Samenvatting galenica
hs 1 inleiding
galenica
=omzetten van AS naar een geneesmiddelenvorm op een optimale manier
- een zo hoog mogelijk therapeutisch rendement
- een zo hoog mogelijke conformiteit en houdbaarheid
- zo veel mogelijk comfort voor de patiënt
Geneesmiddel moet:
a. Veilig zijn
b. Werkzaam zijn
c. Constante kwaliteit bezitten
biofarmacie:
bestudeert samenhang tussen verwerking AS in toedieningsvorm (= formulering) en zijn
werkzaamheid in het lichaam
invloed op effect, werkingsduur en optreden bijwerkingen:
- toedieningsweg
- afgifte AS uit toedieningsvorm formulering
- individu
1.Indeling geneesmiddelenvormen
a) Volgens aggregatietoestand
a. Vast: poeders, tabletten, capsules
b. Half-vast: zalven, crèmes, suppo’s
c. Vloeibaar: oplossingen, siropen, emulsies
d. Gas: puffer, aerosol
b) Volgens manier aanwending
a. Uitwendig gebruik(UG), cutaan(via huid), vaginaal, nasaal: zalven, pleisters, vaginale
tabletten,…
b. Inwendig gebruik(IG), oraal, rectaal(anus), peroraal(langs de mond),
parenteraal(injecties): tabletten, siropen, infuus, suppo’s(z-pil)
, c) Volgens doelwitorgaan
a. Ocularia: oogdruppels, oogbad
b. Nasalia: neusspray
c. Auricularia(oor): oordruppels
d. Dermatica(huid): zalf, crème, lotion
d) Volgens aard dosering
a. Niet gedoseerde vormen: theemengsels, oplossingen, zalf
b. Gedoseerde vormen: tabletten
2.soorten bereidingen
a. Apotheekbereiding
o Magistrale bereiding: gm op maat bereid vr een bepaald persoon (vb allerie,
problemen met slikken etc.)
Voordelen:
▪ Farmacotherapeutisch
• Aanpassing dosis (vb. kinderen)
• Meer aangepaste toedieningsvorm (vb suppo bij slikprobleem
• Extra AS toevoegen
• Vermijden van bep. Hulpstoffen (vb suiker bij diabetespatienten)
▪ Patiëntgebonden
• Versterking relatie arts-patiënt
• Betere opvolging therapieschema
• Soms goedkoper
• Vervanging product dat tijdelijk onbeschikbaar is
o Officinale bereiding: gm bereid in apotheek volgens recept farmacopee of tmf (niet
op maat maar kan verkocht w aan patiënten van deze apotheek)
b. Industriële bereidingen
o Merkgeneesmiddel (Specialiteit): GM in de handel gebracht door farm. firma met
vaste samenstelling en officiële benaming (= specialiteitsnaam) vb dafalgan
o Generiek ‘witte producten’: zelfde GM, maar door andere firma gemaakt nadat
patent verlopen is. Vb paracetamol
▪ niet meer bewijzen dat AS veilig en werkzaam is want merk heeft dat al
gedaan
▪ wel cnte kwaliteit en werkzaamheid gm
o biofarmaceutica: op biotechnologisch vlak gemaakte GM (bevatten proteïnen,
nucleïnezuren) vb. vaccins, insuline
c. Verschil apotheekbereiding – industriële bereiding
o Houdbaarheid/stabiliteit: korter bij apotheek
o Grootte lot (hoeveelheid) kleiner bij apotheek, lot= 100000 bij industrie
o Constante kwaliteit? Iets minder bij apotheek, industrie is strenger gecontroleerd
o Wat indien een fout gebeurt? Veel meer slachtoffers bij industrie
o houdbaarheidstermijn= tijdspanne tussen productie en vervaldatum
o gebruikstermijn= tijdspanne vanaf eerste gebruik t/m eindterm vb. 1 maand na
openen gebruiken
, o magistrale bereidingen: niet langer dan 2 maanden houdbaar
o officinale bereidingen: niet langer dan 2 maanden na openen
3. belangrijke naslagwerken
a. formularia: formulering, bereidingswijze gm, etiket (NF: nationaal formularium, TMF:
therapeutisch magistraal formularium)
b. martindale: bevat informatie over meer dan 6000 AS en GM wereldwijd gebruikt
c. merck Index: Encyclopedie van chemische stoffen: structuurformule, BF, eigenschappen
(opl.b.h., smeltpt., …), risico’s, …
d. farmacopee: beschrijving analysetechnieken, reagentia, verpakkingen - monografie per
grondstof: eigenschappen, hoe analyseren, hoe gehalte bepalen, … analytische eisen voor
grondstoffen (BF, PH.EUR, USP,…)
e. GMP: good manufacturing practices= voor producten en actieve stiffen (API’s= active
pharmaceutical ingredients; distributie; kleding)
f. MEDDEV: Medical Devices: medische hulpmiddelen waar geen AS in zit (bv. naalden,
spuiten, steriele kompressen, chirurgische handschoenen, hospitaalbedden, brilglazen,
condooms)
, Hs 2 geneesmiddelenvoorschriften
1. Het voorschrift lezen
• R/: recipe neem
• ana of aa: ana partes in gelijke delen
• q.s.: quantum satis zoveel als nodig
• f.s.a.: fac secundum artem maak volgens de (regels van de) kunst
• gel: gelulen afkorting toedieningsvorm (sir., sol., lot.,…)
• I: bovenstaande samenstelling geldt voor 1 eenheid
• dt: dentur tales geef een aantal
• XX: aantal te bereiden
• S/: scribere schrijf, vermeld
• dd: de die per dag
• pro inf.: pro infantum voor kinderen
• ana ad: ana partes ad in gelijke delen tot …
2. Concentraties en eenheden
Massapercent= veiligste methode
De alcoholconcentratie wordt vaak uitgedrukt in “graden” of
“de centesimale graad”
het volume (in ml) absolute alcohol per 100 ml van een
mengsel dat uitsluitend is samengesteld uit ethanol en water
en dit bij een temperatuur van 15 °C
Vb. We nemen 100 ml alcoholoplossing met een concentratie van 94°.
Geg: massadichtheid van absolute ethanol bij 20 °C 0,79 g/ml (afgerond)
massadichtheid van water bij 20 °C 1,00 g/ml (afgerond)
a) Wat is de concentratie uitgedrukt in volumeprocent? 94%
hs 1 inleiding
galenica
=omzetten van AS naar een geneesmiddelenvorm op een optimale manier
- een zo hoog mogelijk therapeutisch rendement
- een zo hoog mogelijke conformiteit en houdbaarheid
- zo veel mogelijk comfort voor de patiënt
Geneesmiddel moet:
a. Veilig zijn
b. Werkzaam zijn
c. Constante kwaliteit bezitten
biofarmacie:
bestudeert samenhang tussen verwerking AS in toedieningsvorm (= formulering) en zijn
werkzaamheid in het lichaam
invloed op effect, werkingsduur en optreden bijwerkingen:
- toedieningsweg
- afgifte AS uit toedieningsvorm formulering
- individu
1.Indeling geneesmiddelenvormen
a) Volgens aggregatietoestand
a. Vast: poeders, tabletten, capsules
b. Half-vast: zalven, crèmes, suppo’s
c. Vloeibaar: oplossingen, siropen, emulsies
d. Gas: puffer, aerosol
b) Volgens manier aanwending
a. Uitwendig gebruik(UG), cutaan(via huid), vaginaal, nasaal: zalven, pleisters, vaginale
tabletten,…
b. Inwendig gebruik(IG), oraal, rectaal(anus), peroraal(langs de mond),
parenteraal(injecties): tabletten, siropen, infuus, suppo’s(z-pil)
, c) Volgens doelwitorgaan
a. Ocularia: oogdruppels, oogbad
b. Nasalia: neusspray
c. Auricularia(oor): oordruppels
d. Dermatica(huid): zalf, crème, lotion
d) Volgens aard dosering
a. Niet gedoseerde vormen: theemengsels, oplossingen, zalf
b. Gedoseerde vormen: tabletten
2.soorten bereidingen
a. Apotheekbereiding
o Magistrale bereiding: gm op maat bereid vr een bepaald persoon (vb allerie,
problemen met slikken etc.)
Voordelen:
▪ Farmacotherapeutisch
• Aanpassing dosis (vb. kinderen)
• Meer aangepaste toedieningsvorm (vb suppo bij slikprobleem
• Extra AS toevoegen
• Vermijden van bep. Hulpstoffen (vb suiker bij diabetespatienten)
▪ Patiëntgebonden
• Versterking relatie arts-patiënt
• Betere opvolging therapieschema
• Soms goedkoper
• Vervanging product dat tijdelijk onbeschikbaar is
o Officinale bereiding: gm bereid in apotheek volgens recept farmacopee of tmf (niet
op maat maar kan verkocht w aan patiënten van deze apotheek)
b. Industriële bereidingen
o Merkgeneesmiddel (Specialiteit): GM in de handel gebracht door farm. firma met
vaste samenstelling en officiële benaming (= specialiteitsnaam) vb dafalgan
o Generiek ‘witte producten’: zelfde GM, maar door andere firma gemaakt nadat
patent verlopen is. Vb paracetamol
▪ niet meer bewijzen dat AS veilig en werkzaam is want merk heeft dat al
gedaan
▪ wel cnte kwaliteit en werkzaamheid gm
o biofarmaceutica: op biotechnologisch vlak gemaakte GM (bevatten proteïnen,
nucleïnezuren) vb. vaccins, insuline
c. Verschil apotheekbereiding – industriële bereiding
o Houdbaarheid/stabiliteit: korter bij apotheek
o Grootte lot (hoeveelheid) kleiner bij apotheek, lot= 100000 bij industrie
o Constante kwaliteit? Iets minder bij apotheek, industrie is strenger gecontroleerd
o Wat indien een fout gebeurt? Veel meer slachtoffers bij industrie
o houdbaarheidstermijn= tijdspanne tussen productie en vervaldatum
o gebruikstermijn= tijdspanne vanaf eerste gebruik t/m eindterm vb. 1 maand na
openen gebruiken
, o magistrale bereidingen: niet langer dan 2 maanden houdbaar
o officinale bereidingen: niet langer dan 2 maanden na openen
3. belangrijke naslagwerken
a. formularia: formulering, bereidingswijze gm, etiket (NF: nationaal formularium, TMF:
therapeutisch magistraal formularium)
b. martindale: bevat informatie over meer dan 6000 AS en GM wereldwijd gebruikt
c. merck Index: Encyclopedie van chemische stoffen: structuurformule, BF, eigenschappen
(opl.b.h., smeltpt., …), risico’s, …
d. farmacopee: beschrijving analysetechnieken, reagentia, verpakkingen - monografie per
grondstof: eigenschappen, hoe analyseren, hoe gehalte bepalen, … analytische eisen voor
grondstoffen (BF, PH.EUR, USP,…)
e. GMP: good manufacturing practices= voor producten en actieve stiffen (API’s= active
pharmaceutical ingredients; distributie; kleding)
f. MEDDEV: Medical Devices: medische hulpmiddelen waar geen AS in zit (bv. naalden,
spuiten, steriele kompressen, chirurgische handschoenen, hospitaalbedden, brilglazen,
condooms)
, Hs 2 geneesmiddelenvoorschriften
1. Het voorschrift lezen
• R/: recipe neem
• ana of aa: ana partes in gelijke delen
• q.s.: quantum satis zoveel als nodig
• f.s.a.: fac secundum artem maak volgens de (regels van de) kunst
• gel: gelulen afkorting toedieningsvorm (sir., sol., lot.,…)
• I: bovenstaande samenstelling geldt voor 1 eenheid
• dt: dentur tales geef een aantal
• XX: aantal te bereiden
• S/: scribere schrijf, vermeld
• dd: de die per dag
• pro inf.: pro infantum voor kinderen
• ana ad: ana partes ad in gelijke delen tot …
2. Concentraties en eenheden
Massapercent= veiligste methode
De alcoholconcentratie wordt vaak uitgedrukt in “graden” of
“de centesimale graad”
het volume (in ml) absolute alcohol per 100 ml van een
mengsel dat uitsluitend is samengesteld uit ethanol en water
en dit bij een temperatuur van 15 °C
Vb. We nemen 100 ml alcoholoplossing met een concentratie van 94°.
Geg: massadichtheid van absolute ethanol bij 20 °C 0,79 g/ml (afgerond)
massadichtheid van water bij 20 °C 1,00 g/ml (afgerond)
a) Wat is de concentratie uitgedrukt in volumeprocent? 94%
