Samenvatting benadering en cyclus (blz. 77-89)
Rond 1880 was een drie-generatie-gezin zeer gangbaar. Dit betekend dat kinderen, ouders en de
alleenstaande tante of weduwe bij elkaar woonden.
Binnen de meer conservatieve islamitische en christelijke culturen worden/werden de posities en
hiërarchie binnen het gezin bepaald door de religie. De man is de leider en kostwinner. Opvoedings-
en gezinsproblemen worden zolang als mogelijk binnen het gezinssysteem gehouden zonder hulp.
Wanneer er wel enige vorm van hulpverlening wordt er in belangrijke mate de verantwoordelijkheid
gelegd bij de hulpverlening.
Dat een gezin functioneert als een systeem betekend dat we het gezin opvatten als een verzameling
individuen, die een samenhangend geheel vormen met doelgerichte betrekkingen. Steinglass stelt
dat het gedrag v. gezinsleden een product is v.d. wijze waarop het gezinssysteem georganiseerd is.
We zouden het gezin op verschillende manieren als systeem kunnen onderscheiden:
- als hiërarchisch systeem
- als communicatief systeem
- als affectief systeem
Het gezin als hiërarchisch systeem
Hiërarchie wordt mede bepaald door de grenzen die er tussen de verschillende individuen en
subsystemen zijn. Grenzen betekent ook een afbakening tot welk subsysteem je behoort.
Een belangrijke functie v. hiërarchie is gebaseerd op gezagsverdeling. De verantwoordelijkheid en de
hiërarchie kunnen op verschillende wijze vorm krijgen:
- autoritair: gebruikmakend van macht met een dwingend karakter, voor iedereen is er maar 1
maatstaf. Kinderen zouden een minderwaardigheidscomplex kunnen krijgen als ouders heel erg
dominant zijn, aldus Prochaska en Norcross.
- Autoritatief: uitgaan v.d. individuele behoeften en geaardheid v.h. kind met duidelijke grenzen.
- Laissez-faire: ‘laat maar waaien’- opvoedingsstijl, waarin alle driften en initiatieven v.h. kind
tegemoet wordt gekomen en er weinig / geen sprake is van macht.
Naast de verantwoordelijkheid heeft de hiërarchie als gezag ook te maken met wie het voor het
zeggen heeft. “Wie bepaalt wat en hoe?”
Minuchin zegt dat ouders beschikken over verschillende mogelijkheden om gezag uit te oefenen.
Afhankelijk v.h. doel dat de ouder wil bereiken, kan hij deze middelen inzetten. Met name in de
adolescentie heeft de wijze waarop en de mate waarin ouders hun macht uitoefenen invloed op de
ontwikkeling v.h. kind naar zelfstandigheid. Hij spreekt in dit verband over:
- straf of macht om te dwingen - positieve bekrachtiging of beloning
- kennis en ervaring - toegekende macht uit hoofde v.d. positie die zij innemen
- overtuigingskracht, waarmee kind zich zou willen identificeren
De gezagsverhouding binnen een gezin symboliseert zich in termen van:
- duidelijkheid en consequentheid vs. Inconsequentheid
- openheid vs. Geen overleg/geslotenheid
- zorgzaamheid vs. Niet helpen / ondersteunen
Hoe de hiërarchie is opgebouwd binnen een gezinssysteem is afhankelijk v. wie hem analyseert (een
buitenstaander ziet iets anders, dan de vader in het gezin). De visie v.d. persoon op het gezin bepaalt
de analyse. Een analyse v.d. hiërarchie is vaak ook een momentopname. Voor de hulpverlener is het
Rond 1880 was een drie-generatie-gezin zeer gangbaar. Dit betekend dat kinderen, ouders en de
alleenstaande tante of weduwe bij elkaar woonden.
Binnen de meer conservatieve islamitische en christelijke culturen worden/werden de posities en
hiërarchie binnen het gezin bepaald door de religie. De man is de leider en kostwinner. Opvoedings-
en gezinsproblemen worden zolang als mogelijk binnen het gezinssysteem gehouden zonder hulp.
Wanneer er wel enige vorm van hulpverlening wordt er in belangrijke mate de verantwoordelijkheid
gelegd bij de hulpverlening.
Dat een gezin functioneert als een systeem betekend dat we het gezin opvatten als een verzameling
individuen, die een samenhangend geheel vormen met doelgerichte betrekkingen. Steinglass stelt
dat het gedrag v. gezinsleden een product is v.d. wijze waarop het gezinssysteem georganiseerd is.
We zouden het gezin op verschillende manieren als systeem kunnen onderscheiden:
- als hiërarchisch systeem
- als communicatief systeem
- als affectief systeem
Het gezin als hiërarchisch systeem
Hiërarchie wordt mede bepaald door de grenzen die er tussen de verschillende individuen en
subsystemen zijn. Grenzen betekent ook een afbakening tot welk subsysteem je behoort.
Een belangrijke functie v. hiërarchie is gebaseerd op gezagsverdeling. De verantwoordelijkheid en de
hiërarchie kunnen op verschillende wijze vorm krijgen:
- autoritair: gebruikmakend van macht met een dwingend karakter, voor iedereen is er maar 1
maatstaf. Kinderen zouden een minderwaardigheidscomplex kunnen krijgen als ouders heel erg
dominant zijn, aldus Prochaska en Norcross.
- Autoritatief: uitgaan v.d. individuele behoeften en geaardheid v.h. kind met duidelijke grenzen.
- Laissez-faire: ‘laat maar waaien’- opvoedingsstijl, waarin alle driften en initiatieven v.h. kind
tegemoet wordt gekomen en er weinig / geen sprake is van macht.
Naast de verantwoordelijkheid heeft de hiërarchie als gezag ook te maken met wie het voor het
zeggen heeft. “Wie bepaalt wat en hoe?”
Minuchin zegt dat ouders beschikken over verschillende mogelijkheden om gezag uit te oefenen.
Afhankelijk v.h. doel dat de ouder wil bereiken, kan hij deze middelen inzetten. Met name in de
adolescentie heeft de wijze waarop en de mate waarin ouders hun macht uitoefenen invloed op de
ontwikkeling v.h. kind naar zelfstandigheid. Hij spreekt in dit verband over:
- straf of macht om te dwingen - positieve bekrachtiging of beloning
- kennis en ervaring - toegekende macht uit hoofde v.d. positie die zij innemen
- overtuigingskracht, waarmee kind zich zou willen identificeren
De gezagsverhouding binnen een gezin symboliseert zich in termen van:
- duidelijkheid en consequentheid vs. Inconsequentheid
- openheid vs. Geen overleg/geslotenheid
- zorgzaamheid vs. Niet helpen / ondersteunen
Hoe de hiërarchie is opgebouwd binnen een gezinssysteem is afhankelijk v. wie hem analyseert (een
buitenstaander ziet iets anders, dan de vader in het gezin). De visie v.d. persoon op het gezin bepaalt
de analyse. Een analyse v.d. hiërarchie is vaak ook een momentopname. Voor de hulpverlener is het
