Geschiedenis
Samenvatting
MEMO Historische context 1: Het Britse Rijk (1595-1900)
Deelcontext 1, Amerikaanse koloniën (1585-1833):
Hoofdvraag + kenmerkende aspecten
Op welke manieren ontwikkelden zich de Engelse koloniën in de Amerika’s?
- Het begin van de Europese overzeese expansie.
- De protestantse Reformatie die splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg
had.
- Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie.
- Rationeel optimisme en ‘verlicht denken’ dat werd toegepast op alle terreinen van de
samenleving: godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen.
- Uitbouw van de Europese overheersing, met name in de vorm van plantagekoloniën en de
daarmee verbonden trans-Atlantische slavenhandel, en de opkomst van abolitionisme.
- De democratische revolutie in westere landen met als gevolg discussies over grondwetten,
grondrechten en staatsburgerschap.
Inhoud
Eerste nederzettingen in Noord-Amerika
Aan het einde van de 16e eeuw verkenden de Engelsen Noord-Amerika als mogelijke locatie om zich te
vestigen. De eerste Engelse nederzettingen in Noord-Amerika waren geen succes. Pas in de 17e eeuw
wisten Engelse kolonisten aan de oostkust van het continent hun eerste permanente nederzettingen
te stichten. De 3 redenen voor de kolonisatie zijn:
1. De Engelse regering zocht een goede uitvalsbasis voor hun strijd tegen het katholieke Spanje
en hoopte in Noord-Amerika goud en zilver aan te treffen. <- economisch motief.
2. Engelse avonturiers ontvluchten het drukke Engeland op zoek naar landbouwgrond. <-
economisch motief.
3. Engelse religieuze kolonisten (Pilgrim Fathers, calvinisten, katholieken) ontvluchten Engeland
wegens de onderdrukken door de anglicaanse kerk. <- religieus motief.
In Amerika wilden protestanten een geheel nieuwe samenleving opbouwen. In 1620 stichten de
Pilgrim Fathers een kolonie. Zij worden zo genoemd vanwege hun religieuze motieven. Steeds meer
Engelsen trokken naar Noord-Amerika. De kolonisatie zou uiteindelijk leiden tot grote sterfte
onder deze groep. Ten eerste namen de Engelsen ziekten mee waartegen deze bevolking geen
weerstand had. Ten tweede ontstonden er al snel conflicten over de vraag wie eigenaar was van
bepaalde gebieden. Dit had oorlogen tot gevolg met betere wapens wonnen de kolonisten bijna altijd.
1
, Ontwikkeling van plantagekoloniën
De Engelsen stichten aan de oostkust van Noord-Amerika 13 koloniën. De noordelijke daarvan waren
vestigingskoloniën, met een economie die was gericht op landbouw, handel en nijverheid. De
belangrijkste reden om hier naartoe te trekken was een nieuw leven op te bouwen. De koloniën in het
zuiden ontwikkelden zich tot plantage-economieën. Daar lag de focus op het grootschalig
verbouwen van gewassen voor de export. De Caraïbische (engelse) plantagekoloniën in het zuiden,
zoals Barbados en Jamaica, waren veel winstgevender dan die in Noord-Amerika.
Voor het werk op de plantages waren veel arbeiders nodig. De handel in slaven vormde deel van de
driehoekshandel tussen Europa, Afrika en Amerika. Handelsschepen vertrokken vanuit Britse havens
met goederen. In West-Afrika ruilden handelaren deze producten voor slaven, die ze in Noord-Amerika
en het Caraïbische gebied weer verkochten. De Engelse verdienden veel aan deze driehoekshandel. De
Royal African Company (RAC), een Engelse handelscompagnie gericht op de handel met West-Afrika.
Strijd voor onafhankelijkheid
De Britse koloniën in Noord-Amerika vielen onder het bestuur van de Britse overheid. In de loop van
de 18e eeuw kwam daartegen steeds meer verzet: kolonisten voelden geen band meer met hun
moederland en ze vonden het oneerlijk dat zij wel belastingen moesten betalen, maar niet
vertegenwoordigd waren in het parlement. De Europese kolonisten kwamen bovendien in aanraking
met denkbeelden uit de Verlichting. De gedachte dat alle mensen recht hebben op ‘vrijheid’ en
‘gelijkheid leidt tot inzichten als:
- De trias politica: de overheid moet een strikte scheiding aanbrengen tussen het maken van
wetten, de uitvoering van wetten en rechtspraak.
- Volkssoevereiniteit: de macht berust op de wil van het volk.
- Natuurlijke rechten: mensen bezitten van nature rechten die hun nooit kunnen worden
afgenomen.
Door de ideeën van de verlichting kwamen de kolonisten in 1776 in opstand. Zij verklaarden zich
onafhankelijk van GB en vormden een federale staat, een samenwerkingsverband van deelstaten met
een eigen bestuur.
Afschaffing van de slavernij
Vrouwen en mensen met weinig geld hadden geen politieke invloed en het principe van gelijkheid
gold ook niet voor de Afro-Afrikanen. Verlichte denkers vonden slavernij in strijd met de
fundamentele gelijkheid van mensen en christenen vonden dat slavernij strijdig was met de
naastenliefde die Christus had gepredikt. Er ontstond een beweging van mensen die vonden dat de
slavernij moest worden afgeschaft: het abolitionisme.
In 1807 werd in het Britse Rijk de slavenhandel verboden. In 1833 verbood GB in grote delen van het
rijk ook de slavernij zelf. In de VS was er veel verzet tegen de afschaffing van de slavernij, daardoor
gebeurde dat hier pas 30 jaar later.
Deelcontext 2, India en het Britste Rijk (1765-1885):
Hoofdvraag + Kenmerkende aspecten
Waardoor werd India in de 19e eeuw de belangrijkste kolonie binnen het Britse Rijk?
2
Samenvatting
MEMO Historische context 1: Het Britse Rijk (1595-1900)
Deelcontext 1, Amerikaanse koloniën (1585-1833):
Hoofdvraag + kenmerkende aspecten
Op welke manieren ontwikkelden zich de Engelse koloniën in de Amerika’s?
- Het begin van de Europese overzeese expansie.
- De protestantse Reformatie die splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg
had.
- Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie.
- Rationeel optimisme en ‘verlicht denken’ dat werd toegepast op alle terreinen van de
samenleving: godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen.
- Uitbouw van de Europese overheersing, met name in de vorm van plantagekoloniën en de
daarmee verbonden trans-Atlantische slavenhandel, en de opkomst van abolitionisme.
- De democratische revolutie in westere landen met als gevolg discussies over grondwetten,
grondrechten en staatsburgerschap.
Inhoud
Eerste nederzettingen in Noord-Amerika
Aan het einde van de 16e eeuw verkenden de Engelsen Noord-Amerika als mogelijke locatie om zich te
vestigen. De eerste Engelse nederzettingen in Noord-Amerika waren geen succes. Pas in de 17e eeuw
wisten Engelse kolonisten aan de oostkust van het continent hun eerste permanente nederzettingen
te stichten. De 3 redenen voor de kolonisatie zijn:
1. De Engelse regering zocht een goede uitvalsbasis voor hun strijd tegen het katholieke Spanje
en hoopte in Noord-Amerika goud en zilver aan te treffen. <- economisch motief.
2. Engelse avonturiers ontvluchten het drukke Engeland op zoek naar landbouwgrond. <-
economisch motief.
3. Engelse religieuze kolonisten (Pilgrim Fathers, calvinisten, katholieken) ontvluchten Engeland
wegens de onderdrukken door de anglicaanse kerk. <- religieus motief.
In Amerika wilden protestanten een geheel nieuwe samenleving opbouwen. In 1620 stichten de
Pilgrim Fathers een kolonie. Zij worden zo genoemd vanwege hun religieuze motieven. Steeds meer
Engelsen trokken naar Noord-Amerika. De kolonisatie zou uiteindelijk leiden tot grote sterfte
onder deze groep. Ten eerste namen de Engelsen ziekten mee waartegen deze bevolking geen
weerstand had. Ten tweede ontstonden er al snel conflicten over de vraag wie eigenaar was van
bepaalde gebieden. Dit had oorlogen tot gevolg met betere wapens wonnen de kolonisten bijna altijd.
1
, Ontwikkeling van plantagekoloniën
De Engelsen stichten aan de oostkust van Noord-Amerika 13 koloniën. De noordelijke daarvan waren
vestigingskoloniën, met een economie die was gericht op landbouw, handel en nijverheid. De
belangrijkste reden om hier naartoe te trekken was een nieuw leven op te bouwen. De koloniën in het
zuiden ontwikkelden zich tot plantage-economieën. Daar lag de focus op het grootschalig
verbouwen van gewassen voor de export. De Caraïbische (engelse) plantagekoloniën in het zuiden,
zoals Barbados en Jamaica, waren veel winstgevender dan die in Noord-Amerika.
Voor het werk op de plantages waren veel arbeiders nodig. De handel in slaven vormde deel van de
driehoekshandel tussen Europa, Afrika en Amerika. Handelsschepen vertrokken vanuit Britse havens
met goederen. In West-Afrika ruilden handelaren deze producten voor slaven, die ze in Noord-Amerika
en het Caraïbische gebied weer verkochten. De Engelse verdienden veel aan deze driehoekshandel. De
Royal African Company (RAC), een Engelse handelscompagnie gericht op de handel met West-Afrika.
Strijd voor onafhankelijkheid
De Britse koloniën in Noord-Amerika vielen onder het bestuur van de Britse overheid. In de loop van
de 18e eeuw kwam daartegen steeds meer verzet: kolonisten voelden geen band meer met hun
moederland en ze vonden het oneerlijk dat zij wel belastingen moesten betalen, maar niet
vertegenwoordigd waren in het parlement. De Europese kolonisten kwamen bovendien in aanraking
met denkbeelden uit de Verlichting. De gedachte dat alle mensen recht hebben op ‘vrijheid’ en
‘gelijkheid leidt tot inzichten als:
- De trias politica: de overheid moet een strikte scheiding aanbrengen tussen het maken van
wetten, de uitvoering van wetten en rechtspraak.
- Volkssoevereiniteit: de macht berust op de wil van het volk.
- Natuurlijke rechten: mensen bezitten van nature rechten die hun nooit kunnen worden
afgenomen.
Door de ideeën van de verlichting kwamen de kolonisten in 1776 in opstand. Zij verklaarden zich
onafhankelijk van GB en vormden een federale staat, een samenwerkingsverband van deelstaten met
een eigen bestuur.
Afschaffing van de slavernij
Vrouwen en mensen met weinig geld hadden geen politieke invloed en het principe van gelijkheid
gold ook niet voor de Afro-Afrikanen. Verlichte denkers vonden slavernij in strijd met de
fundamentele gelijkheid van mensen en christenen vonden dat slavernij strijdig was met de
naastenliefde die Christus had gepredikt. Er ontstond een beweging van mensen die vonden dat de
slavernij moest worden afgeschaft: het abolitionisme.
In 1807 werd in het Britse Rijk de slavenhandel verboden. In 1833 verbood GB in grote delen van het
rijk ook de slavernij zelf. In de VS was er veel verzet tegen de afschaffing van de slavernij, daardoor
gebeurde dat hier pas 30 jaar later.
Deelcontext 2, India en het Britste Rijk (1765-1885):
Hoofdvraag + Kenmerkende aspecten
Waardoor werd India in de 19e eeuw de belangrijkste kolonie binnen het Britse Rijk?
2
