BEGRIPPENLIJST ONDERWIJS IN RELATIE
TOT SAMENLEVING & CULTUUR
1 ALGEMENE INLEIDING
Wat maakt onderwijs zo complex? 1. Onderwijs is iets relationeel
• Leraar afh v lln en omgek
2. Bredere maatschappelijke niveau
• Verwachtingen tav wat er moet gebeuren in de
klas
Inhoudelijke structuur Bacheloropleiding Onderwijskunde
- Vertrekt vanuit maatschappelijk kader
- Plek van onderwijs in maatschappij
- Daar gaat het om
- Daar gaat het NIET om
Is het onderwijs te veel ten dienste komen te staan - W er in ons onderwijs nog voldoende geleerd?
van sociale problemen waardoor het te weinig over - Gaat het nog over kennis?
de inhoud gaat? - Bv
•
•
- School dreigt therapeutische setting te worden om
waarden en normen aan te leren ipv kennis
➔ Krijgt onderwijs niet te veel op hun dak? Is dit niet >
voor de politiek & ouders?
1
,Is er zoiets als het ‘verborgen curriculum’? - Formele curriculum + verborgen curriculum
• Niet gepland, maar w wel geleerd
• Bv. op tijd komen, stil zijn, …
- Bv. Jette
• Lln’en mogen enkel Ned spreken → Wat is
maatschappelijke betekenis v onderwijs? →
hier: onderwijs = socialiseren
o School is instrument om lln’en te
integreren in de mtschpij en kennis vh
Ned is daarin cruciaal
o GEEN wetenschappelijk standpunt =
ideologisch standpunt en normatieve
vraag
• Onderzoek: eigen taal 1st leren kennen, leren
gemakkelijker Ned
➔ Leerpsychologisch, juridisch, politiek vraagstuk
Video - Verborgen curriculum
• Kids verwachten man te zien & zien vrouwen =
stereotiep
De wereld verandert razendsnel. Moet het onderwijs - Kritiek: onderwijs te veel gericht op kennis → Google:
niet mee veranderen? kennis op te zoeken → kennis < relevant
- Wat telt dan?
• De mogelijkheid om zelf kennis te gaan
opbouwen door heel goed te kunnen omgaan
met de enorme berg aan info die er nu is →
‘21ste E vaardigheden’
o Kritisch denken, probleemoplossend
denken, mediawijsheid
- Normatieve visie op onderwijs
- Onderwijs = kwalificeren
• Jongeren voorbereiden op arbeidsmarkt
Leidt de privatisering van het onderwijs en het - Onderwijs is toegankelijk
vergelijken van scholen tot ‘marktgedrag’ bij haar - Vrij onderwijs
’cliënten’ (ouders en kinderen)? • = niet door staat georganiseerd
• Toch gesubsidieerd
School league tables - Ranking v scholen obv resultaten op centrale toets
- OVH
- Ouders kunnen zich informeren die ze willen voor hun
kind & welke school dat ze kunnen betalen, want ook bij
inschrijvingsprijzen vd school speelt de markt (hoe hoger
in lijst, hoe duurder)
Locrating Tool die ouders helpt bij het kiezen ve school
- Heel goede scholen
- Goed
- Middelmatig
- Slecht
- Kleuren gebaseerd op league tables
- Extra data: betalen
2
, - Betalen voor info
➔ Econom waarden in onderwijs
Heeft er iemand (groep/sociale klasse) belang bij - Sociale ongelijkh in onderwijs
hoe het huidige onderwijs georganiseerd is? - Kids v laaggeschoolde moeders 10x > kans in
beroepsonderwijs dan hooggeschoolde moeders
- Corona: geen laptop → kids uit beeld verdwenen
Is er in het onderwijs vandaag nog wel plaats voor Mss is het niet meer de opdracht van de leraar om kennis over te
de leraar? dragen?
- Lln’en formuleren zelf doelen
- Lln leert autonoom
- Coaches die lln’en begeleiden ipv leerkrachten
- Zelf kennis opdoen
- Onderwijs staat niet op zz
- Onderwijs staat samen met SL
- Normatieve overtuiging dat we mogen verwachten dat
we sociale ongelijkheid tegengaan met onderwijs
• Docent deelt deze overtuiging
- Onderwijs verschuift met tijd
- Kwalificeren voor arbeidsmarkt
- Wit: verschillende functies van onderwijs in SL
Centrale vraag in OPO: - Wat verliezen we als we onderwijs schrappen?
- Wat is onderwijs? Waar zou onderwijs voor - Belangrijke vraag, ook voor het onderwijs zelf (‘If you
moeten staan? Waartoe dient onderwijs? stand for nothing, you fall for anything’)
- Of radicaler: waarom onderwijs? • Onderwijs last v trends
- NIET bestuderen vanuit een individueel-didactische
perspectief
• Hoe kan ik als pedagoog/leerk8/ouder/… beter
handelen?
- MAAR vanuit sociaal-maatschappelijke benadering
- En dus een focus op
• Algemene invloeden, tendensen en
mechanismen, etc. EN
• Hoe ons daartoe te verhouden
3
, • (door afstand te nemen, kritisch te bevragen,
grondig te bestuderen en van daaruit een
geïnformeerd standpunt in te nemen)
- Onderzoeksdomein op het snijpunt v versch disciplines
• Sociologische, politieke, wijsgerige, historische,
econom, … benaderingen
Diverse stromingen 1. Functionalistische stroming
2. Conflictstroming
3. Symbolisch-interactionistische stroming
4. Onderwijskundig/pedagogische stroming
1. Functionalistische stroming - Metafoor: mtschpij = organisme
• Onderwijs = lichaamsdeel
• Elk lichaamsdeel heeft andere functie → alle
systemen zijn afhankelijk v elkaar → als iets
niet functioneert → gevolgen voor andere
lichaamsdelen
- Basisassumptie: consensus
• Onderwijs moet zorgen voor eenheid en
structuur
- Argumentatie
• Onderwijs als een functie v en voor de SL
• Onderwijs ‘dient’ de SL door ondersteunende
functies te vervullen die helpen orde, structuur
en evenwicht te bewaren
Hoe in SL zorgen voor samenhang?
- Durkheim: onderwijs is hierop het antwoord
- In de lijn v Durkheim: Parsons
• Meritocratische visie op onderwijs
o = macht vd verdienste
▪ Als je hard werkt, dan w je
beloont
▪ ‘ability + effort = reward’
❖ Ability: talent,
capaciteit
❖ Effort: uw best doen
❖ Bv. cognitieve
capaciteiten +
studeren = geen
herexamen
o Positie die je hebt in SL het resultaat
van wat jij doet met uw talenten
▪ M/v zijn maakt niet uit
▪ Uw achtergrond maakt niet
uit
▪ Financiële mogelijkheden v
ouders maakt niet uit
▪ →: ied heeft zelfde kansen in
onderwijs → onderwijs =
neutraal
• Onderwijs selecteert en alloceert op volledig
neutrale wijze
o Neutraal: ied heeft zelfde kansen in
onderwijs
o Selecteert: obv capaciteiten en inzet
4
TOT SAMENLEVING & CULTUUR
1 ALGEMENE INLEIDING
Wat maakt onderwijs zo complex? 1. Onderwijs is iets relationeel
• Leraar afh v lln en omgek
2. Bredere maatschappelijke niveau
• Verwachtingen tav wat er moet gebeuren in de
klas
Inhoudelijke structuur Bacheloropleiding Onderwijskunde
- Vertrekt vanuit maatschappelijk kader
- Plek van onderwijs in maatschappij
- Daar gaat het om
- Daar gaat het NIET om
Is het onderwijs te veel ten dienste komen te staan - W er in ons onderwijs nog voldoende geleerd?
van sociale problemen waardoor het te weinig over - Gaat het nog over kennis?
de inhoud gaat? - Bv
•
•
- School dreigt therapeutische setting te worden om
waarden en normen aan te leren ipv kennis
➔ Krijgt onderwijs niet te veel op hun dak? Is dit niet >
voor de politiek & ouders?
1
,Is er zoiets als het ‘verborgen curriculum’? - Formele curriculum + verborgen curriculum
• Niet gepland, maar w wel geleerd
• Bv. op tijd komen, stil zijn, …
- Bv. Jette
• Lln’en mogen enkel Ned spreken → Wat is
maatschappelijke betekenis v onderwijs? →
hier: onderwijs = socialiseren
o School is instrument om lln’en te
integreren in de mtschpij en kennis vh
Ned is daarin cruciaal
o GEEN wetenschappelijk standpunt =
ideologisch standpunt en normatieve
vraag
• Onderzoek: eigen taal 1st leren kennen, leren
gemakkelijker Ned
➔ Leerpsychologisch, juridisch, politiek vraagstuk
Video - Verborgen curriculum
• Kids verwachten man te zien & zien vrouwen =
stereotiep
De wereld verandert razendsnel. Moet het onderwijs - Kritiek: onderwijs te veel gericht op kennis → Google:
niet mee veranderen? kennis op te zoeken → kennis < relevant
- Wat telt dan?
• De mogelijkheid om zelf kennis te gaan
opbouwen door heel goed te kunnen omgaan
met de enorme berg aan info die er nu is →
‘21ste E vaardigheden’
o Kritisch denken, probleemoplossend
denken, mediawijsheid
- Normatieve visie op onderwijs
- Onderwijs = kwalificeren
• Jongeren voorbereiden op arbeidsmarkt
Leidt de privatisering van het onderwijs en het - Onderwijs is toegankelijk
vergelijken van scholen tot ‘marktgedrag’ bij haar - Vrij onderwijs
’cliënten’ (ouders en kinderen)? • = niet door staat georganiseerd
• Toch gesubsidieerd
School league tables - Ranking v scholen obv resultaten op centrale toets
- OVH
- Ouders kunnen zich informeren die ze willen voor hun
kind & welke school dat ze kunnen betalen, want ook bij
inschrijvingsprijzen vd school speelt de markt (hoe hoger
in lijst, hoe duurder)
Locrating Tool die ouders helpt bij het kiezen ve school
- Heel goede scholen
- Goed
- Middelmatig
- Slecht
- Kleuren gebaseerd op league tables
- Extra data: betalen
2
, - Betalen voor info
➔ Econom waarden in onderwijs
Heeft er iemand (groep/sociale klasse) belang bij - Sociale ongelijkh in onderwijs
hoe het huidige onderwijs georganiseerd is? - Kids v laaggeschoolde moeders 10x > kans in
beroepsonderwijs dan hooggeschoolde moeders
- Corona: geen laptop → kids uit beeld verdwenen
Is er in het onderwijs vandaag nog wel plaats voor Mss is het niet meer de opdracht van de leraar om kennis over te
de leraar? dragen?
- Lln’en formuleren zelf doelen
- Lln leert autonoom
- Coaches die lln’en begeleiden ipv leerkrachten
- Zelf kennis opdoen
- Onderwijs staat niet op zz
- Onderwijs staat samen met SL
- Normatieve overtuiging dat we mogen verwachten dat
we sociale ongelijkheid tegengaan met onderwijs
• Docent deelt deze overtuiging
- Onderwijs verschuift met tijd
- Kwalificeren voor arbeidsmarkt
- Wit: verschillende functies van onderwijs in SL
Centrale vraag in OPO: - Wat verliezen we als we onderwijs schrappen?
- Wat is onderwijs? Waar zou onderwijs voor - Belangrijke vraag, ook voor het onderwijs zelf (‘If you
moeten staan? Waartoe dient onderwijs? stand for nothing, you fall for anything’)
- Of radicaler: waarom onderwijs? • Onderwijs last v trends
- NIET bestuderen vanuit een individueel-didactische
perspectief
• Hoe kan ik als pedagoog/leerk8/ouder/… beter
handelen?
- MAAR vanuit sociaal-maatschappelijke benadering
- En dus een focus op
• Algemene invloeden, tendensen en
mechanismen, etc. EN
• Hoe ons daartoe te verhouden
3
, • (door afstand te nemen, kritisch te bevragen,
grondig te bestuderen en van daaruit een
geïnformeerd standpunt in te nemen)
- Onderzoeksdomein op het snijpunt v versch disciplines
• Sociologische, politieke, wijsgerige, historische,
econom, … benaderingen
Diverse stromingen 1. Functionalistische stroming
2. Conflictstroming
3. Symbolisch-interactionistische stroming
4. Onderwijskundig/pedagogische stroming
1. Functionalistische stroming - Metafoor: mtschpij = organisme
• Onderwijs = lichaamsdeel
• Elk lichaamsdeel heeft andere functie → alle
systemen zijn afhankelijk v elkaar → als iets
niet functioneert → gevolgen voor andere
lichaamsdelen
- Basisassumptie: consensus
• Onderwijs moet zorgen voor eenheid en
structuur
- Argumentatie
• Onderwijs als een functie v en voor de SL
• Onderwijs ‘dient’ de SL door ondersteunende
functies te vervullen die helpen orde, structuur
en evenwicht te bewaren
Hoe in SL zorgen voor samenhang?
- Durkheim: onderwijs is hierop het antwoord
- In de lijn v Durkheim: Parsons
• Meritocratische visie op onderwijs
o = macht vd verdienste
▪ Als je hard werkt, dan w je
beloont
▪ ‘ability + effort = reward’
❖ Ability: talent,
capaciteit
❖ Effort: uw best doen
❖ Bv. cognitieve
capaciteiten +
studeren = geen
herexamen
o Positie die je hebt in SL het resultaat
van wat jij doet met uw talenten
▪ M/v zijn maakt niet uit
▪ Uw achtergrond maakt niet
uit
▪ Financiële mogelijkheden v
ouders maakt niet uit
▪ →: ied heeft zelfde kansen in
onderwijs → onderwijs =
neutraal
• Onderwijs selecteert en alloceert op volledig
neutrale wijze
o Neutraal: ied heeft zelfde kansen in
onderwijs
o Selecteert: obv capaciteiten en inzet
4
