NEUROPSYCHOLOGIE
HOOFDSTUK 1: HERHALING NEUROANATOMIE
1. LOKALISATIETERMEN
Lokalisatietermen = zijn woorden die de positie, de plaats van iets aanduiden.
Term Betekenis
Anterieur / ventraal De voorkant, voor/de buikzijde (synoniem voor
anterieur)
Posterieur / dorsaal De achterzijde, achter/meer naar de rug gelegen
(synoniem voor posterieur)
Craniaal In de richting van het hoofd/schedel.
Superieur Boven/hoger
Caudaal In de richting van de staart, lager
Inferieur Onder, lager
Mediaal Naar het midden van het lichaam
Lateraal Naar de zijkant van het lichaam
Proximaal Dichtbij de romp
Distaal Weg van de romp
Horizontaal Coronaal Sagittaal
2. INDELING VAN HET CENTRAAL ZENUWSTELSEL
Het centraal zenuwstelsel bestaat uit het ruggenmerg en de hersenen.
1
, 1. DE HERSENSTAM
De hersenstam is gelegen tussen het ruggenmerg en de tussenhersenen en bestaat uit drie delen:
1. Verlengde merg of medulla oblongata
2. De pons of de brug van Varol
3. De middenhersenen
De belangrijkste functie van het verlengde merg is het controleren van de vitale lichaamsfuncties zoals
ademhaling, hartslag = de basisfuncties om te overleven.
De pons verbindt het lichaam met de hersenen. Hier kruisen de zenuwbanen.
De middenhersenen spelen een rol bij motorische functies namelijk coördineren van bewegingen en
het sturen van bewegingen in het algemeen.
De middenhersenen zijn betrokken bij ziektes als ziekte van Parkinson (dopamine (=neurotransmitter)
is in beperkte mate aanwezig. Het reticulair activatiesysteem bevindt zich in de bovenste delen van het
ruggenmerg, maar ook in de hersenstam en de middenhersen0en.
2. DE KLEINERE HERSENEN OF HET CEREBELLUM
Het cerebellum bevindt zich achteraan en onderaan in de hersenen, achter de medulla oblongata.
Functies van het cerebellum:
- Coördineren van het ruggenmerg en andere hersendelen om bewegingen vlot en nauwkeurig
te maken.
- Betrokken bij de stand van het lichaam en het evenwicht.
3. DE TUSSENHERSENEN
De tussenhersenen liggen tussen beide grote hersenhemisferen onder de hersenbalk superieur
(boven) ten opzichte van de hersenstam. Men onderscheidt hier enkele structuren:
1. De thalamus
2. De hypothalamus
3. De hypofyse
Functie van thalamus: schakelstation: sensorische informatie naar het juiste hersengebied sturen.
Functie van hypothalamus: reguleren bij inwendige toestand: rol bij emoties en het uitdrukken ervan,
bij gedragspatronen gekoppeld aan sexuele opwinding, reguleren van voedsel-en drankinname, regelen
van circadiaans ritme, regelen van lichaamstemperatuur.
2
, 4. HET LIMBISCH SYSTEEM
Het limbisch systeem wordt soms ook emotionele hersenen genoemd omdat het een prominente rol
speelt bij emotionele aspecten zoals plezier, pijn, affectie, angst, kwaadheid, ..
Twee belangrijk onderdelen van het limbisch systeem zijn de
amygdala en de hippocampus.
- Bij de mens leidt beschadiging van de amygdala tot het
niet meer herkennen van angstige lichaamstaal of zelf geen
angst meer kunnen uitdrukken.
- De hippocampus speelt een belangrijke rol bij het
geheugen.
5. DE GROTE HERSENEN OF HET CEREBRUM
De grote hersenen bestaan uit twee hersenhelften, namelijk de linker en rechterhemisfeer genoemd.
Deze zijn gescheiden door een diepe groeve namelijk de longitudinale fissuur.
De twee helften zijn in de diepte verbonden met elkaar door de hersenbalk (= corpus callosum).
De buitenste laag van de grote hersenen (de cerebrale cortex genoemd) vertoont veel windingen (gyri)
en groeven (sulci). De groeve die de anterieure (voorste) gebieden en posterieure (achterste) gebieden
van elkaar scheidt, heet centrale groeve.
De buitenste grijze laag van het cerebrum wordt cerebrale cortex genoemd. De inwendige delen van de
grote hersenen bestaan uit cerebrale witte stof, opgebouwd uit (gemyeliniseerde) zenuwbanen. De
linker en de rechterhemisfeer zijn elk verdeeld in 4 kwabben/lobben:
- Frontale lob
- Temporale lob
- Pariëtele lob
- Occipitale lob (verwerkt visuele info)
3
, Functie van primaire somatosensorische cortex: ontvangen en verwerkingen van tastprikkels
Hemisfeerlateralisatie = elke hemisfeer is gespecialiseerd in specifieke functies = functionele
asymmetrie.
Afasie van Wernicke = stoornis waarbij iemand na hersenletsel moeilijkheden heeft om taal te
begrijpen.
4
HOOFDSTUK 1: HERHALING NEUROANATOMIE
1. LOKALISATIETERMEN
Lokalisatietermen = zijn woorden die de positie, de plaats van iets aanduiden.
Term Betekenis
Anterieur / ventraal De voorkant, voor/de buikzijde (synoniem voor
anterieur)
Posterieur / dorsaal De achterzijde, achter/meer naar de rug gelegen
(synoniem voor posterieur)
Craniaal In de richting van het hoofd/schedel.
Superieur Boven/hoger
Caudaal In de richting van de staart, lager
Inferieur Onder, lager
Mediaal Naar het midden van het lichaam
Lateraal Naar de zijkant van het lichaam
Proximaal Dichtbij de romp
Distaal Weg van de romp
Horizontaal Coronaal Sagittaal
2. INDELING VAN HET CENTRAAL ZENUWSTELSEL
Het centraal zenuwstelsel bestaat uit het ruggenmerg en de hersenen.
1
, 1. DE HERSENSTAM
De hersenstam is gelegen tussen het ruggenmerg en de tussenhersenen en bestaat uit drie delen:
1. Verlengde merg of medulla oblongata
2. De pons of de brug van Varol
3. De middenhersenen
De belangrijkste functie van het verlengde merg is het controleren van de vitale lichaamsfuncties zoals
ademhaling, hartslag = de basisfuncties om te overleven.
De pons verbindt het lichaam met de hersenen. Hier kruisen de zenuwbanen.
De middenhersenen spelen een rol bij motorische functies namelijk coördineren van bewegingen en
het sturen van bewegingen in het algemeen.
De middenhersenen zijn betrokken bij ziektes als ziekte van Parkinson (dopamine (=neurotransmitter)
is in beperkte mate aanwezig. Het reticulair activatiesysteem bevindt zich in de bovenste delen van het
ruggenmerg, maar ook in de hersenstam en de middenhersen0en.
2. DE KLEINERE HERSENEN OF HET CEREBELLUM
Het cerebellum bevindt zich achteraan en onderaan in de hersenen, achter de medulla oblongata.
Functies van het cerebellum:
- Coördineren van het ruggenmerg en andere hersendelen om bewegingen vlot en nauwkeurig
te maken.
- Betrokken bij de stand van het lichaam en het evenwicht.
3. DE TUSSENHERSENEN
De tussenhersenen liggen tussen beide grote hersenhemisferen onder de hersenbalk superieur
(boven) ten opzichte van de hersenstam. Men onderscheidt hier enkele structuren:
1. De thalamus
2. De hypothalamus
3. De hypofyse
Functie van thalamus: schakelstation: sensorische informatie naar het juiste hersengebied sturen.
Functie van hypothalamus: reguleren bij inwendige toestand: rol bij emoties en het uitdrukken ervan,
bij gedragspatronen gekoppeld aan sexuele opwinding, reguleren van voedsel-en drankinname, regelen
van circadiaans ritme, regelen van lichaamstemperatuur.
2
, 4. HET LIMBISCH SYSTEEM
Het limbisch systeem wordt soms ook emotionele hersenen genoemd omdat het een prominente rol
speelt bij emotionele aspecten zoals plezier, pijn, affectie, angst, kwaadheid, ..
Twee belangrijk onderdelen van het limbisch systeem zijn de
amygdala en de hippocampus.
- Bij de mens leidt beschadiging van de amygdala tot het
niet meer herkennen van angstige lichaamstaal of zelf geen
angst meer kunnen uitdrukken.
- De hippocampus speelt een belangrijke rol bij het
geheugen.
5. DE GROTE HERSENEN OF HET CEREBRUM
De grote hersenen bestaan uit twee hersenhelften, namelijk de linker en rechterhemisfeer genoemd.
Deze zijn gescheiden door een diepe groeve namelijk de longitudinale fissuur.
De twee helften zijn in de diepte verbonden met elkaar door de hersenbalk (= corpus callosum).
De buitenste laag van de grote hersenen (de cerebrale cortex genoemd) vertoont veel windingen (gyri)
en groeven (sulci). De groeve die de anterieure (voorste) gebieden en posterieure (achterste) gebieden
van elkaar scheidt, heet centrale groeve.
De buitenste grijze laag van het cerebrum wordt cerebrale cortex genoemd. De inwendige delen van de
grote hersenen bestaan uit cerebrale witte stof, opgebouwd uit (gemyeliniseerde) zenuwbanen. De
linker en de rechterhemisfeer zijn elk verdeeld in 4 kwabben/lobben:
- Frontale lob
- Temporale lob
- Pariëtele lob
- Occipitale lob (verwerkt visuele info)
3
, Functie van primaire somatosensorische cortex: ontvangen en verwerkingen van tastprikkels
Hemisfeerlateralisatie = elke hemisfeer is gespecialiseerd in specifieke functies = functionele
asymmetrie.
Afasie van Wernicke = stoornis waarbij iemand na hersenletsel moeilijkheden heeft om taal te
begrijpen.
4
