer het Parthenon
 Gaat schijnbare vervorming tegen: anders lijkt een zuil in het midden
dunner
 Schacht van zuil wordt smaller naar boven toe
 Beeldhouwkunst
o Initieel: in fronton en tempelruimte als reliëf (bas- en haut-)
o Ideaal: geen portret, maar een volmaakt menstype weergeven
o Archaïsche periode
 Statisch en frontaal
 Meer bedoeld om langs voor te bekijken
 Haren gestileerd weergegeven in vlechtpatronen
 Lichaamsvormen: lijnen
 Kouros en korè: voortkomend uit Egyptische traditie
o Klassieke periode
 Beheerste beweging, harmonie tussen ontspanning en spanning
 Contraposto: standbeen en speelbeen, lichte s vorm
 Meer aandacht voor verschillende aanzichten
 Belang anatomische correctheid
 Schilderkunst
o Alleen nog op aardewerken vazen
o Archaïsche geometrische stijl
 Symmetrie
 Horizontale banen met meetkundige figuren (meanders, driehoeken, spiralen)
 Mens- en dierfiguren (vereenvoudigde silhouetten)
 Vb. Dipylon voos, 750 v Chr
o Roodfigurige stijl
 Silhouetten uitgespaard, details werden na het bakken met een fijn penseel ingevuld
 Lichaamshouding steeds natuurgetrouwer
 Vb. Euthymides, Dansende Mannen, 500 v Chr

ROMEINEN

 Bouwkunst
o Boogconstructies
o Binnenruimte: koepels en gewelven, oculi
o Gietbeton en mortel => bedekt met stucwerk, marmer en mozaïek
o Architectuur in functie van politiek, alleen langs voorkant betreden (>< Griekse gebouwen)